Het ongeluk met de Turkse Boeing 737 in 2009 bij Schiphol had een waarschuwing kunnen zijn voor de mankementen die zich later met de Boeing 737 MAX aandienden.
Maar informatie die wees op oorzaken is volgens de Amerikaanse krant The New York Times door Nederlandse onderzoekers onder druk van Amerikaanse collega’s niet in het eindrapport gezet. De krant stelt dat de verantwoordelijkheid van het Amerikaanse Boeing destijds opzettelijk “is begraven”.
De OVV heeft in het eindrapport wel degelijk gewezen op de ingebouwde fouten in het toestel, maar mogelijk heeft Boeing niets met de aanbevelingen gedaan, zegt voorzitter van de raad Jeroen Dijsselbloem.
“Er is geen sprake van dat wij niet helder zijn geweest over de oorzaak: een kapotte hoogtemeter”, stelt Dijsselbloem. “De piloten hadden nog mogelijkheden om dat te corrigeren maar hebben dat niet benut. Maar de hoofdverantwoordelijkheid lag bij Boeing en dat staat ook in ons rapport.”
Toestellen van het type 737 MAX staan al sinds maart vorig jaar aan de grond, nadat binnen vijf maanden twee dodelijke crashes met zo’n 737 MAX waren geweest. In totaal kwamen 346 mensen om het leven. De twee vliegtuigrampen, in Indonesië en Ethiopië, zijn vermoedelijk het gevolg van een veiligheidssysteem dat de neus naar beneden bleef drukken doordat een sensor niet goed werkte.
Kritiek van de Nederlandse onderzoekers op het Boeing-toestel uit 2009 werd weggemoffeld, aldus The New York Times. Het rapport van luchtvaartdeskundige Sidney Dekker dat speciaal werd gemaakt voor de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV), is niet openbaar gemaakt. Dekker zei tegen de Amerikaanse krant dat Boeing wilde voorkomen dat tekortkomingen in het vliegtuigontwerp in de schijnwerpers kwamen.
Bij het ongeluk in februari 2009 op Schiphol verloren negen mensen het leven en raakten er 120 gewond. De voornaamste oorzaak was volgens de onderzoekers een kapotte hoogtemeter. De piloten zouden vervolgens niet goed hebben gereageerd.
De OVV zegt bij het onderzoek te hebben gekeken naar de directe oorzaak en de achterliggende oorzaken van de crash.
"Deze is veroorzaakt door een combinatie van factoren waarbij een falende hoogtemeter en het te laat ingrijpen van de piloten hebben geleid tot het neerstorten van het toestel. Voor de falende hoogtemeter is destijds ook een tussentijdse waarschuwing uitgegeven om de luchtvaartbranche zo snel mogelijk op de hoogte te stellen van het gevaar", stelt de raad maandag.
De OVV heeft naderhand niet gecontroleerd of Boeing de aanbevelingen heeft opgevolgd, omdat in die tijd nog geen vervolgonderzoek werd gedaan, zoals tegenwoordig wel gebruikelijk is. "Mogelijk is het zo dat hetzelfde probleem zich weer heeft voorgedaan bij Boeing", verwijst Dijsselbloem naar de twee recente dodelijke crashes met toestellen van het type 737 MAX in Indonesië en Ethiopië. "Waarom heeft Boeing deze les dan niet fundamenteel geleerd?"
Volgens de raad wordt onderzoek naar vliegtuigongevallen gedaan op basis van internationale afspraken. "Het inzageproces door betrokken partijen is hier standaard onderdeel van. Het commentaar van partijen is destijds zelfstandig en in onafhankelijkheid door de raad gewogen en waar relevant verwerkt in het eindrapport. Deze procedure en de inhoudelijke toelichting op het inzagecommentaar staat uitgebreid toegelicht in een bijlage van het onderzoeksrapport."