De Amerikaanse president Donald Trump heeft waarnemend minister Sally Yates (Justitie) ontslagen. Dat gebeurde maandag (plaatselijke tijd) nadat de bewindsvrouw haar departement opdracht had gegeven het inreisverbod van de president niet voor de rechter te verdedigen.

Yates had in een brief aan haar medewerkers onder meer vraagtekens gezet bij de wettelijke onderbouwing van het inreisverbod. Trump heeft nu aanklager Dana Boente aangewezen om de waarnemend minister te vervangen.

,,Waarnemend minister van Justitie, Sally Yates, heeft het departement verraden door te weigeren een legaal bevel uit te voeren dat was bedoeld om de burgers van de Verenigde Staten te verdedigen”, aldus een verklaring die Trump deelde op Facebook. Yates, die nog onderdeel uitmaakte van de regering van Barack Obama, was volgens het Witte Huis ,,erg zwak” waar het de aanpak van illegale migratie betreft.

Ook de Democraten krijgen er in de verklaring flink van langs. Zij zouden ,,om puur politieke redenen” in de Senaat op de rem staan bij het goedkeuren van de aankomende minister van Justitie, Jeff Sessions.

De actie van Yates was opvallend. Het is uitzonderlijk dat een hoge medewerker van het ministerie van Justitie de regering publiekelijk afvalt. Het bekendste voorbeeld stamt uit 1973. Toen stapte minister Elliot Richardson op nadat president Nixon hem had bevolen een speciale aanklager te ontslaan die onderzoek deed naar het Watergate-schandaal.

De officiële functie die Yates vervulde is overigens breder dan die van minister van Justitie in Nederland. In de Verenigde Staten is de Attorney General als hoofd van het departement van Justitie lid van het kabient van de president - de enige zonder de titel 'sectretary' (minister). De Attorney General is echter ook de belangrijkste juridische adviseur van de Amerikaanse regering en de hoogste openbare aanklager.

Nieuwe minister Trump volgt zijn decreten

De nieuwe Amerikaanse minister van Justitie, Dana Boente, heeft maandagavond (lokale tijd) kort na zijn benoeming afstand genomen van het beleid van zijn ontslagen voorganger. Boente gaf zijn departement volgens CNN opdracht de ,,wettige bevelen van onze president te verdedigen''.

Boente is de vervanger van waarnemend minister Sally Yates, die door president Donald Trump werd ontslagen vanwege 'verraad' aan haar ministerie. Yates had haar medewerkers opdracht gegeven het omstreden inreisverbod van Trump niet te verdedigen voor de rechter. Kort daarop kon ze vertrekken.

De nieuwe bewindsman blijft vermoedelijk maar enkele dagen op zijn post. Trump heeft senator Jeff Sessions op het oog als minister van Justitie, maar zijn benoeming moet nog worden goedgekeurd door de Senaat. Volgens het Witte Huis liggen Democratische senatoren ,,om puur politieke redenen'' dwars.

Yates was niet de enige topambtenaar die maandag het veld moest ruimen. Trump verving volgens Amerikaanse media ook het waarnemend hoofd van de Amerikaanse immigratie- en douaneautoriteit ICE, Daniel Ragsdale. Hij maakt plaats voor Thomas Homan, een andere topmedewerker binnen de dienst.

Het is nog onduidelijk waarom Ragsdale is vervangen. Het ministerie van Binnenlandse Veiligheid bevestigde zijn vertrek, maar trad niet in detail over de aanleiding.