Het is chaos in het Witte Huis. Dat is het beeld dat Watergate-journalist Bob Woodward schetst in zijn nieuwe boek Fear: Trump in the White House.
De ervaren Woodward, die al sinds 1971 bij The Washington Post werkt, sprak met tientallen anonieme bronnen uit de omgeving van de Amerikaanse president, in totaal goed voor enkele honderden uren aan gesprekken.
Die bevestigen grotendeels de indrukken die journalist Michael Wolff eerder beschreef in zijn boek Fire and Fury over Trumps periode in het Witte Huis. En Woodward heeft in tegenstelling tot Wolff wel een ijzersterke reputatie.
Het boek van Woodward komt pas op 11 september uit, maar The Washington Post en andere Amerikaanse media hebben al details gepubliceerd. Dit zijn de grootste onthullingen:
Adviseurs maken Trump belachelijk en hebben geen vertrouwen in zijn capaciteiten.
De naaste werknemers van de president vinden hem onkundig, claimt Woodward.
Zo zou minister van Defensie James Mattis na een moeizame vergadering met de president hebben gezegd dat Trump de intelligentie heeft van een basisscholier, iets dat Mattis nu overigens ontkent.
En ook stafchef John Kelly, die sinds juli 2017 in het Witte Huis werkt, heeft het naar verluidt helemaal gehad met Trump. Tijdens een interne vergadering zou hij de president een "idioot" en "volledig losgeslagen" hebben genoemd. "Dit is de ergste baan die ik ooit heb gehad", zou Kelly zich hebben laten ontvallen tegen collega-medewerkers.
Woodward beschrijft in zijn boek een vergadering waarin Kelly zijn frustraties over de president de vrije loop laat. Volgens de stafchef is het "volkomen zinloos" om Trump ergens van te overtuigen. "Hij is van het padje. We zijn in Crazytown beland. Ik heb geen idee waarom wij hier nog zijn."
Kelly ontkent overigens de uitspraken te hebben gedaan. Dat deed hij opmerkelijk genoeg in een verklaring die door president Trump werd verspreid via Twitter. Kelly noemt het boek "een zielige poging om mensen zwart te maken en af te leiden van de vele successen van de regering-Trump".
Adviseurs verstoppen documenten voor Trump, zodat hij ze niet kan ondertekenen.
Gary Cohn, tot maart 2018 de economisch topadviseur van de president, heeft tot twee keer toe een document van Trumps bureau gestolen.
Daarmee voorkwam hij dat Trump de VS zou terugtrekken uit twee grote handelsovereenkomsten: NAFTA, met Mexico en Canada, en het handelsakkoord met Korea.
Tegen collega's zei Cohn dat Trump het niet door heeft gehad dat de documenten zijn verdwenen, aldus Woodward.
Cohn botste herhaaldelijk met de president tijdens zijn periode in het Witte Huis. Hij diende uiteindelijk zijn ontslag in, nadat Trump importheffingen instelde op buitenlands staal en aluminium.
Maar Donald Trump zelf is ook geen lieverdje. Zo zou hij zijn minister van Justitie "achterlijk" en een "verrader" hebben genoemd.
Dat Donald Trump geen fan is van Jeff Sessions is al langer duidelijk. Maandag uitte hij op Twitter nog stevige kritiek op zijn minister van Justitie.
Ook in het boek van Woodward moet Sessions, die zich als een van de eersten achter Trump schaarde in de aanloop naar de verkiezingen van 2016, het ontgelden.
Trump zou Sessions een "domme zuiderling" en "achterlijk" hebben genoemd. Ook vindt de president zijn minister van Justitie naar verluidt een "verrader", omdat hij zich heeft verschoond van het Rusland-onderzoek. Dat deed hij om de schijn van belangenverstrengeling tegen te gaan.
Sessions heeft nog voor zijn benoeming tot tweemaal toe contact gehad met de toenmalige Russische ambassadeur voor de VS, Sergej Kisljak. Daarom vindt hij het niet gepast om zich met het werk te bemoeien van openbaar aanklager Robert Mueller, de man die het onderzoek naar de vermeende Russische inmenging in de Amerikaanse verkiezingen leidt.
Maar dat betekent ook dat Sessions Mueller niet kan ontslaan of het onderzoek kan bijsturen. En dat zou Trump, die naar verluidt paranoïde is over het Rusland-onderzoek, graag willen.
Speciaal aanklager Mueller wil de president graag ondervragen, maar dat komt er waarschijnlijk niet van. In een oefengesprek met zijn advocaat zou Trump in woede zijn uitgebarsten.
John Dowd leidde tot maart 2018 het juridische team dat Trump verdedigt in het Rusland-onderzoek. Begin dit jaar zou de advocaat een oefensessie hebben gehouden met Trump, om aan te tonen dat de president een eventueel verhoor door Mueller niet zonder kleerscheuren zou doorstaan.
En hij had gelijk, blijkt uit een anekdote in Woodwards boek. Trump kon een serie snelle vragen niet beantwoorden, raakte gefrustreerd en verloor zijn beheersing.
"Dit is allemaal een hoax", foeterde Trump, waarna hij dertig minuten lang zijn gal spuwde. Volgens Dowd genoeg bewijs dat Trump het risico loopt om tijdens een verhoor onwaarheden en tegenstrijdigheden te verkondigen. En dat kan juridische gevolgen hebben als hij onder ede moet getuigen.
Trump noemt zijn reactie op het racistische geweld in Charlottesville zijn 'biggest fucking mistake'.
In augustus 2017 vielen bij rellen tussen extreemrechtse groepen en tegendemonstranten in het Amerikaanse Charlottesville tientallen gewonden. Eén vrouw overleed nadat een auto met hoge snelheid op een protestmars inreed.
In plaats van het rechts-extremistische geweld te veroordelen, sprak Donald Trump in een eerste reactie van "geweld van vele kanten". Zowel links als rechts was volgens hem schuldig aan de rellen.
Dat kwam hem op een storm aan kritiek te staan. Zijn economisch topadviseur Gary Cohn dreigde meteen met opstappen.
Trump toonde begrip voor rechtse betogers, die in Charlottesville protesteerden tegen het weghalen van een standbeeld van generaal Robert E. Lee. Die was opperbevelhebber van de zuidelijke troepen in de Amerikaanse burgeroorlog tegen het noorden, dat een einde wilde maken aan de slavernij.
“Washington en Jefferson hadden ook slaven. Moeten hun standbeelden dan ook weg? Is George Washington volgende week aan de beurt en de week daarna Thomas Jefferson? Waar houdt dit op?”, zei Trump.
In Woodwards boek noemt Trump zijn optreden tijdens de persconferentie de "ergste toespraak" die hij ooit heeft gehouden. Twee dagen later veroordeelde hij het geweld van de extreem-rechtse groeperingen overigens wel.
Trump zou de Syrische leider Bashar al-Assad willen laten liquideren na de chemische aanval op de stad Douma.
"Let’s fucking kill him! Let’s go in. Let’s kill the fucking lot of them." Dat zou Trump tegen zijn minister van Defensie James Mattis hebben gezegd over al-Assad.
De Syrische leider keurde dit voorjaar een aanval met chemische wapens goed op de stad Douma, die destijds in handen was van rebellen. Daarbij vielen tientallen doden, waaronder veel onschuldige burgers en kinderen.
Mattis zei naar verluidt tegen Trump dat hij er meteen mee aan de slag zou gaan. Maar volgens een medewerker vertelde hij na het ophangen van de telefoon iets heel anders: "Dat gaan we dus niet doen. We gaan weloverwogen reageren."
De VS vuurde uiteindelijk meer dan honderd raketten af op doelen in Syrië als vergelding.
De anekdote laat zien hoe de topadviseurs van de president omgaan met zijn opvliegende karakter. Ze knikken braaf, wachten tot hij is afgekoeld en doen vervolgens iets anders.
