Amsterdamse startup Roboat ontwikkelt autonome vaarsystemen die transport over water veiliger en efficiënter maken
Het bedrijf test al zelfvarende veerponten op het IJ en mikt op uitbreiding naar heel Europa
Met de 5G-technologie van Odido kunnen de boten real-time worden gemonitord en bijgestuurd, wat cruciaal is voor de volgende fase van autonoom varen
Terwijl veel tech-bedrijven zich richten op zelfrijdende auto’s, werkt een Nederlandse startup aan een revolutie op het water. Roboat, gevestigd in Amsterdam, ontwikkelt autonome vaarsystemen die transport over water een nieuwe impuls moeten geven. “We zijn echt de state of the art aan het pushen wat je kunt bereiken met hoge niveaus van autonomie op binnenwateren”, zegt CEO Ynse Deinema.
Het verhaal van Roboat begint in 2016 als onderzoeksproject van het Amerikaanse MIT en het Amsterdam Institute for Advanced Metropolitan Solutions (AMS). “Ik vond dat project zo gaaf dat ik in 2019 als programmamanager ben ingestapt”, vertelt Deinema. In 2020 komt CTO Rens Doornbusch aan boord, en samen krijgen ze de kans om het project voort te zetten als spin-off. Sinds februari 2023 is Roboat een volwaardige startup met veertien medewerkers. “We ontwikkelen systemen die autonomie op schepen mogelijk maken”, legt Doornbusch uit. “Dat kunnen volledig zelfvarende boten zijn, maar ook systemen die de bemanning van een bestaand schip ondersteunen bij bijvoorbeeld het detecteren van andere vaartuigen of het automatisch af- en aanmeren van een veerpont.”
Geavanceerde technologie voor veilige vaart
De technologie achter Roboat bestaat uit drie cruciale componenten. “We hebben sensoren die de omgeving inlezen – denk aan LiDAR, een soort laserscanner, camera’s en zeer precieze GPS”, vertelt Deinema. “Daarnaast is er de navigatiesoftware die al die data verwerkt en een veilig vaarpad bepaalt. De derde component zorgt voor de daadwerkelijke uitvoering van dat pad.” Doornbusch: “Voor beide systemen heb je hardware en software nodig. De sensoren zorgen voor de perceptie – ze kunnen om zich heen kijken en obstakels detecteren, zoals andere boten of zwemmende mensen. Onze software verwerkt die informatie, bepaalt een veilige vaarroute en stuurt de motoren aan. Door de snelle reactietijd kunnen we direct ingrijpen als er iets onverwachts gebeurt.”
“Vroeger was kleinschalig transport over water heel gewoon in Nederland”, zegt Deinema. “Dat lijken we een beetje te zijn vergeten. Terwijl juist het water veel kansen biedt voor transport. Het verkeer in steden staat vaak vast tijdens piekuren, en vrachtwagens veroorzaken uitstoot, schade en overlast.” De oplossing? Meer gebruik maken van de bestaande waterinfrastructuur. “Met autonome boten kun je varen wanneer het uitkomt, bijvoorbeeld in de ochtend, avond of zelfs ’s nachts. Dat maakt het extra aantrekkelijk.”
Veiligheid voorop met 5G
Voor het succesvol opereren van autonome vaartuigen is betrouwbare connectiviteit essentieel. “In al onze autonome systemen zitten een router en twee simkaarten”, legt de CEO uit. “We verzamelen veel waardevolle data die ons helpt onze systemen te verbeteren. Die data willen we realtime op afstand kunnen inzetten voor de operatie van de opdrachtgever.” De samenwerking met telecomprovider Odido speelt hierin een cruciale rol. “Je hebt een stabiele en krachtige verbinding nodig met een lage latency. Met 5G kunnen we live meekijken met wat er op een boot gebeurt en indien nodig direct bijsturen. En doordat je in heel Nederland toegang krijgt tot 5G van Odido, hoeven we niet bang te zijn dat die verbinding wegvalt.”
Momenteel voert Roboat gesprekken met verschillende veerpontmaatschappijen. “Veel publieke veerdiensten zijn actief in steden, wat vaak heel ingewikkeld is”, legt Deinema uit. “Neem het IJ in Amsterdam. Daar vaart van alles kriskras door elkaar heen: olietankers, veerponten, kano’s en rondvaartboten. Onze systemen helpen om overzicht te creëren en ondersteunen de schippers om veiliger en comfortabeler te kunnen varen. De mate van precisie, van bijvoorbeeld af- en aanmeren, het herkennen van objecten, de hoge complexiteit op korte range – het is echt indrukwekkend dat we dat voor elkaar hebben gekregen.”
5G uitdagen
Roboat staat aan de vooravond van een spannende testperiode. “We gaan het 5G-netwerk echt uitdagen met onze use cases”, zegt Doornbusch. “Doordat 5G schaalbaar is, kunnen we precies kijken wat voor ons belangrijk is. We gaan bepaalde datafilters aan- en uitzetten om de stabiliteit, lage latency en betrouwbaarheid te testen.” De ambities reiken ver: van kleine watertaxi’s voor personenvervoer tot grotere stedelijke veerponten en zelfs volledige binnenvaartschepen op de Rijn. Het bedrijf werkt aan een toekomst waarin transport over water weer een centrale rol speelt in de stedelijke logistiek – maar dan slimmer, veiliger en duurzamer dan ooit tevoren. “Mijn droom is dat we onze systemen niet alleen in Amsterdam implementeren, maar overal ter wereld waar behoefte is aan een goed alternatief voor transport over de weg”, besluit Deinema.
Dit artikel is in stand gekomen in samenwerking met Odido.