- Onder het bewind van president Vladimir Poetin kent Rusland een traditie van ongewone overlijdensgevallen van critici van de president.
- Een actuele vraag is wat de overlevingskansen zijn van Jevgeni Prigozjin, de leider van het huurlingenleger Wagner Group, na de halfbakken poging tot muiterij van afgelopen weekend.
- Insider geeft een chronologisch overzicht sinds 2003 van 13 critici van Poetin die in de loop der jaren het loodje hebben gelegd.
- Lees ook: Poetin komt verzwakt tevoorschijn uit de confrontatie met Wagner-leider Prigozjin – die moet nu wel voor z’n leven vrezen, volgens een militair strateeg
Er wordt druk nagepraat over de vraag of de Russische president Poetin verzwakt is door de confrontatie met het huurlingenleger Wagner Group van afgelopen weekend. Vrij zeker lijkt in ieder geval dat Wagner-leider Jevgeni Prigozjin op zijn tellen moet passen.
“Poetin is behoorlijk wraakzuchtig. Mijn onderbuikgevoel zegt dat Prigozjin geen moeite hoeft te doen voor het regelen van een leuk optrekje om z’n pensioen uit te zitten”, zei de voormalige Australische generaal Mick Ryan afgelopen weekend tegen Insider. “Ik denk dat hij naar alle waarschijnlijkheid nog beperkte tijd te leven heeft.”
Sinds dinsdag verblijft Prigozjin officieel in Belarus. De president van dat land, Alexander Loekasjenko, bevestigde de aankomst van de leider van de Wagner Group.
Opvallend genoeg gaf Loekasjenko dinsdag in een toespraak aan dat hij tegen de Russische president Poetin had gezegd dat het geen probleem zou zijn geweest om Prigozjin uit te schakelen, maar dat hij het liquideren van de Wagner-baas had ontraden: “Laten we dat niet doen.”
Tijdens het meer dan 20-jarige bewind van Poetin zijn diverse critici onder ongewone omstandigheden overleden. Bekijk het chronologische overzicht van 13 prominente doden uit het Rusland van Vladimir Poetin. We gaan vanaf 2022 terug in de tijd tot 2003.
Pavel Antov
In december 2022 viel de Russische zakenmagnaat Pavel Antov uit een hotelraam in de Indiase stad Rayagada. Dat gebeurde op 25 december, enkele dagen na zijn 65e verjaardag.
De politicus en miljonair had Poetins oorlog met Oekraïne eerder dat jaar op WhatsApp bekritiseerd, alhoewel hij het bericht snel verwijderde en beweerde dat iemand anders het had geschreven, meldde de BBC.
"Onze collega Pavel Antov, een succesvolle ondernemer en filantroop, is overleden", zei Vyacheslav Kartukhin, vice-voorzitter van een regionaal parlement in Rusland, op zijn Telegram-kanaal, aldus het Russische staatsmedium TASS. "Namens de afgevaardigden van de fractie Verenigd Rusland betuig ik mijn diepe medeleven aan zijn familieleden en vrienden."
Ravil Maganov
De Russische president Vladimir Poetin (L) en de voorzitter van de raad van bestuur van oliemaatschappij Lukoil Ravil Maganov (R) poseren voor een foto tijdens een prijsuitreiking in het Kremlin in Moskou. Foto: MIKHAIL KLIMENTYEV/SPUTNIK/AFP via Getty Images.
Ravil Maganov, voorzitter van de Russische oliemaatschappije Lukoil, was openlijk kritisch over de invasie in Oekraïne, meldde CNBC. Kort nadat de oorlog begon, riep Lukoil op tot "de snelst mogelijke beëindiging van het gewapende conflict", aldus het rapport.
Maganov stierf, net als Antov, op mysterieuze wijze als gevolg van een val uit het raam van een ziekenhuis in Moskou. Dat gebeurde in september 2022. In een nu verwijderde verklaring van Lukoil stond echter dat de 67-jarige topman stierf "als gevolg van een ernstige ziekte".
Dan Rapoport
De Lets-Amerikaanse zakenman Dan Rapoport veroordeelde de oorlog tussen Rusland en Oekraïne meerdere keren publiekelijk op sociale media en benadrukte zijn steun voor Oekraïne, meldde de Daily Beast.
Hij werd dood aangetroffen in augustus 2022 na een val uit een flatgebouw in Washington. De Amerikaanse politie zei dat hij een rijbewijs uit Florida, een zwarte hoed, iets meer dan 2.500 dollar en oranje slippers bij zich had toen hij werd gevonden.
Rapoport verdiende in de jaren 1990 veel geld in Rusland en exploiteerde destijds een chique nachtclub in Moskou.
Mikhail Lesin
De Russische persvoorlichter Mikhail Lesin werd in november 2015 dood aangetroffen in een hotelkamer in Washington. Hij overleed aan de gevolgen van hoofdletsel "door een stomp voorwerp".
Lesin, die het Engelstalige televisienetwerk Russia Today (RT) oprichtte, overwoog voor zijn dood een deal te sluiten met de Amerikaanse inlichtingendienst FBI om zichzelf te beschermen tegen aantijgingen van corruptie, aldus de Daily Beast.
Lesin stond jarenlang in het middelpunt van de Russische politiek en zou veel hebben geweten over hoe de macht in en rondom het Kremlin verdeeld was.
Boris Nemtsov
Boris Nemtsov spreekt op een nieuwsconferentie over "Corruptie en misbruik bij de Olympische Spelen in Sotsji". Foto: Alex Wong/Getty Images.
Boris Nemtsov was een voormalig vice-premier van Rusland onder president Boris Jeltsin in de jaren 1990. Later werd Nemtsov een groot criticus van de opvolger van Jeltsin, Vladimir Poetin.
Nemtsov beschuldigde Poetin ervan dat hij betaald werd door oligarchen. In 2015 werd Nemtsov vier keer in de rug geschoten op een steenworp afstand van het Kremlin, toen hij van een restaurant naar zijn huis liep.
Boris Berezovsky
Boris Berezovsky was een Russische oligarch die naar Groot-Brittannië vluchtte, toen hij ruzie had gekregen met Poetin. Tijdens zijn ballingschap dreigde hij Poetin met geweld ten val te brengen.
In maart 2013 werd hij dood aangetroffen in zijn huis in Berkshire. Berezovsky werd gevonden in een afgesloten badkamer met een touw om zijn nek. De lijkschouwer kon niet verklaren hoe hij was gestorven.
De Britse politie heeft meerdere keren onderzoek gedaan naar pogingen tot moord op Berezovsky, maar dit is nooit bewezen.
Natalia Estemirova
Natalia Estemirova was een journaliste die samenwerkte met collega en Poetin-critica Anna Politkovskaja.
Estemirova was gespecialiseerd in mensenrechtenschendingen door Rusland in Tsjetsjenië.
Ze werd in 2009 bij haar huis ontvoerd en later in een nabijgelegen bos gevonden met schotwonden in haar hoofd. Niemand werd veroordeeld voor haar moord.
Stanislav Markelov en Anastasia Baburova
Mensenrechtenadvocaat Stanislav Markelov vertegenwoordigde journaliste Anna Politkovskaja en andere journalisten die kritisch waren over Poetin.
Hij werd in 2009 neergeschoten door een gemaskerde schutter in de buurt van het Kremlin. Journaliste Anastasia Baburova, die met hem meeliep, werd ook neergeschoten toen ze hem probeerde te helpen.
Alexander Litvinenko
Alexander Litvinenko. Foto: via The Telegraph.
Alexander Litvinenko was een voormalig KGB-agent. Hij overleed in 2006, drie weken nadat hij in een hotel in Londen een kopje thee dronk waar de radioactieve stof polonium-210 in bleek te zitten.
Een Brits onderzoek kwam tot de conclusie dat Litvinenko was vergiftigd door FSB-agenten Andrei Lugovoi en Dmitry Kovtun van de Russische geheime dienst. Die handelden op orders van "de heer Patroesjev [hoofd van de Russische geheime dienst FSB, red.] en ook president Poetin".
Litvinenko was zeer kritisch over Poetin en beschuldigde hem onder andere van het opblazen van een flatgebouw en het opdracht geven van de moord op journaliste Anna Politkovskaja.
Anna Politkovskaya
Een foto van de vermoorde journaliste Anna Politkovskaja bij een wake voor de Russische ambassade. Foto: Mark Wilson/Getty Images.
Anna Politkovskaja was een Russische journaliste die kritisch was over Poetin. In haar boek "Poetins Rusland" beschuldigde ze Poetin ervan dat hij van zijn land een politiestaat maakte. Ze werd in 2006 vermoord door huurmoordenaars die haar van dichtbij neerschoten in de lift buiten haar flat.
Vijf mannen werden veroordeeld voor haar moord, maar de rechter oordeelde dat het een huurmoord was, waar een onbekende 150.000 dollar voor had betaald.
Paul Klebnikov
Paul Klebnikov was de hoofdredacteur van de Russische editie van Forbes. Hij schreef over corruptie en dook in het leven van rijke Russen.
Volgens het Committee to Protect Journalists werd hij in 2004 gedood bij schietpartij. Het ging waarschijnlijk om een huurmoord.
Sergei Joesjenkov
Sergej Joesjenkov was een Russische politicus die probeerde te bewijzen dat de Russische geheime dienst achter de bomaanslag op een flatgebouw in eigen land zat.
Hij overleed in 2003 nadat hij in zijn borst was geschoten, enkele uren nadat zijn politieke organisatie, Liberaal Rusland, door het Ministerie van Justitie was erkend als partij, meldde de BBC.