Deze plannen hebben 10 politieke partijen voor ondernemers

Ondernemers verliezen hun vertrouwen in de politiek, zo blijkt woensdag uit een enquête van werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland onder 1.346 Nederlandse ondernemers.

Ondernemers zien hun energie- en loonkosten stijgen en maken zich druk over de in hun ogen toegenomen regeldruk. Met de verkiezingen voor de deur, maken ze zich zorgen over stijgende kosten en eventuele extra regels bij een volgende regering.

Hoe denken politieke partijen het tij voor ondernemers te keren? Business Insider duikt in dit derde deel van een serie over partijstandpunten in de programma’s van tien prominente politieke partijen, met als hoofdvraag: wat zijn hun plannen voor het bedrijfsleven?

Lees ook deel 1 over de vermogensbelasting op sparen en beleggen en deel 2 over de plannen van politieke partijen met artificial intelligence.

NSC strijdt tegen 'doorgeschoten' neoliberalisme

Startups en techbedrijven waren afgelopen week niet blij, toen de Tweede Kamer een motie van Pieter Omtzigt aannam voor een versobering van de 30 procent-regel voor expats, die ze vijf jaar lang een korting van 30 procent op hun inkomstenbelasting geeft.

De techsector meent de regel nodig te hebben om concurrerend te blijven, maar Omtzigt geeft het vrij gespeelde geld liever uit aan het verlagen van de de rente op studieleningen.

De motie zou weleens een voorbode kunnen zijn van wat we van Omtzigts partij Nieuw Sociaal Contract (NSC) kunnen verwachten, mocht deze - zoals de peilingen suggereren - een van de grootsten van het land worden. Omtzigt, zo lezen we in zijn verkiezingsprogramma, noemt het neoliberalisme "doorgeschoten" en wil toe naar een "eerlijke arbeidsmarkt".

NSC wil het vaste contract weer leidend maken, door onder meer werknemers, uitzendkrachten en zzp'ers fiscaal gelijk te behandelen. Ook wil de partij belastingvoordelen voor private equity terugdringen en het Nationaal Groeifonds versoberen, door dit samen te voegen met delen van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en staatsinvesteerder Invest-NL.

NSC is kritisch over brievenbusfirma's die genieten van het voordelige belastingklimaat in Nederland. Omtzigt steunt daarom het idee van een internationale winstbelasting van 15 procent.

Toch is Omtzigts partij soms ook mild voor ondernemers. Zo hoeven ze van hem zieke werknemers voortaan nog maar één jaar loon door te betalen. Ondernemers die moeite hebben hun coronaschulden terug te betalen, verdienen wat NSC betreft "coulance".

Ook pleit de partij voor duurzaamheidsleningen voor kleine mkb'ers en fondsen voor beginnende startups. Omtzigt is, in tegenstelling tot sommige andere economisch linkse partijen, geen voorstander van een forse verhoging van het minimumloon.

VVD wil 'ruim baan' voor de ondernemer

De VVD is er helder over: ondernemers zijn de "ruggengraat en motor" van de maatschappij. het bedrijfsleven krijgt dan ook "ruim baan" bij de liberalen. Wat heet: de VVD was de enige partij die afgelopen week stemde tegen de versobering van de 30 procent-regel voor startups.

Hoe de VVD die "motor" ruim baan wil geven? Door bijvoorbeeld de werkgeverslasten te verlagen, beginnende startups te helpen aan financiering en door de oprichting van een mkb-bank. De regeldruk in het mkb moet omlaag en het faillissementsrecht moet op de schop, zodat failliete mkb'ers een sterkere onderhandelingspositie krijgen. De industrie die er nog in Nederland is moet behouden blijven en verduurzaamd worden, meent de VVD.

Winkels mogen langer open van de VVD en er komt regelgeving voor mengformules, zodat bijvoorbeeld restaurants voortaan ook kookboeken kunnen verkopen. Zzp'ers krijgen wat de VVD betreft een aparte rechtsvorm, waardoor schijnzelfstandigheid gemakkelijker ingedamd kan worden.

Om het vestigingsklimaat te behouden, pleit de VVD voor een ondernemersakkoord over regelgeving. "Wij zouden zo’n akkoord bij voorkeur willen sluiten met ondernemers en samenwerkingsverbanden als VNO/NCW en MKB Nederland", zei lijsttrekker Dilan Yeşilgöz afgelopen maand tegen Business Insider.

Nederland moet wat de VVD betreft vooroplopen bij nieuwe technologieën, zoals fotonica, kunstmatige intelligentie en 6G. Boeren die hun verdienmodel willen omgooien door aan natuur- en landschapsbeheer te doen, kunnen daar wat de VVD betreft "langjarige vergoedingen" voor krijgen.

Door mondiaal in te zetten op meer handelsverdragen, wil de VVD ons land internationaal concurrerend houden. Het minimumloon gaat met een onbekend bedrag omhoog bij de VVD.

GL-PvdA wil groene 'bondgenoten' helpen

De gezamenlijke linkse lijst GroenLinks-PvdA ziet groene en sociale ondernemers als "bondgenoot" in de strijd tegen klimaatverandering en ongelijkheid. De partij helpt diens 'bondgenoten' door middel van "innovatie-, omscholings- en opleidingsfondsen".

Ook wil de partij "sta-in-de-weg-regels" afschaffen die het zicht blokkeren op de groene droom. Vergroenings- en verduurzamingssubssidies worden "minder complex" bij de linkse fusielijst.

De Nederlandse industrie is wat GroenLinks-PvdA betreft in 2040 klimaatneutraal; eisen voor duurzaamheidssubsidies worden strenger, fossiele subsidies worden "zo snel mogelijk" afgeschaft en voor de zware industrie komt er een "effectievere CO2-heffing".

Het minimumloon gaat naar 16 euro per uur bij GroenLinks-PvdA, er gaat een streep door alle nuluren- en
oproepcontracten en werkgevers die hun personeel niet in vaste dienst nemen betalen meer belasting. De 32-urige werkweek wordt de norm. Dat laatste is conform de idealen van de Amerikaanse senator Bernie Sanders, die er afgelopen maand op een door GroenLinks-PvdA georganiseerde lezing over sprak.

Kleine ondernemers worden bij GroenLinks-PvdA door de overheid ondersteund bij de doorbetaling van zieke werknemers. Aanbestedingsprocedures worden "toegankelijker" voor mkb'ers. De partij wil kleine winkeliers helpen te overleven, door onder meer de mogelijkheden tot huurbescherming uit te breiden.

Om de groene en sociale idealen te financieren, wil GroenLinks-PvdA zowel de winstbelasting, de erfbelasting voor vermogenden als de vermogensbelasting verhogen. In Nederland actieve techbedrijven dragen voortaan ook meer bij, in de vorm van een belasting in over hun digitale omzet.

PVV prijst 'hardwerkende' boeren

Wat de PVV voor ondernemers in petto heeft, blijft gehuld in mysterie. De volgens de peilingen vierde partij van het land rept in zijn verkiezingsprogramma precies nul keer over ondernemers, het mkb, multinationals of startups.

De enige keer dat de partij van Geert Wilders het over bedrijven heeft, prijst de PVV de "hardwerkende boeren, vaak familiebedrijven die van generatie op generatie zijn gegaan". De boeren en de vissers - toch ook ondernemers - krijgen wat de PVV betreft, vrij baan.

Ondernemers moeten hun personeel wel meer gaan betalen van de PVV. Het minimumloon mag wat de partij betreft stijgen, maar met welk bedrag blijft onduidelijk.

Daar staat bij de PVV dan weer tegenover dat je als ondernemer lekker over de snelweg kunt scheuren naar je volgende zakenafspraak. De maximumsnelheid op Nederlandse snelwegen mag van de partij naar 140 kilometer per uur. Liever met het vliegtuig? Ook geen probleem bij Wilders: Schiphol krijgt "ruim baan" en de "vliegtaks" sneuvelt.

BBB wil minder regels voor ondernemers

Dat de BoerBurgerBeweging (BBB) opkomt voor het smaldeel van boeren en vissers binnen de ondernemerswereld, moge bekend zijn. Ook voor andere ondernemers staat de partij een laissez-faire-politiek voor, zo blijkt uit het verkiezingsprogramma.

Ondernemers kunnen bij de BBB vooral genieten van minder regels, lezen we in het programma. Biotechvergunningen moeten versneld worden, innoverende bedrijven zouden van de BBB minder gehinderd moeten worden door privacyregels en de partij wil zich op "nationaal en internationaal niveau" inzetten voor minder regels voor ondernemers.

De BBB wil daarnaast regionaal ondernemerschap een steuntje in de rug geven, in de hoop meer winkels en restaurants naar krimpregio's te trekken. Om dat voor elkaar te boksen, wil de BBB - opnieuw - de regeldruk verlagen, gaf lijsttrekker Caroline van der Plas al in oktober aan tegen Business Insider: "Ondernemers moeten nu door een enorme brei van vergunningen en formulieren. Daar moeten we gewoon iets makkelijker in zijn."

Toch neemt de BBB regeltechnisch soms ook meer de touwtjes in handen, zo blijkt. De BBB wil het minimumloon "verhogen". Wat we niet lokaal mogen produceren, zouden we hier ook niet mogen importeren, vindt de partij. Er moet verder een kleiner verschil in belastingdruk komen tussen vast personeel en zzp'ers, zodat bedrijven makkelijker mensen in dienst nemen.

De BBB overweegt tot slot een derde schrijf voor de vennootschapsbelasting te introduceren, waar winsten "boven een bepaald bedrag" extra worden belast. Maar, zo haast de partij zich erbij te zeggen: "Bedrijven zijn geen pinautomaat".

PvdD wil vervuilende ondernemers belasten

Ondernemers zonder groene vingers krijgen bij de Partij voor de Dieren (PvdD) een fors pakket lastenverzwaringen voorgeschoteld. "Grote vervuilers" kunnen milieubelastingen verwachten, lezen we in het verkiezingsprogramma. Ook komt er een "klimaatplicht" voor bedrijven en gaat er een streep door alle fossiele subsidies.

Groen zakendoen wordt dan weer beloond bij de klimaatpartij. Duurzame bedrijven krijgen het stempel 'opbouwbedrijf' en genieten hierdoor belastingvoordelen. Grote vervuilers moeten het daarentegen doen met het stempel 'afbouwbedrijf' en trekken daarvoor de portemonnee. Nederlandse overheidsinstanties kopen voortaan 100 procent duurzaam in - iets wat instanties zichzelf overigens al in 2015 verplicht hebben, maar nog niet waarmaken.

Los van de voor de hand liggende klimaatstandpunten, stelt de PvdD zich ook als strenge marktmeester op. Het minimumloon gaat bij de PvdD voor alle volwassenen omhoog naar 16 euro per uur en de winstbelasting van grote concerns stijgt van 25 procent naar "ten minste" 35 procent.

Bedrijven mogen van de PvdD alleen nog met uitzendkrachten werken als zij te kampen hebben met zieke werknemers of "grote drukte". Uitzendkrachten krijgen dezelfde arbeidsvoorwaarden als gewoon personeel en grote bedrijven moeten voortaan bij de overheid kunnen aantonen dat er geen sprake is van een kloof tussen het salaris van mannen en vrouwen.

D66 wil vernieuwende bedrijven 'alle ruimte' geven

D66 wil "alle ruimte" geven aan de bedrijven van de toekomst, lezen we in het partijprogramma. Nederland moet van de sociaal-liberalen ruimte bieden aan sectoren zoals de batterijproductie, klimaat- en natuurhersteltechnologie en kunstmatige intelligentie. Regelgeving die innovatie in de weg zit, mag van tafel bij D66 - mits veilig en verantwoord.

Nederland moet qua "essentiële producten en diensten" minder afhankelijk worden van landen als China. Dit wil D66 voor elkaar boksen door Nederlandse innovatieve, groene bedrijven te stimuleren. Hoe? Om Nederlandse mkb'ers te helpen, wil D66 bijvoorbeeld de omzetgrens voor de verplichte accountantscontrole verhogen. Er gaat een streep door verpandingsverboden en D66 pleit voor één nationaal financieringsloket voor mkb'ers met innovatieve en groene plannen.

Voor bedrijven met groene of circulaire plannen, maakt D66 jaarlijks zelfs 1 miljard euro beschikbaar. Ook moet er een publiek-private investeringsbank voor groene, circulaire bedrijven komen, waar Invest-NL en het Nationaal Groeifonds in opgaan. Iedere sector moet wel verplicht een "ambitieuze af- en ombouwstrategie" voor de energietransitie formuleren bij D66. Voor vervuilende bedrijven, zoals intensieve veehouders of staalfabriek Tata Steel is minder ruimte. Dit soort bedrijven kunnen alleen in Nederland blijven als zij verduurzamen.

Startups moeten door middel van een "winwin-lening" makkelijker geld van vrienden en familie kunnen lenen. particuliere geldschieters moeten hun risicovolle startup-investeringen van de belasting af kunnen trekken, naar Brits voorbeeld. D66 verhoogt tot slot het minimumloon naar "tenminste" (sic) 17,50 euro in 2028 en de partij wil "(over-)winsten" zwaarder belasten.

SP komt op voor de werknemer

De SP staat een zeer stringente ondernemerspolitiek voor, waar ondernemers en het hogere management inleveren en werknemers erop vooruitgaan. De winstbelasting gaat bij de SP omhoog, lezen we in het verkiezingsprogramma. Aandeelhouders en bestuurders moeten de resterende winst met werknemers delen. Bij grote bedrijven mag personeel voortaan de helft van de commissarissen kiezen.

Ontduiken bestuurders van grote bedrijven de belasting, dan worden ze bij de SP strafrechtelijk vervolgd. Ook gaat er een streep door "geheime afspraken" over belastingkortingen tussen multinationals en de fiscus. Bedrijven die too big to fail zijn, moeten niet worden gered volgens de socialisten: zij moeten van de markt af. De "nationale infrastructuur", zoals de energievoorziening, wordt bij de SP genationaliseerd.

Het minimumloon gaat bij de SP naar 16 euro per uur en bedrijven moeten de "loonachterstand van de afgelopen decennia" voor alle werknemers inhalen, door bijvoorbeeld winstdeling. Salarissen en bonussen van topbestuurders mogen nooit meer dan tien keer zo hoog zijn als de beloning van de laagstbetaalde werknemer in een bedrijf.

Vaste contracten voor medewerkers worden de norm, nulurencontracten gaan eruit en de handhaving op schijnzelfstandigheid bij zzp'ers wordt opgeschroefd. Alle zelfstandigen krijgen voortaan recht op pensioen en een arbeidsongeschiktheidsverzekering. Het ouderschapsverlof wordt uitgebreid.

Voor mkb-ondernemers springt de SP dan weer in de bres. Er komt een nationale investeringsbank voor "kleine en startende bedrijven", de kleinschaligheidsinvesteringsaftrek wordt verhoogd en aanbestedingen worden "mkb-vriendelijk" gemaakt.

CDA kiest voor 'groene industriepolitiek'

Het CDA is in zijn verkiezingsprogramma kritisch over de "torenhoge winsten" van multinationals en wil toe naar een "eerlijke economie" met ruimte voor lokale mkb'ers en familiebedrijven. Plannen voor een hogere winstbelasting heeft de partij dan weer niet. Wel wil het CDA de - onder multinationals populaire - inkoop van eigen aandelen en dividenduitkeringen fiscaal belasten.

Het minimumloon wordt bij het CDA tweemaal per jaar aangepast aan cao-stijgingen. Zzp'ers krijgen een verplichte verzekering voor arbeidsongeschiktheid. Om lokaal, innovatief ondernemerschap te stimuleren, wil het CDA dat iedere regio een economische kansenagenda opstelt. Voor mkb'ers komt er een mkb-bank en worden innovatiesubsidies toegankelijker.

Om het Nederlandse bedrijfsleven te verduurzamen, stelt het CDA een "groene industriepolitiek" voor. De partij wil met "grote vervuilers" afspraken maken over de reductie van fossiele brandstoffen. Daarbij wil de partij meer investeren in groene technologieën, "om ons verdienvermogen veilig te stellen".

De christendemocraten zijn voor een Europese grondstoffenheffing en willen meer investeren in de circulaire economie. Nederlanders krijgen van de partij zelfs "het recht op reparatie van hele gewone producten als je smartphone".

Het CDA wil het "vestigingsklimaat" in Nederland desalniettemin sterk houden, door de regeldruk onder de loep te nemen. Komt er een Europese regel bij, dan moet er een Nederlandse af, is het idee. Producten die niet in Nederland geproduceerd mogen worden, mogen hier ook niet worden verkocht, stelt het CDA net als de BBB. Hierdoor hoopt de partij zowel de Nederlandse maakindustrie als de boerenbranche te beschermen tegen "buitenlandse concurrenten die mensenrechten en dierenwelzijn schenden, en milieuvervuiling veroorzaken".

CU bestrijdt verdachte producten, wil mkb ontzien

De ChristenUnie presenteert in zijn verkiezingsprogramma een omvangrijk pakket om het mkb te helpen. Mkb-bedrijven moeten van de ChristenUnie meer kansen krijgen bij aanbestedingen en overheidsorganisaties moeten hun facturen sneller betalen. Door kleine innovatieregelingen moet het mkb sneller aan financiering komen. De ChristenUnie wil de positie van failliete mkb-bedrijven bovendien verbeteren ten opzichte van die van schuldeisers.

Ook komt er wat de ChristenUnie betreft een fonds bij voor "doorbraaktechnologieën", al is onduidelijk hoeveel geld er in dat fonds moet komen. Voor beginnende startups heeft de ChristenUnie een nieuw groeifonds in de aanbieding en de partij wil pensioenfondsen aansporen meer kapitaal in vernieuwende bedrijven te investeren.

Toch komt de ChristenUnie ook met nieuwe regels voor het bedrijfsleven. Bedrijven die van overheidssteun gebruikmaken, moeten van de ChristenUnie de "OESO-normen rond internationaal maatschappelijk verantwoorde ondernemen onderschrijven en naleven".

Ook wordt het ingewikkelder voor ondernemers om grondstoffen en producten uit regio's te halen, waar mogelijk kinderarbeid plaatsvindt. Winkels mogen geen producten meer verkopen waarvan de productie in strijd is met internationale afspraken over "mensenrechten, kinderarbeid of milieu". Mkb-bedrijven moeten voortaan, net als beursgenoteerde concerns, rapporteren over hun duurzaamheidsvorderingen.

Het wordt voor ondernemers moeilijker om in box 2 "eindeloos te lenen van het eigen bedrijf", schrijft de ChristenUnie. Voor werknemers komt de christelijke partij met een verhoging van het minimumloon naar "bijna" 18 euro in 2028. Ook wordt het ouderschapsverlof uitgebreid. Over de winstbelasting is de ChristenUnie ietwat vaag. Die wil de partij "uniformeren".

LEES OOK: Dit willen 12 politieke partijen met artificial intelligence: van zorgen over privacy tot AI-chatbot voor elke Nederlander