President Klaas Knot van De Nederlandsche Bank vindt dat het begrotingstekort verder omlaag moet. Het is niet slim om de teugels meteen te laten vieren, nu het iets beter gaat met de economie.

Het Nederlandse begrotingstekort moet de komende jaren verder omlaag om een buffer te creëren voor slechtere tijden. Ruimte voor lastenverlichting is er daarom voorlopig niet, meevallers moeten worden gebruikt om het tekort verder te verkleinen.

Dat stelde de president van De Nederlandsche Bank (DNB), Klaas Knot, donderdag bij de presentatie van het jaarverslag van DNB.

Knot pleitte voor een terugkeer van de Zalmnorm uit de jaren 1990, waarbij de begroting werd vastgesteld op basis van behoedzame verwachtingen over de economische groei en meevallers niet werden gebruikt voor extra uitgaven. ,,Dat creëert rust in het begrotingsbeleid”, stelde de centralebankpresident. ,,Het levert een buffer op, zodat er niet meteen nieuwe politieke akkoorden nodig zijn bij tegenvallers.”

DNB levert miljard dividend aan staat

De Staat krijgt over afgelopen jaar een dividend van 1,12 miljard euro van De Nederlandsche Bank. Dat is iets minder dan de winstuitkering van 1,98 miljard euro uit 2012. De lagere uitkering hangt samen met een winstdaling bij DNB. Die zakte vorig jaar tot 1,18 miljard euro, tegen iets meer dan 2 miljard euro in 2012. Vooral de rentebaten van de centrale bank namen af, terwijl de kosten licht opliepen.

Economie Nederland verbetert

De Nederlandse economie staat er volgens Knot duidelijk beter voor dan een jaar geleden, terwijl ook in de hele eurozone de acute crisis naar de achtergrond is verdwenen. ,,De groei krijgt een stevige basis en de trend blijft goed. Het vizier moet daarom worden gericht op de middellange termijn. Het is begrijpelijk dat in de crisis alle buffers zijn gebruikt, maar nu moeten we terugkeren op het pad dat ooit werd afgesproken.''

Op termijn moet Nederland uitkomen op een evenwichtige begroting, of een klein overschot, stelde Knot. Daarvoor moet volgens hem eerst de oorspronkelijke regeringsambitie van een tekort van iets meer dan 1 procent in 2018 worden gehaald. ,,Daarna komt er pas ruimte voor lastenverlichting'', concludeerde hij.

DNB verwacht dat de economische groei de komende jaren ,,hobbelig en weinig krachtig'' zal zijn. De afgesproken hervormingen van onder meer de huizenmarkt kunnen het herstel verder helpen, maar over het algemeen kost extra groei op dit moment vooral ,,geduld'', aldus de centrale bank. Dankzij de goed opgeleide beroepsbevolking en de relatief grote welvaart van huishoudens staat de economie er volgens DNB wel goed voor.

Dijsselbloem op dezelfde lijn als Knot

Begin maart bleek uit nieuwe ramingen van het Centraal Planbureau dat het begrotingstekort in 2014 en 2015 daalt. Maar het kabinet en de regeringspartijen VVD en PvdA voelen nog niets voor lastenverlichting

Het financieringstekort blijft dit jaar met 2,9 procent binnen de EU-norm en zakt volgend jaar naar 2,1 procent. Dat betekent dat het kabinet niet extra hoeft te bezuinigen en het biedt op zich ruimte voor de door oppositiepartijen gewenste lastenverlichting.

'Geen geld over'

Ministers van Financiën Jeroen Dijsselbloem wees er in een reactie op de CPB-ramingen echter op dat de overheid ook in 2015 nog altijd 12 tot 13 miljard euro meer uitgeeft dan er binnenkomt. ,,Er is geen geld over. Laten we niet uitgeven wat er niet is.''

Vicepremier Lodewijk Asscher zei dat het kabinet in de zomer, zoals elke zomer, gaat bekijken of het mogelijk is volgend jaar de lasten voor burgers te verlagen. Dat hangt af van de ontwikkeling van de koopkracht van mensen. Hij wees erop dat de overheidsfinanciën er nu ,,heel anders'' voor staan dan vorig jaar, toen het kabinet 6 miljard euro extra moest bezuinigen.

PvdA-leider Diederik Samsom zei dat het "nog veel te vroeg'' is om al te spreken over lastenverlichting maar ook hij wees naar de begrotingsbesprekingen in de zomer. Als dan blijkt dat het nodig is om de koopkracht van groepen Nederlanders te versterken, zal dat eerder gebeuren door het verschuiven van lasten dan het verlagen van de lasten.

Voor VVD-fractieleider Halbe Zijlstra is het nog niet de tijd om te praten over lastenverlichting. Hij zei fouten uit het verleden niet te willen herhalen.

Oppositie wil wel lastenverlichting

Bij de oppositiepartijen die samenwerken met het kabinet wordt wel gekeken naar lastenverlichting, vooral bij de ChristenUnie. D66 wil de belastingen op arbeid verlagen maar dat geld elders ophalen.

Dijsselbloem gaat de komende tijd opnieuw met VVD en PvdA en zijn 'meest geliefde oppositie' om de tafel om de conceptbegroting voor volgend jaar te schrijven, die eind april bij de Europese Commissie in Brussel moet liggen.

Deflatie? Knot ziet geen gevaar

DNB-president Knot ging donderdag ook op de discussie over de lage inflatie in de eurozone.

Knot wees erop dat de kerninflatie, de stijging van het prijspeil exclusief brandstof en voedingsmiddelen, naar verwachting de komende jaren opkrabbelt tot 1,8 procent in 2016. ,,Dat is voldoende dichtbij onze doelstelling'', stelde hij. Daarom is er op dit moment volgens Knot ,,geen noodzaak'' voor de Europese Centrale Bank (ECB) om verdere maatregelen te nemen.

Mocht er ,,in een hypothetisch geval'' door nieuwe economische schokken toch deflatie ontstaan - een structurele daling van prijzen en lonen -  dan heeft de ECB voldoende middelen om die te bestrijden, aldus de DNB-president. Hij denkt daarbij vooral aan een verdere verlaging van de rente, waarbij bijvoorbeeld de depositorente onder het nulpunt kan worden gebracht.

'Eurozone is geen Japan'

De vergelijking met Japan, dat de afgelopen jaren mede door grote problemen in de financiële sector kampte met een hardnekkige deflatie, gaan volgens Knot mank. Hij wees daarbij op het diepgravende bankenonderzoek van de ECB, dat alle problemen van de grootste Europese banken moet blootleggen. ,,Wij zijn bereid om de problemen bij banken bij de horens aan te pakken.''

Lees ook:

 Andere rekenmethode en hup: Nederlandse economie is fors groter

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl