De politieke problemen waarmee het kabinet zich na de uitslag van het referendum geconfronteerd ziet, hadden voorkomen kunnen worden. Bij het opstellen van de Wet Raadgevend Referendum, die sinds 1 juli van kracht is, zijn door kabinet en onze wetgever fouten gemaakt die hebben gezorgd voor de huidige spagaat.

Dat zegt hoogleraar politicologie Rinus van Schendelen donderdag.

In de ogen van Van Schendelen zijn er twee fouten gemaakt. In de wet staat dat het volk kan worden geraadpleegd nadat een besluit is genomen. “Maar doe dat aan de voorkant van je besluit, dus vooraf. Dan kun je als politiek in de maat lopen met je eigen burgers.”

De tweede fout, volgens de politicoloog, heeft in dit geval nog grotere gevolgen. Dat is de zinsnede dat het raadgevend referendum ook mogelijk is voor internationale verdragen.

“Bij dit EU-verdrag belast je ruim een half miljard EU-mensen met wat een klein vlekje aan de Noordzee zich in het hoofd haalt”, aldus Van Schendelen. “Draai het eens om: we zouden ontzettend boos zijn als bijvoorbeeld de Fransen zo’n streek zouden uithalen. Als je de boel op stelten wilt stellen, doe dat dan lekker in je eigen land.”

Hij vervolgt: "Of stel dat ze in Bulgarije een referendum over het Europees-Amerikaanse handelsverdrag TTIP houden en dat ze het besluit blokkeren. Ik denk dat Rutte de Bulgaren dan binnenskamers er nog wel bij had getrokken."

Bal bij kabinet

De bal ligt nu bij Rutte, zegt Van Schendelen. Hij is benieuwd wat gaat gebeuren. "In Brussel wacht men cynisch af'', zo is zijn verwachting. "90 procent van deze associatieovereenkomst is al lang in werking. De laatste 10 procent gaat om de politieke paragrafen. Ik kan me heel goed voorstellen dat Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, zegt dat die paragrafen gaan gelden voor 27 EU-landen in plaats van 28 EU-landen. En dat de Europese Commissie Rutte en Nederland op de blaren laat zitten.''

De hoogleraar vindt dat GeenPeil het referendum misbruikt heeft en het eerste onderwerp dat voorbijkwam, heeft gepakt. "Maar ze verdienen ook complimenten. Voor hun slimheid, want ze zagen het gaatje."

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl