ANALYSE – Wat de officiële Brexit-dag had moet worden, werd een dag van uitstel. Op vrijdag 29 maart stemde het Britse parlement voor de derde keer tegen de uittredingovereenkomst die premier Theresa May met de EU heeft gesloten. Officieel is de nieuwe Brexit-datum hiermee naar 12 april verschoven.
Hoewel prominente Brexiteers zoals Boris Johnson zich vrijdag achter May schaarden, bleef de Noord-Ierse DUP-partij samen met enkele tientallen ultra-Brexiteers dwarsliggen.
Als er de komende twee weken niets gebeurt, dreigt Groot-Brittannië op 12 april zonder goede afspraken uit de EU te vertrekken.
Wat zijn de opties om een harde Brexit te voorkomen?
1 april: stemmen over Brexit-alternatieven
Maandag komt er een eerste kans om het risico van een harde Brexit weg te nemen. Afgelopen woensdag stemden Britse parlementariërs over acht alternatieve aanvaarroutes van Brexit. Alle voorstellen werden afgewezen, maar in sommige gevallen was het verschil heel klein.
Er liggen plannen om komende maandag opnieuw te stemmen over een zogeheten ‘zachte Brexit’ en een tweede referendum. Als het lukt om voldoende steun te vinden voor een van deze voorstellen, is een chaotisch vertrek op 12 april niet aan de orde. Dat geeft het pond dan een duw in de rug.
10 april: EU-top
President Donald Tusk van de Europese Raad van regeringsleiders heeft voor 10 april een nieuwe EU-top aangekondigd. De kans is groot dat Groot-Brittannië daar een aanbod krijgt om het vertrek uit de EU voor langere tijd uit te stellen.
Het nadeel van langer uitstel is dat er dan nog steeds geen uitzicht is op een oplossing en dat het land mee moet doen met de Europese verkiezingen van komend voorjaar. Dat is bijzonder pijnlijk.
Maar het doet nog veel meer pijn als de grenzen tussen Groot-Brittannië en Europa op 12 april dichtgaan. In dat geval is de chaos compleet en loopt de economische schade in de honderden miljarden.
De noodrem: Artikel 50 intrekken
Het Lagerhuis heeft zelf de mogelijkheid om op elk willekeurig moment Artikel 50 in te trekken. Dat is de wetgeving voor het vertrek uit de Europese Unie. Zodra dit gebeurt, is Brexit van de baan totdat Artikel 50 opnieuw wordt ingediend.
In dit geval moeten de onderhandelingen opnieuw worden geopend en dat levert een vertraging van ten minste twee jaar op. Omdat het hele Brexit-proces tot stilstand komt, wordt deze optie ook wel de noodrem genoemd. Het Lagerhuis zal hier alleen aan trekken als er echt geen andere mogelijkheid meer is om een ongeluk te voorkomen – net als in de trein.
Door het groeiende gevaar op een harde Brexit zal het pond in de voorgaande periode behoorlijk gedaald zijn. Totdat er aan de handrem wordt getrokken en er ruimte komt voor een opluchtingsrally.
12 april: Harde Brexit
Als het Lagerhuis alle kansen op Brexit-uitstel en -afstel laat liggen, vertrekt het land op 12 april zonder goede afspraken uit de EU. Vrij verkeer van goederen en mensen is dan niet meer mogelijk. Dit is het slechts mogelijke scenario. Zakenblad The Economist heeft becijferd dat het pond dan met ongeveer 15 procent onderuit gaat.
Joost Derks is valuta-expert en algemeen directeur bij de Nederlandsche Betaal & Wisselmaatschappij (NBWM). Hij heeft ruim twintig jaar ervaring in de valutawereld. Deze column geeft zijn persoonlijke mening weer en is niet bedoeld als professioneel (beleggings)advies.