Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën zal zich met hand en tand verzetten tegen het opnieuw pompen van miljarden overheidssteun in Europese banken. Die harde opstelling heeft alles te maken met angst om te vervallen in oude fouten.
“Er zullen altijd bankiers zijn die vinden dat publiek geld in banken met problemen gestoken moet worden, maar daar zal ik altijd tegen zijn. Het gemak waarmee sommige bankiers dit zeggen is problematisch. We hebben bankleiders nodig die zelf de problemen oplossen”, zei Dijsselbloem maandagmiddag in Brussel kort voor overleg met zijn collega’s uit de eurozone.
Dit weekend stelde hoofdeconoom David Folkers-Landau van Deutsche Bank in de Welt am Sonntag dat een reddingsplan voor de Europese bankensector noodzakelijk is. Hij pleit voor een kapitaalinjectie van 150 miljard euro. De Italiaanse premier Matteo Renzi heeft al gezegd 40 miljard euro in de Italiaanse banksector te willen steken.
Door de financiële onrust die is ontstaan na het Britse Brexit-referendum is het vertrouwen in Italiaanse en andere Europese banken sterk gedaald.
Italiaanse banken met brakke leningen
Meest acuut is het probleem bij de Italiaanse Banca Monte dei Paschi di Siena. Die kreeg van de Europese Centrale Bank (ECB) te horen dat het meer slechte leningen op zijn balans moet wegwerken. Waar de bank eind vorig jaar nog voor 24,2 miljard euro aan kredieten had uitstaan die waarschijnlijk niet kunnen worden afgelost, moet dat bedrag in 2018 zijn teruggebracht tot maximaal 14,6 miljard euro.
De Italiaanse regering moet voor 29 juli een beslissing nemen. Dan publiceert de Europese Bankenautoriteit (EBA) de resultaten van haar stresstest van de Europese financiële sector. Tegenvallende resultaten kunnen de druk op het Italiaanse bankensysteem verder verhogen.
Directe overheidssteun
Dat er iets moet gebeuren is duidelijk. Maar het pleidooi om via directe overheidssteun banken te redden, staat haaks op de nieuwe regels van de Europese bankenunie. Het idee was daarbij om te leren van de kredietcrisis van 2008. Als banken weten dat ze in laatste instantie toch gered worden door de overheid, is de neiging om roekeloos om te gaan met de kredietverlening veel groter. De belastingbetaler draait er toch wel voor op.
Pas als aandeelhouders en obligatiehouders, de private geldschieters van banken, de pijn hebben gevoeld, kan directe overheidssteun in beeld komen. Het idee hierachter is dat je hiermee het 'morele risico' aanpakt dat banken er een potje van maken en de belastingbetaler moet bloeden.
De sanering van Italiaanse banken vormt zodoende de eerste echte test van de nieuwe regels. Vandaar dat Dijsselbloem het voorlopig hard speelt als voorzitter van de eurogroep, de club van ministers van Financiën van de eurozone. Als de Italianen zich aan de strenge regels mogen onttrekken, is het hek van de dam.
Particuliere beleggers Italië
Lastig bij de Italiaanse banken is dat veel Italiaanse particulieren hebben belegd in bankobligaties, terwijl banken ook van elkaar obligaties hebben gekocht. Vooral die particuliere betrokkenheid maakt het inroepen van de zogenoemde ‘bail in’-route om Italiaanse banken te redden, politiek problematisch voor de Italiaanse premier Renzi.
Daar komt nog bij dat Renzi zijn politieke leven heeft verbonden aan een in oktober te houden referendum over hervorming van de Italiaanse Senaat. Dit om het land beter bestuurbaar te maken. Verliest Renzi dit referendum en komen er nieuwe verkiezingen, dan gooit de eurosceptische Vijf Sterren Partij van Beppe Grillo waarschijnlijk hoge ogen.
Mogelijk komt er wel een soort tussenoplossing. Een voormalige topambtenaar van het Italiaanse ministerie van Financiën stelde maandag tegenover de site Politico dat Italiaanse banken bijvoorbeeld obligatieschulden kunnen omzetten in aandelenkapitaal. Daarmee worden de buffers van het eigen vermogen van Italiaanse banken versterkt, zonder dat obligatiehouders meteen verlies moeten nemen.
Voorwaarde is dan wel dat degenen die obligaties inruilen voor bankaandelen hun nieuwe aandelen niet meteen mogen verkopen. Dan loop je immers het risico dat beurskoersen van Italiaanse banken verder onder druk komen, met alle negatieve gevolgen van dien.
Bron: Z24/ANP
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl