Nu Brexit-dag snel nadert, is het voor EU-burgers die in het Verenigd Koninkrijk wonen spannend: Wat gebeurt er met hun verblijfstatus?
Business Insider heeft vorig jaar een lijst opgesteld van rechten die EU-burgers in het Verenigd Koninkrijk na de Brexit zouden verliezen. Het gaat onder meer om het recht om familieleden naar het Verenigd Koninkrijk te brengen en het recht op bescherming door Europese rechtbanken.
Omgekeerd zullen Britse burgers na de Brexit ook Europese rechten kwijtraken.
De in Brussel gevestigde non-profitgroep, de European Citizen Action Service (ECAS), heeft een lijst opgesteld van rechten die Britse burgers zullen verliezen, gebaseerd op de meest besproken Brexit-modellen. De ECAS heeft ze ook vergeleken met de rechten die de Britten nu nog hebben als EU-burgers.
Hier is een handige infographic die illustreert hoe de verschillende modellen van invloed zullen zijn op Britse burgers, ontleend aan het laatste ECAS-verslag.
(klik voor uitvergroting)
Foto: bron - ECAS
Bovenstaande opties - 'Noorwegen', 'Canada', 'Zwitserland' en 'Turkije' - zijn gebaseerd op de bestaande betrekkingen van de EU met deze landen. Natuurlijk zijn ook "andere soorten regelingen" mogelijk, afhankelijk van de manier waarop de Brexit-onderhandelingen uitpakken.
Michel Barnier, de hoofdonderhandelaar van de EU, heeft er echter voor gewaarschuwd dat de toekomstige betrekkingen waarschijnlijk sterk zullen lijken op de hierboven gevisualiseerde Canadese optie.
Hoeveel EU-rechten zou een Brit behouden in de Canadese optie? En hoe verhoudt dat zich tot het Noorse model?
Hier zijn Brexit-modellen gerangschikt naar hun impact op de rechten die Britten als EU-burgers hebben, waarvan de eerste de minste impact heeft.
De Noorse optie
De oproepen tot aanvaarding van een Brexit in Noorse stijl - waarbij Groot-Brittannië via de Europese Economische Ruimte op de interne markt zou blijven - zijn de afgelopen weken in een stroomversnelling geraakt, nadat ze eerder door premier Theresa May waren afgewezen.
In april adviseerde een Britse parlementaire commissie May om het Noorse model als mogelijkheid te overwegen. Meer recent zei parlementslid George Freeman - die vroeger aan het hoofd stond van de beleidsteam van May - dat het "zeker tijd is om er eens naar te gaan kijken". Het Lagerhuis gaat stemmen over de vraag of het kabinet volgende maand moet streven naar een Brexit in Noorse stijl.
Een Brexit in Noorse stijl zou niet alleen de economisch minst schadelijke van de Brexit-modellen zijn. Britse burgers zouden ook veel bestaande rechten behouden.
Het enige belangrijke recht dat verloren zou gaan, is het recht van Britse burgers om deel te nemen aan de verkiezingen voor het Europees Parlement, aangezien Groot-Brittannië dan geen EU-lidstaat meer zou zijn.
In het kader van een Brexit in Noorse stijl zouden Britten het recht behouden om vrij door de EU te reizen en te werken, aangezien de EER-landen de vier vrijheden van de interne markt volgen. Britten zouden ook al hun rechten op het gebied van sociale zekerheid en consumentenbescherming behouden.
De Zwitserse optie
Foto: bron Getty Images
Een andere optie voor Groot-Brittannië is een Brexit in Zwitserse stijl.
Zwitserland is geen onderdeel van de interne Europese markt. Maar in de loop der jaren heeft de EU meer dan 120 bilaterale overeenkomsten gesloten met Zwitserland voor een groot aantal sectoren.
Wat de rechten van de burgers betreft, zou het Zwitserse model relatief weinig gevolgen hebben. Het recht van de Britten om vrij door de EU te reizen zou behouden blijven.
Voor Britten zouden de rechten om te werken, al dan niet tijdelijk, of naar een EU-lidstaat te verhuizen, aanzienlijk wordt afgezwakt. Zij zouden ook slechts in beperkte mate toegang krijgen tot de consumentenrechten die zij momenteel als EU-burgers genieten.
Turkse optie
Foto: De Britse premier Theresa May schudt de handen met de Turkse president Tayyip Erdogan na hun ontmoeting in het presidentieel paleis in Ankara, Turkije, 28 januari 2017. bron REUTERS/Umit Bektas.
De volgende variant is de Turkse. Turkije heeft een associatieovereenkomst met de EU die gebaseerd is op samenwerking op bepaalde gebieden, waaronder een gedeeltelijke douane-unie.
Leiders van het Britse bedrijfsleven hebben er bij premier May op aangedrongen zo'n douane-unie te behouden.
De relatie tussen Turkije en de EU is echter niet bijzonder hecht. Britten zouden in een dergelijk model geen van de rechten voor EU-burgers volledig behouden. Dat betekent dat Britten die naar het continent reizen, langer in de rij zouden moeten staan op luchthavens, treinstations en in havens.
De Canadese optie
Foto: bron Drew Anger/Getty Images.
Een overeenkomst in Canadese stijl zou zeker geen zachte Brexit zijn. Er zou in ieder geval geen sprake zijn van handel zonder obstakels.
Britse parlementariërs hebben premier May al eerder gewaarschuwd dat de overeenkomst tussen Canada met de EU geen diensten omvat, terwijl 80 procent van de economie van het Verenigd Koninkrijk op diensten is gebaseerd.
Brexit-minister David Davis heeft geprobeerd om deze vrees weg te nemen door voor te stellen dat hij zou helpen om een 'Canada plus plus plus'-overeenkomst te bewerkstelligen. Hoe realistisch dat is, moet nog worden afgewacht.
Wat we wel weten, is dat een toekomstige relatie tussen Groot-Brittannië en de EU op Canadese leest ook het schadelijkste model zou zijn voor de rechten die Britten nu als EU-burgers genieten.
Dit zou betekenen dat er meer rechten verloren zouden gaan dan in de voorgaande drie varianten. Niet alleen zouden Britten hun recht om vrij door de EU te reizen verliezen. Ook zouden alle socialezekerheidsrechten die door de EU worden gegarandeerd, volledig verdwijnen.