Bijna iedereen perst weleens een flesje vers sinaasappelsap in de supermarkt.
Wat echter niet iedereen doet is zich afvragen wat er met de achtergebleven sinaasappelschillen gebeurt.
Verdwijnen die als afval richting verbrandingsoven? Tot voor kort wel, maar binnenkort niet meer. En daar gaat PeelPioneers voor zorgen.
Voor wie ze nog niet kent: PeelPioneers werd in 2016 opgericht door Sytze van Stempvoort, Lindy Hensen en Bas van Wieringen.
Doel van dit drietal: de 250 miljoen kilo citrusschillen die we jaarlijks weggooien als grondstof gebruiken voor veevoeder en etherische olie. En dit laatste is weer de een grondstof voor de bereiding van voedingsproducten, zoals frisdrank, krentenbollen en chocolade, schoonmaakproducten als afwasmiddelen en allesreinigers en cosmeticaproducten, zoals badolie en parfums. Je moet er maar opkomen.
De toen 22-jarige scheikundige Sytze van Stempvoort deed het. Hij bedacht hoe enorm veel je allemaal met sinaasappelschillen kunt doen en presenteerde z’n idee tijdens een evenement voor startups. Lindy Hensen en Bas van Wieringen van investeringsmaatschappij Tekkoo zagen de waarde van het idee, plukten Van Stempvoort van de sinaasappelkist en gingen met hem in zee.
Twee jaar later staat PeelPioneers op het punt om een fabriek in het Brabantse Son en Breugel in gebruik te nemen, zijn de contracten met schillenleveranciers en afnemers getekend en maakt het drietal zich op om dé verwerker van citrusschillen in Noordwest-Europa te worden.
Hordelopen met goed resultaat
Daar ging natuurlijk wel het nodige aan vooraf. Bas van Wieringen, COO en medeoprichter van PeelPioneers vertelt over de vele hobbels die het drietal moest nemen:
“De eerste hindernis was van technische aard. Hoe win je nou de meeste olie uit een ton schillen? Daar ging heel wat geëxperimenteer aan vooraf. In ons laboratorium in een loods in het Amsterdams havengebied testten we machines uit de cacao-industrie, uit de aardappelindustrie en de olijfolie-industrie. Uiteindelijk hebben we met veel plak- en knipwerk, tie-wrap en duct tape zelf een installatie ontwikkeld. Die eerste machine hing houtje-touwtje aan elkaar, we hadden niet eens een lopende band en schepten zelf de schillen in de installatie.”
De relatief langdurige laboratoriumfase betaalde zich op zeker moment echter uit: “Op het moment dat we olie zagen opborrelen in glazen bollen, hebben we staan juichen en ging de champagne open.”
Was de eerste hobbel inherent aan het experiment, de tweede hindernis was van meer serieuze aard. In Nederland mag je namelijk geen afval gebruiken als grondstof voor voedsel. En dat was nou precies wat de schillen destijds waren: afval.
Het duurde lang, maar ook de Nederlandse overheid zag gelukkig de waarde en mogelijkheden van het idee: PeelPioneers kreeg een ontheffing die citrusschillen als product kwalificeert. “Dit stelde ons in staat tóch levensmiddelen te produceren.”
De derde uitdaging waarvoor het drietal zich gesteld zag, was de logistiek. Want hoe zet je een fijnmazig netwerk op dat schillen bij de verschillende producenten ophaalt en in de fabriek aflevert? Het antwoord werd gevonden in een nauwe samenwerking tussen PeelPioneers en afvalverwerker Renewi, het vroegere Van Gansewinkel, op wiens terrein in Son en Breugel de nieuwe fabriek van PeelPioneers wordt gebouwd.
Het Britse beursgenoteerde bedrijf sloot een meerjarige overeenkomst met PeelPioneers zodat de laatste de komende jaren kan rekenen op een vaste schillenstroom. Deze week is de gescheiden inzameling bij supermarkten begonnen.
Circulariteit en een solide businessmodel zijn goed financierbaar
De laatste hobbel ten slotte was de financiering. Wat het moeilijkste was? Van Wieringen: “Investeerders proberen te overtuigen van een investering van 1 miljoen plus in een machine die nog niet bestaat. Gelukkig hadden we enkele durfkapitaalinvesteerders aan boord als de Brabantse Ontwikkel Maatschappij en Stichting Doen. Maar ook ABN Amro was bereid om ons een lening te verstrekken. En dat is natuurlijk fantastisch: een grootbank die in deze vroege fase met je in zee wil gaan.”
Onlogisch is dit laatste niet. Combineer je ondernemerschap, innovatie en duurzaamheid, dan kom je volgens Van Wieringen al gauw bij ABN Amro uit. Duurzaamheid is immers één van de strategische pijlers van de bank, en binnen die pijler is circulariteit weer een heel belangrijke. ABN Amro heeft de ambitie geformuleerd om 100 circulaire transacties te doen waarmee de bank 1 miljoen ton CO2 wil reduceren. En dit moet weer optellen naar 1 miljard aan gefinancierde bedrijfsmiddelen. PeelPioneers past goed bij die ambitie.
Hein Brekelmans is Hoofd Sustainable Finance Desk bij ABN Amro, de afdeling die zich onder meer bezighoudt met het financieren van duurzame bedrijven. Volgens hem is PeelPioneers een goed voorbeeld van een circulair bedrijf dat ook nog eens heel goed financierbaar is.
Brekelmans: “We hebben goed naar PeelPioneers gekeken en zagen een businessplan waarvan we dachten: dit is een bedrijf met toekomst, dit is ook een bedrijf van de toekomst. Als bank vinden we dat we op een andere manier met onze materialen moeten omgaan. Als dan op zeker moment een bedrijf naar je toe komt dat daar invulling aan geeft, dan ga je natuurlijk met elkaar in gesprek. Landelijk telt ABN Amro zo’n dertig sustainable finance specialisten, dat zijn onze mensen in het veld die kijken waar de bedrijven zitten die we zoeken om invulling te geven aan onze duurzaamheidsambitie. Een bedrijf als PeelPioneers valt zo’n specialist op.”
“Jaarlijks verbranden we 250 miljoen kilo citrusschillen waar veel waarde en grondstoffen inzit – dat is zonde”, gaat hij verder. “PeelPioneers heeft daar goed op ingespeeld, bedacht een oplossing en ontwikkelde een solide businessmodel. Ook heeft het overeenkomsten gesloten met een aantal sterke partijen, waar ook wij veel vertrouwen in hebben. Winst op alle fronten is onze insteek. Als bank vinden we het belangrijk dat er winst gemaakt wordt, maar ook dat er waarde gecreëerd wordt voor mens en milieu. En dat doet PeelPioneers.”
Alleen maar upsides, het kan gewoon
Waarde voor mens en milieu, dat is PeelPioneers wel toevertrouwd. Met de verwerking van de schillenstroom lost het bedrijf een probleem op dat eigenlijk pas sinds kort bestaat. Het sinaasappelsap dat we vroeger dronken werd gemaakt uit een geïmporteerd concentraat – de schillen bleven gewoon achter in de landen van herkomst.
Tegenwoordig hebben we een grote versbehoefte – dus ook aan versgeperst sap. En dat verklaart de sterk toegenomen afvalberg van schillen die niet alleen moeilijk composteerbaar zijn, maar waarmee de afvalverwerkers zich eigenlijk geen raad weten omdat hun installaties niet goed toegerust zijn om die zure natte stroom te verwerken.
De milieuwinst is dan ook zowel direct als indirect – de afvalverwerkers hebben een probleem minder en kunnen het rendement van hun installaties verhogen. Wij hebben een afvalstroom minder én we maken er ook nog eens voedsel uit. Daarmee vervangt PeelPioneers veel bestanddelen voor de voedselindustrie die we anders zouden moeten importeren.
En die andere winst? Gaat PeelPioneers dat op korte termijn maken? Dat is natuurlijk lastig te zeggen voor een bedrijf dat pas in november echt volledig operationeel is. Heeft Van Wieringen misschien toch wat cijfers of prognoses? “We willen de komende jaren over twee assen groeien: in volume en in wat we nog meer uit de schillen kunnen halen. In zowel omzet als marge moeten die twee assen in 2020 verdubbeld zijn. Dat betekent wel dat we onze capaciteit moeten uitbreiden.”
Tweetrapsraket naar Europees leiderschap
PeelPioneers heeft de ontwikkeling van het bedrijf gefaseerd geformuleerd. De eerste fase, de winning van olie en de productie van veevoeder, moet in 2018 klaar zijn, de tweede fase wordt in 2019 uitgerold. Het is dan de bedoeling dat de schil ook nog grondstoffen voor papier en verf levert, een verdikkingsmiddel voor jam en een antioxidant voor voedingssupplementen en dranken. Vanwaar die fasering?
“Onze strategie is zorgen dat je zo snel mogelijk operationeel bent en een product wint uit die schillen. Dus niet te lang in het lab blijven hangen, en zo snel mogelijk op industriële schaal sinaasappelschillen verwerken.” PeelPioneers ligt op schema: in november is de fabriek in Son en Breugel klaar en wordt de olie op grote schaal gewonnen. De tweede fase is al op laboratoriumschaal ingegaan, volgend jaar hoopt Van Wieringen weer een pilotinstallatie voor de tweede fase te hebben.
Wat Van Wieringen tot slot het leukst aan zijn werk vindt? “Het is een cliché, maar ik vind het waanzinnig om vanuit onze bouwkeet te werken. Het ene moment ontvang je daar investeerders, het andere moment voer je een sollicitatiegesprek, praat je met Renewi over de kleur van de kliko’s of heb je het met een Willie Wortel over welke grondstoffen je nog meer uit een schil kunt halen. Je moet het niet hebben van één functie binnen het bedrijf. Ik ben dan wel COO, maar je pakt wel alles op en we staan ook gewoon met z’n drieën met onze handen in de schillen te wroeten.”
Dit is het vierde en laatste artikel in De Maand van Circulair Ondernemen. Deze serie wordt mogelijk gemaakt door ABN AMRO. De bank wil organisaties inspireren om samen de circulaire economie uit te breiden. Spannend, maar ongelofelijk waardevol.