Nederland moet zes tot acht miljard euro bezuinigen, om het begrotignstekort in 2014 onder de 3 procent te brengen. Tegelijk is dit niet goed voor het prille economische herstel.

Zonder extra bezuinigingen lukt het Nederland niet het begrotingstekort volgend jaar terug te dringen tot onder de Europese norm van 3 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Het tekort loopt juist op, van 3,5 procent dit jaar naar 3,9 procent in 2014. Ook in 2015 blijft het tekort met 3,4 procent boven de EU-norm.

Dit voorspelde De Nederlandsche Bank (DNB) in een rapport dat maandag is gepubliceerd. Het tekort stijgt niet alleen als gevolg van de slechte economische ontwikkelingen, maar ook doordat de overheid structureel meer geld uitgeeft dan er binnenkomt. Daardoor is de Europese limiet op het begrotingstekort “buiten beeld” geraakt, aldus DNB-directeur Job Swank in een toelichting.

Bezuinigingen 6 tot 8 miljard

Om volgend jaar toch aan de EU-norm te voldoen, moet het kabinet tussen de 6 en 8 miljard aan extra bezuinigingen en lastenverzwaringen doorvoeren. Het ministerie  van Financiën stelt in een reactie dat het kabinet pas besluiten neemt naar aanleiding van de “cijfers die het Centraal Planbureau (CPB) in augustus presenteert.”

Extra bezuinigen raakt wel weer direct het economisch herstel, dat DNB voor volgend jaar bij ongewijzigd beleid op 0,5 procent inschat, na een verwachte krimp van 0,8 procent dit jaar. “Je hoopt dan op een klein plusje”, erkent Swank.

De prognoses van DNB liggen in lijn met die van de OESO, die voor dit jaar een krimp van 0,7 procent verwacht en voor 2014 een groei van 0,7 procent. Of het groeiherstel in 2014 enige vaart krijgt hangt echter mede af van de omvang van nieuwe bezuinigingen.

In het eerste kwartaal van dit kromp de Nederlandse economie met 1,7 procent vergeleken met een jaar eerder. Vergeleken met de laatste drie maanden van 2012 was sprake van een kleine min van 0,1 procent.

In 2015 trekt de groei volgens DNB verder aan tot 1,1 procent in 2015. Daarbij is de centrale bank er wel van uitgegaan dat het premiegeld dat vrijvalt door de voorgenomen verlaging van de belastingvrije pensioenopbouw, in ieder geval deels wordt gebruikt om de koopkracht te verbeteren. Ook zijn bezuinigingen op de langdurige zorg ingecalculeerd.

Geen stevig herstel

"Van een stevig conjunctureel herstel is voorlopig geen sprake'' schrijft DNB. Dat komt mede doordat huishoudens, banken, pensioenfondsen en de overheid moeten bezuinigen om hun verslechterde financiële balansen te repareren. Daardoor heeft de economie moeite om uit de laagconjunctuur te komen.

DNB verwacht dat de werkloosheid voorlopig nog blijft stijgen. De piek wordt naar verwachting halverwege volgend jaar bereikt. Dan zit 7,2 procent van de beroepsbevolking zonder werk, volgens de ramingen van DNB. Nu is dat volgens de rekenmethode van de VN-arbeidsorganisatie ILO 6,5 procent.

Mes moet in overheidsuitgaven

Het mes zal linksom of rechtsom in de overheidsuitgaven moeten worden gezet, stelde DNB-directeur Swank maandag.  "Je kunt niet eindeloos doorgaan met het verhogen van lasten voor burgers'', zei hij.

Nederland heeft nog altijd een zogenoemd primair tekort. Dat betekent dat de overheid, ook wanneer rentebetalingen op de staatsschuld niet worden meegerekend, structureel meer uitgeeft dan er binnenkomt. Momenteel profiteert ons land nog van een extreem lage rente op staatspapier. "Maar zo'n lage rente houd je alleen maar vast met gedegen overheidsfinanciën'', zei Swank.

Lastenverzwaringen zijn de snelste manier om het overheidssaldo te verbeteren, maar raken direct de burger in zijn portemonnee. En die heeft het de afgelopen jaren al ongekend hard voor de kiezen gehad. Onder invloed van de recessie en oplopende werkloosheid daalt de koopkracht dit jaar met 3,8 procent, na een afname met 3 procent in 2012.

Koopkracht

De lagere koopkracht vertaalt zich in een aanhoudende krimp van de consumptie. De bestedingen door huishoudens dalen al 4 jaar op rij. Dat is in de afgelopen 6 decennia niet eerder voorgekomen. Huishoudens teren ook op uitzonderlijk grote schaal in op hun spaartegoeden. "We sparen nog wel, maar vooral verplicht, via de pensioenen'', aldus Swank.

Economisch herstel zal vooral uit het buitenland moeten komen. Dat is op zich niet uitzonderlijk. "Op eigen houtje groei je niet uit deze crisis'', zei Swank. Maar de consumptie kan best een steuntje in de rug gebruiken. "Het liefst zonder de begroting te belasten'', aldus de DNB-directeur.

Bron: ANP/Z24

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl