- Vanaf 2027 komt er in de Europese Unie een CO2-heffing voor onder meer gas dat voor de verwarming van woningen wordt gebruikt én motorbrandstoffen zoals benzine.
- Hoe kan dat uitpakken voor de portemonnee van huishoudens?
- Bekijk drie scenario’s op basis van verschillende prijzen voor de uitstoot van CO2.
- Lees ook: 3 scenario’s voor de gas- en stroomprijs in 2025: zo worden huishoudens geraakt
Vanaf 2027 treedt er nieuwe Europese wetgeving in werking die het zogenoemde emissiehandelssysteem van de Europese Unie uitbreidt. Het beprijzen van CO2 zal dan ook gas voor cv-ketels raken en motorbrandstoffen zoals benzine en diesel. Dat kan zorgen voor flinke prijsstijgingen, maar de EU heeft ook een sociaal fonds ingericht dat kwetsbare huishoudens moet beschermen tegen energie-armoede.
Het Europese emissiehandelssysteem werkt met een veiling van emissierechten voor CO2 die vervolgens op de markt worden verhandeld. Dit betekent dat CO2-prijzen kunnen schommelen. Momenteel ligt de prijs voor het uitstoten van een ton CO2 bijvoorbeeld op ongeveer 67 euro.
Het huidige ETS-stelsel van de EU verplicht grote industriële bedrijven in de Europese Unie om emissierechten te kopen om hun CO2-uitstoot te compenseren. Dit stelsel zal bij het zogenoemde ETS2-systeem worden uitgebreid naar leveranciers van aardgas en motorbrandstoffen.
Deze partijen moeten dus voor het verkopen van aardgas en bijvoorbeeld benzine en diesel CO2-compensatierechten gaan kopen. Dat berekenen bedrijven vervolgens door aan de consument.
Hoe dit gaat uitpakken, hangt af van de prijsontwikkeling van CO2 binnen het ETS-systeem. Cleantech startup 1KOMMA5° (die zich richt op energietechnologieën zoals zonnepanelen, thuisbatterijen, warmtepompen en laadpalen) heeft een paar scenario's gemaakt voor de mogelijke kosten voor huishoudens bij verschillende prijsniveaus.
CO2-prijs gaat de prijs van gas en benzine raken
Als achtergrond is het handig om te weten hoe de historische CO2-prijs in de Europese Unie zich heeft ontwikkeld. In de onderstaande grafiek van de Europese CO2-prijs is te zien dat die jarenlang relatief laag was, maar tijdens de energiecrisis van 2022 duidelijk steeg.
Het piekniveau lag in 2023 rond de 100 euro per ton, daarna is de prijs weer wat teruggezakt.
De vraag is vervolgens wat de verwachte extra kosten voor consumenten kunnen zijn, bij een bepaalde CO2-prijs.
In de onderstaande tabel is te zien hoe dit varieert als de prijs van CO2 60, 100 of 200 euro per ton bedraagt. Daarvoor berekende startup 1KOMMA5° hoe dit voor de totale kosten van verwarming met gas en de brandstofkosten van een auto uitpakt voor huishoudens. Daarnaast is afzonderlijk gekeken naar de verwarmingskosten en de kosten voor mobiliteit.
In de onderstaande tabel is bij het algemene kosten plaatje te zien dat een gezin met één auto bij een CO2-prijs van 60 euro per ton op jaarbasis 260 euro extra kwijt is. Bij een prijs van 200 euro per ton (dus het dubbele van de hoogste historische prijs ooit) stijgt dit naar 870 euro op jaarbasis.
Wat betreft de kosten voor verwarming van een woning met gas, is in de tabel hieronder voor verschillende type woningen een scenario gemaakt met diverse CO2-prijzen. Bij een CO2-prijs van 60 euro per ton komt dit voor een tussenwoning bijvoorbeeld neer op 146 euro aan extra kosten op jaarbasis. Bij 200 euro per ton CO2 loopt dit op naar 486 euro.
Tot slot staan hieronder twee scenario's voor de kosten van rijden op benzine, voor een rijder die respectievelijk 10.000 km of 20.000 km per jaar aflegt. Bij een CO2-prijs van 60 euro per ton gaat het bij 10.000 km per jaar dan om 82 euro aan extra kosten en bij 200 euro per ton om 272 euro aan extra kosten per jaar.
Voor de impact op huishoudens is uiteindelijk van groot belang, hoe lidstaten van de EU de voorzieningen van het sociale klimaatfonds gaan uitwerken. Het idee is immers dat huishoudens met lagere inkomens die kwetsbaar zijn voor hoge kosten van gas en benzine, worden gecompenseerd. Dit betekent dus dat er een differentiatie zal komen naar inkomen.