ANALYSE – Terecht of niet: de euro is in trek bij internationale beleggers. Die stuwden de Europese munt dit jaar met zo’n 15 procent omhoog ten opzichte van de dollar.
Eerder deze week doorbrak de euro even het niveau van 1,20 dollar per euro. Hoewel het allerminst zeker is dat de huidige opmars van de euro doorzet, blijven de praktische gevolgen voorlopig tastbaar voor bedrijven en particulieren.
Valutaspecialisten wijzen vooral op het dilemma dat de sterke euro schept voor de Europese Centrale Bank (ECB). Officieel heeft de ECB alleen een inflatiedoelstelling voor de eurozone – een inflatie van om en nabij de 2 procent.
De ECB heeft geen expliciete doelstelling voor de gewenste waarde van de euro, maar de centrale bankiers kijken wel nauwlettend naar de ontwikkeling van de euro. Een (te) sterke euro zorgt er immers voor dat importen goedkoper worden en dat heeft een dempend effect op de inflatie in de eurozone.
Het probleem voor president Mario Draghi van de ECB is dat de opmars van de euro alleen getemperd kan worden, als de centrale bank rentes nog langer op extreem lage niveaus houdt – lage marktrentes betekenen immers dat geld aanhouden in euro’s weinig oplevert en dus minder aantrekkelijk wordt.
De afgelopen jaren heeft de ECB fors gestrooid met goedkoop geld door de eigen leenrentes voor banken te verlagen en obligatieleningen op te kopen in de eurozone. Nu het iets beter gaat met de economie van de eurozone, is het eigenlijk tijd om dit beleid af te bouwen.
Echter, een verhoging van de rente zou de euro juist nog duurder kunnen maken. Dat betekent dat importen nog goedkoper zouden worden, met het bijbehorende prijsdrukkende effect. Iets dat niet strookt met het doel van de ECB om de toch al lage inflatie omhoog te brengen naar een niveau van zo'n 2 procent.
Draghi zit dus min of meer klem, en diverse experts verwachten dan ook dat de ECB voorlopig zeer voorzichtig zal blijven met het terugdraaien van het goedkoopgeldbeleid, zo signaleert persbureau Bloomberg.
Gevolgen van dure euro
Concreet betekent dit dus, dat er een redelijke kans is dat rentes in de eurozone voorlopig nog erg laag blijven; en zolang de euro rond de 1,20 dollar blijft hangen, betekent dit ook goedkopere importen.
Voor de portemonnee van Nederlanders zijn er in ieder geval drie zaken om hierbij in de gaten te houden
1) Benzine en diesel: beetje goedkoper
Omdat ruwe olie in dollars wordt geprijsd, is de sterke euro in principe gunstig voor de kosten van de inkoop van olie. In euro's gerekend is de olieprijs dit jaar met zo'n 17 procent gedaald. Je zou dus verwachten dat de dure euro een prijsdrukkend effect heeft op motorbrandstoffen zoals benzine en diesel.
Onderstaande grafiek laat zien dat bijvoorbeeld de benzineprijs gemiddeld genomen wel iets is gedaald dit jaar - met zo'n 3 procent. Maar dat is lang niet zo spectaculair als de beweging van euro.
Van belang hierbij is dat benzineprijs in Nederland voor ongeveer twee derde bestaat uit belastingen. Veranderingen in de kale productprijs werken daardoor slechts beperkt door op de pompprijs. Maar enig effect van de sterke euro is dus wel zichtbaar.
2) Spaarrente: bijna niets
Zolang banken ultragoedkoop bij de ECB kunnen lenen, hebben ze ook weinig prikkels om geld dat ze bij spaarders ophalen met een aardige rente te belonen.
Voor vrij opneembare spaarrekeningen geldt dat veel aanbieders spaarrentes bieden tussen de 0 en 0,5 procent; en voor spaardeposito's die bijvoorbeeld 10 jaar vast staan krijg je maximaal 1,6 procent rente, zo blijkt uit het overzicht van de site spaarinformatie.nl.
Dit alles zal niet snel veranderen als de ECB het goedkoopgeldbeleid de komende maanden ongewijzigd laat.
3) Hypotheekrente: extreem laag
Banken bieden nauwelijks serieuze rentes op spaarrekeningen, maar de keerzijde van het ECB-beleid is dat lenen goedkoop is: hypotheekrentes liggen dus ook op extreem lage niveaus en zonder beleidsverandering blijft dat nog wel even zo.
Vraag is natuurlijk hoe gezond het ECB-beleid op de langere termijn is. De overvloedige beschikbaarheid van goedkoop geld zorgt in ieder geval mede voor extreme ontwikkelingen om de Nederlandse huizenmarkt; en wat te denken van andere zeepbelachtige trends, zoals de markt voor cryptomunten?