Het begrotingstekort loopt op. Maar niet in 2013. Dijsselbloem kan en moet nog dit jaar de geldkraan wijd open zetten.

Het was een bak vol sombere cijfers die het Centraal Planbureau vanochtend over Nederland uitstortte. De economische krimp in 2013 wordt groter, het herstel geringer, de koopkracht blijft dalen en de werkloosheid loopt sneller op.

Ook voor minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem was er slecht nieuws. Zonder extra bezuinigingen of belastingverhogingen loopt het begrotingstekort in 2014 op naar 3,9 procent van het bbp.

Extra bezuinigingen

Nu heeft de minister eerder al aan eurocommissaris Olli Rehn al beloofd dat het kabinet in 2014 voor 6 miljard aan extra ombuigingen zal doorvoeren. Maar daarmee zal hij het tekort niet onder de Europese grens van 3 procent krijgen, zo blijkt uit de cijfers van het CPB.

Gelukkig heeft Rehn al laten weten dat hij desondanks geen extra bezuinigingen zal eisen. Maar het zal Dijsselbloem bepaald niet lekker zitten dat Nederland ook in 2014 de onder Nederlandse druk ingevoerde begrotingsregels schendt.

Maar tussen alle CPB-ellende zit ook een enkel opvallend positief cijfer. Het begrotingstekort daalt in 2013 naar 3 procent van het bbp. In juni verwachtte het Planbureau nog dat het tekort zou uitkomen in 3,5 procent.

Redding SNS

Een reden voor deze wonderbaarlijke afname van het tekort geeft het CPB niet. De toelichting op de cijfers wordt pas op Prinsjesdag gegeven. Maar waarschijnlijk komt het door de manier waarop de redding van SNS Reaal in de boeken is verwerkt.

In juni nam het CPB de kosten van deze redding (3,7 miljard, waarvan 1 miljard in 2014 op de banken wordt verhaald) nog mee in het tekort. Maar inmiddels heeft Eurostat laten weten dat deze miljarden alleen op de staatsschuld drukken, maar niet als echte uitgaven worden hoeven te worden geboekt.

Dat is een papieren meevaller ter waarde van 0,6 procent van het bbp, en verklaart waarom het tekort in 2013 opeens een half procentpunt gunstiger uitvalt. (De ontbrekende 0,1 procentpunt is waarschijnlijk een tegenvaller veroorzaakt door de groter dan eerder geraamde krimp van de economie).

Dijsselbloem had begin 2013 ook een meevaller: de veiling van de 4G-frequenties voor snel mobiel internet leverde 3,8 miljard euro op. Die meevaller mag van Eurostat wel gebruikt worden om het begrotingstekort te drukken. En daardoor ontstaat per saldo de bijzondere situatie dat Nederland in recessiejaar 2013 opeens en tijdelijk aan de Europese begrotingseis voldoet.

Van het strafbankje

In theorie zou dat kunnen betekenen dat Nederland door Brussel van het strafbankje wordt gehaald, en de komende drie jaar ongestraft het tekort weer boven de 3 procent kan laten oplopen. Pas na drie opeenvolgende overtredingen beginnen de regels pas te bijten.

Helaas zal het zo voor Dijsselbloem niet werken. Eerder dit jaar maakte hij de afspraak met Olli Rehn dat Nederland in 2013 een tekort van meer dan 3 procent mag hebben, mits we in 2014 voor 6 miljard euro aan extra ombuigingen doorvoeren.

Die afspraak blijft staan, dus aan de nieuwe bezuinigingen valt niet te ontkomen, ook al zitten we in 2013 toevallig een jaar goed. Daardoor zitten we in de vreemde situatie dat Nederland in 2013 aan de begrotingsnorm voldoet, terwijl dat niet hoeft en in 2014 niet aan de norm voldoet, terwijl het wel moet.

Er is wat fantasie nodig om uit deze bizarre situatie te komen. De meevaller in 2013 geeft Dijsselbloem toch een uitgelezen kans om de economie een zetje in de goede richting te geven, zonder de begrotingsafspraken van het monetaire unie in gevaar te brengen: hij heeft vier maanden vrij spel voor tijdelijke stimuleringsmaatregelen.

Btw-vrije maand 

Dit jaar kan hij ongestraft het tekort boven de 3 procent laten oplopen. Dus trek eenmalige uitgaven naar voren, zodat we ze in 2013 kunnen boeken. Leg nog dit jaar wegen aan, hoog dijken op en schaf  hogesnelheidstreinen aan. Brussel zal niet piepen.

Geef alle minima een eindejaarsbonus van duizend euro, in ruil voor lagere uitkeringen in 2014. Keer aan de ambtenaren eenmalig een veertiende maand uit, zolang de vakbonden akkoord gaan met de nullijn in 2014. Maak van december een btw-vrije maand om de consumptie aan te wakkeren. Subsidieer huisisolatie, mits voor 31 december aangebracht.

Het tekort zal oplopen in 2013, maar de economie zal er wat harder van groeien. En 2014 wordt voor het eerst een jaar van meevallers voor Dijsselbloem.

Lees ook

Eline Ronner: pas op voor overwaardering CPB-ramingen

Waarom de recessie onze eigen schuld is

Kabinet komt met investeringspakket tegen werkloosheid

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl