Luchtvaartmaatschappij Air France-KLM kreeg de afgelopen dagen dreun na dreun. Vrijdag stapte topman Jean-Marc Janaillac op nadat hij zijn lot verbonden had aan de uitkomst van een personeelsreferendum over de arbeidsvoorwaarden bij Air France.
Maandagochtend kreeg de luchtvaartmaatschappij een waarschuwing kreeg van de Franse overheid. Die suggereerde dat Air France-KLM ten onder gaat, als het niet snel orde op zaken stelt.
De Franse overheid zal het bedrijf dan niet te hulp schieten, liet minister van Economische Zaken Bruno Le Maire weten. “Een herkapitalisatie kost de Fransen geld. En ik neem geen geld van de Fransen om dat in een bedrijf te stoppen dat niet op het gewenste niveau competitief is.”
Het is nu aan de Franse vakbonden om akkoord te gaan met een voorstel voor de Franse tak van het bedrijf, zegt luchtvaarteconoom Hans Heerkens tegen Business Insider. “De directie en de bonden hebben een zware verantwoordelijkheid om tot elkaar te komen. Mocht dat ze niet lukken, dan is het de vraag wat dat voor Air France-KLM zal betekenen.”
Als de Franse overheid zijn poot stijf houdt en inderdaad geen steun geeft, dan zou dat nog een flinke klap kunnen zijn voor de luchtvaartmaatschappij, denkt hij.
Maar wat als Air France inderdaad omvalt? Wordt KLM dan in de val van het moederbedrijf Air France-KLM meegesleurd en zullen de blauwe vliegtuigen, waar veel Nederlanders zo trots op zijn, één voor één verkocht worden aan andere maatschappijen?
Heerkens denkt dat er grofweg twee scenario’s mogelijk zijn, als Air France-KLM zich niet weet te herpakken.
1. Air France kwijnt weg en plukt KLM leeg
Zo kan Air France langzaam maar zeker steeds minder relevant worden, omdat het niet meer kan concurreren met goedkopere maatschappijen. “Dat gebeurde met Alitalia ook. Die maatschappij verwelkte steeds meer. Als dat met Air France gebeurt, heb je kans dat de Fransen KLM langzaam maar zeker zullen leegplukken.”
Binnen de overkoepelende holding Air France-KLM hebben de Fransen het uiteindelijk voor het zeggen. “Dat betekent dat Air France één voor één delen van KLM zou kunnen verkopen.” Bij iedere tegenslag zou er een onderdeel verkocht kunnen worden.
2. KLM wordt verkocht
Een ander aannemelijk scenario is dat de Franse luchtvaartmaatschappij KLM in één keer zou willen verkopen, zegt Heerkens. “Al je KLM als geheel verkoopt, heeft het bedrijf meer waarde dan als je stukjes afstoot, want de Nederlandse tak presteert naar verhouding goed. Een buitenlandse maatschappij zou KLM dan moeten overnemen.”
Luchtvaarteconoom Eric Pels denkt ook dat zo’n overname nodig is, dat KLM niet op eigen houtje zou kunnen bestaan. “KLM is een kleine maatschappij met een kleine thuismarkt. In vergelijking met Parijs is Amsterdam een dorp. KLM is daarom erg afhankelijk van overstappende passagiers, maar de concurrentie op die markt is hevig. Ze zijn natuurlijk niet voor niets ooit op zoek gegaan naar een partner, na een aantal pogingen kwamen ze toen bij Air France uit.”
Of andere luchtvaartmaatschappijen het interessant zouden vinden om KLM over te nemen, hangt van hun eigen internationale netwerk af. “Het moet elkaar wel aanvullen. Andere maatschappijen moeten iets aan die bestemmingen hebben. KLM heeft het ooit geprobeerd met British Airways. Dat zouden ze opnieuw kunnen proberen, of bijvoorbeeld met een maatschappij als Lufthansa”, zegt Pels.
Overname KLM door Amerikaanse partij complex
Op dit moment werkt KLM al samen met de Amerikaanse luchtvaartmaatschappij Delta, maar of dat een logische optie is voor een overname, vraagt Pels zich af. “Het is misschien een logische optie, maar de vraag is of KLM in Europa groot genoeg is om als partner te fungeren.” Het zou erop kunnen uitdraaien dat KLM simpelweg wordt opgeslokt.
Heerkens vult aan: “De vraag is ook of dat qua wetgeving kan. Amerikaanse maatschappijen mogen geen meerderheidsbelang hebben in Europese maatschappijen, en andersom. Dat heeft een militaire achtergrond. De Amerikaanse overheid geeft subsidie aan bedrijven die vliegtuigen kopen, op voorwaarde dat het Amerikaanse leger die vliegtuigen in tijden van oorlog voor bevoorrading mag gebruiken.” Maar Europa wil natuurlijk niet dat daar vliegtuigen van Europese maatschappijen voor worden ingezet.
Kortom: er zijn verschillende scenario’s denkbaar. Eerst is het echter afwachten of de Franse vakbonden inbinden, nu de regering van president Emmanuel Macron de druk opvoert. Heerkens: "Air France is nog niet omgevallen.”