Diëten die te mooi klinken om waar te zijn, zijn dat vaak ook. Maar een dieet dat periodiek vasten heet, eet is snel aan populariteit aan het winnen in Silicon Valley.
Volgers van dat dieet hoeven geen calorieën te tellen of het aantal koolhydraten terug te dringen. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat het werkt.
Gezondheidsfreaks in de Bay Area die het niet erg vinden om als proefkonijn te dienen, hebben het periodiek vasten (intermittent fasting of simpelweg IF) populair gemaakt. Met het dieet eet je alleen tijdens een specifieke periode van de dag.
Terwijl de meeste mensen vanaf het moment dat ze wakker worden tot ze gaan slapen de hele dag door eten en snacken, voeden de ‘intermittent fasters’ zich alleen tijdens een vooraf strikt gedefinieerd tijdslot, vaak vanaf de ochtend tot de middag of van middag tot de avond.
Silicon Valley is er dol op. Een groep enthousiastelingen in The Bay Area die zichzelf WeFast noemt, komt elke week bij elkaar om samen hun vasten te doorbreken met een hartige ochtendmaaltijd. Facebook-bestuurder Dan Zigmond beperkt zijn eten tot de uren tussen 09.00 en 17.30 uur. Ook veel andere CEO’s en techpioniers zijn fanatieke IF-aanhangers.
Ondanks dat de volgers van het dieet geen calorieën hoeven te tellen, op hoeven te letten op koolhydraten of hun maaltijden beperkt moeten houden tot radijsjes en sap, helpt 'vasten met tussenpozen' net zo goed bij afvallen als traditionele diëten. En uit onderzoek met proefdieren blijkt dat er mogelijk veel meer gezondheidsvoordelen zijn, van verminderde kans op kanker tot langer leven.
Maar er zijn ook problemen met 'vasten met tussenpozen'. Behalve dat de bewijsvoering sterk leunt op onderzoek met proefdieren, treden de voordelen mogelijk alleen op als een incidenteel gevolg van het feit dat je aan het afvallen bent.
Met dat in het achterhoofd hebben onderzoekers onlangs geprobeerd om te kijken of er ook gezondheidsvoordelen te zien zijn als de 'intermittent fasters' niet afvallen.
En voor het eerst neigt een onderzoek naar een positief antwoord. Wetenschappers hebben in een vorige maand gepubliceerd klein onderzoek ontdekt dat mensen die periodiek vasten, maar wel zo veel calorieën binnenkregen dat ze niet afvielen, toch profiteerden van gezondheidsvoordelen als een lagere bloeddruk. Dat is een hoopvol signaal voor toekomstige onderzoeken naar het dieet.
"We hebben ontdekt dat dit dieet gezondheidsvoordelen heeft die helemaal losstaan van afvallen", zegt hoofdonderzoeker Courtney Peterson van de Universiteit van Alabama tegen Business Insider.
Hoe vasten met tussenpozen werkt
Mensen die periodiek vasten, kunnen binnen redelijke grenzen eten wat ze willen, er zijn geen harde beperkingen voor koolhydraten, vet of iets anders. Over het algemeen blijven de meeste 'intermittent fasters' gewoon hetzelfde eten als altijd; het enige dat ze veranderen zijn de momenten waarop ze eten.
Uit een aantal onderzoeken met proefdieren is gebleken dat periodiek vasten ook andere gezondheidsvoordelen kan opleveren, zoals verbetering van de bloedsuikerspiegel en het tegengaan van veroudering. Met dat in gedachten proberen wetenschappers uit te zoeken of die voordelen zich ook voordoen bij mensen.
Tegelijkertijd willen ze iets nog belangrijkers te weten komen: of deze gezondheidsvoordelen alleen komen door afvallen, of dat het ook te maken heeft met het vasten zelf.
Het eerste onderzoek naar periodiek vasten in zijn soort
Voedingsonderzoek is moeilijk op te stellen en nog moeilijker om uit te voeren. In veel gevallen moeten wetenschappers vertrouwen op zelfrapportage van deelnemers die vaak enorm onderschatten hoveel ze daadwerkelijk gegeten hebben.
Daarom hebben Peterson en haar collega's er bij hun recente onderzoek voor gekozen om deelnemers alleen te laten eten wat ze hen gaven. Dit soort onderzoeken worden in het Engels 'supervised controlled feeding trials' genoemd, en omdat het moeilijk is ze op te stellen en uit te voeren, worden ze zelden gedaan. Maar de inzichten die deze onderzoeken geven over een specifiek dieet zijn uniek en van hoog niveau.
"Behalve het opsluiten van mensen in een ziekenhuiskamer en hen daar weken te laten zitten, zijn dit soort onderzoeken de meest rigoureuze op voedselgebied die er zijn", zegt Peterson.
De moeilijkheid van dit soort onderzoek betekent ook dat de grote groep die zich in eerste instantie aanmeldt uiteindelijk sterk gereduceerd wordt. Nadar er bijna 400 mensen interesse toonden in het onderzoek, moesten Peterson en haar collega's het uiteindelijk doen met slechts acht mannen.
Toch is dit het eerste onderzoek van zijn soort en is er een aantal verrassende uitkomsten.
Vasten lijkt onze bloeddruk en onze reactie op suiker te verbeteren
Hoewel het onderzoek van Peterson klein was, waren de meeste bevindingen verrassend positief. Na vijf weken periodiek vasten vertoonden alle acht deelnemers verbetering van hun bloeddruk en gevoeligheid voor insuline, de lichaamsreactie op suiker.
Opmerkelijk genoeg lieten de deelnemers die aan het begin de ergste gevoeligheid hadden de grootste verbeteringen zien, zegt Peterson.
Er waren ook duidelijke resultaten wat betreft bloeddruk: bij veel mensen ging de bloeddruk met zo'n 10 tot 11 punten omlaag, een verschil dat ongeveer gelijk staat aan dat wat mensen voor elkaar krijgen met medicijnen om de bloeddruk te verlagen, volgens een in 2008 gepubliceerd onderzoek in The Cochrane Database.
"Dat waren grote verschillen voor een periode van vijf weken", zegt Peterson. "Ik was daar erg door verrast."
Terwijl er wel verbeteringen optraden voor bloeddruk en de gevoeligheid voor insuline, gold dat niet voor cholesterol of glucose in het bloed. Peterson denkt dat dat mogelijk een signaal is dat die gezondheidsvoordelen sterk samenhangen met afvallen. Sommige mensen ervoeren ook negatieve bijwerkingen als hoofdpijn, slaperigheid en dorst.
Het zijn volgens Peterson allemaal interessante uitgangspunten voor vervolgonderzoek.