Het is verschrikkelijk lastig om de illegale handel in de hoorns van neushoorns aan te pakken. De ivoren hoorns kunnen tot ruim 56.000 euro opleveren, veel meer dan dezelfde hoeveelheid goud.
Ze worden gebruikt voor beeldjes en er worden geneeskrachtige eigenschappen aan toegeschreven in Oost-Azië.
De twee jaar geleden in Seattle opgerichte biotech-startup Pembient probeert de stroperij-crisis op te lossen met een 3D-printer en slim ondernemen. Het idee is om de neushoornhoorns te gaan “bio-fabriceren” van keratine, waar ook vingernagels en haren van zijn gemaakt.
De hoorns zijn genetisch gelijk aan de echte hoorns op “macroscopisch, microscopisch en moleculair” niveau, zegt CEO Matthew Markus van Pembient tegen Business Insider. De nephoorns zullen er zo echt uitzien en zo echt aanvoelen dat het onmogelijk is ze te onderscheiden van echte hoorns.
Mensen zullen niet weten of ze echte hoorns of nephoorns kopen
In Zuid-Afrika is het stropen van neushoorns de laatste maanden gedaald, maar het is nog steeds een omvangrijk probleem. In 2016 werden er in het land 1.054 neushoorns gedood, tegen slechts 13 in 2007, dat blijkt uit cijfers van de stichting Save the Rhino. De Chinese kunstmarkt is grotendeels verantwoordelijk voor het probleem, schrijft het tijdschrift Biological Conservation. De meeste kopers in China schaffen de dure neushoornkunstwerkjes aan als investering en als verzamelobject, zegt hoofdonderzoeker Yufang Gao.
De door Pembient gemaakte hoorns zullen uiteindelijk als ruw materiaal worden verkocht aan de traditionele beeldhouwers in Azië. Als het goed is gebruiken zij het materiaal om armbanden en kammen te maken en deze voor exorbitante prijzen te verkopen op de zwarte markt.
Door de kunstmatig geproduceerde hoorns op verschillende punten in de leveringsketen in te brengen, zullen mensen niet weten of ze echte hoorns kopen of neppe, legt Markus uit.
Omdat de nephoorns veel goedkoper zijn om te produceren kunnen ze tegen een lagere prijs worden verkocht om zo de prijzen kunnen drukken. (Omdat Pembient nog steeds in de opstartfase zit zijn er nog geen exacte prijzen voor de fabriekshoorns vastgesteld.) In de ideale situatie neemt de vraag naar hoorns af, omdat er geen betrouwbare manier is om het verschil vast te stellen.
Pembient heeft dit idee van een economische theorie die De wet van Gresham wordt genoemd, vertelt Markus. Die wet stelt dat als een product van lage waarde, zoals een nephoorn, op het origineel lijkt, het de waarde van al dat soort producten op de markt verminderd.
"Als je de de handel in neushoorns probeert te bestrijden, dan lokt dat misdaad en corruptie uit en al het andere dat bij een zwarte markt komt kijken", zegt Markus.
Hij hoopt dat stropers door zijn plan uiteindelijk te weinig verdienen met het slachten van neushoorns.
Een totaal andere benadering
De strategie van Pembient is een radicale breuk met de traditionele benadering van het terugdringen van de vraag. Dat is "onhaalbaar", zegt Markus. "En het is ook niet erg ethisch."
"Het bewerken van de hoorns is een culturele traditie van duizenden jaren oud - een stuk ouder dan Thanksgiving", licht hij toe. "We kunnen ze niet zomaar zeggen daarmee op te houden."
Maar een aantal gevestigde bestrijders van stroperij is het daar niet mee eens.
De ngo's International Rhino Foundation en Save The Rhino International zeggen dat veel hoorns waar grof geld voor wordt betaald op de zwarte markt al nep zijn.
Andere groepen staan wel open voor de nieuwe benadering.
"Het zou niet erg slim zijn de mogelijkheid uit te sluiten dat synthetische hoorns een rol kunnen spelen in toekomstige strategieën om neushoorns te behouden", schreef de stichting TRAFFIC in 2015 in een paper.
Bij een andere strategie tegen stroperij is een belangrijke rol weggelegd voor parkwachters en dierenartsen die de hoorns chirurgisch kunnen verwijderen (ze groeien terug). Zo kan worden voorkomen dat de dieren woden doodgeschoten, maar dat brengt wel allerlei ethische problemen met zich mee.
De toekomst van het behoud van neushoorns
Markus heeft over de hele wereld vele conferenties over het behoud van de neushoorn bijgewoond en ziet een enorm verschil tussen zijn benadering en die van de meeste traditionele bestrijders van stroperij.
"Hoewel we beiden dezelfde doelen hebben, is er veel wrijving", zegt hij.
Pembient heeft zich nu op een aantal nieuwe manieren gestort om geld op te halen om de hoorns op de markt te kunnen brengen.
In augustus heeft het bedrijf via een ICO een de cryptomunt Pembicoin op de markt. Daarmee wordt onderzoek bekostigd naar de productie van de hoorns en de vraag van consumenten, staat te lezen op de website van het bedrijf.
Voor elke munt die nu wordt aangeschaft krijgen kopers in 2022 één gram aan bio-gefabriceerde hoorn.