10 procent van al het vermogen in de wereld zit vast in verborgen brievenbusbedrijven.

Ongelijkheid in de wereld ligt daarom hoger dan we dachten. Dat blijkt uit nieuw onderzoek op basis van de Panama Papers.

De Panama Papers en andere lekken uit de belastingparadijzen van de wereld schijnen de laatste jaren licht op hoeveel geld de rijkste mensen parkeren in onbelaste obscuriteit, ver weg van de autoriteiten en economische onderzoekers. De nieuwe informatie weegt zwaar, omdat de kloven tussen arm en rijk groter worden naarmate er meer voorheen onzichtbaar vermogen opduikt. Zonder de data lijkt ongelijkheid een stuk kleiner dan die in werkelijkheid is.

“Het equivalent van 10 procent van het wereldvermogen zit in belastingparadijzen en dit gemiddelde maskeert een flinke verscheidenheid: van een paar procent in Scandinavië, oplopend tot 15 procent in continentaal Europa en zelfs 60 procent in de Golfstaten en Latijns-Amerikaanse economieën”, schrijven Annette Alstadsæter van de Noorse University of Life Sciences, Niels Johannesen van Købnhavns Universitet en Gabriel Zucman of van Berkeley University in Californië. Het is een eerste artikel in een tweedelige serie.

Panama Papers

Het drietal gebruikt de data om nieuwe modellen te maken waarin ze de volledige vermogens meenemen. Dit gaat om tien landen die bijna de helft van het wereldvermogen omzetten. “Offshore-vermogens zijn erg geconcentreerd aan de top, waardoor ze veel invloed hebben op het vermogen van de 0,01 procent van de bevolking in bijvoorbeeld Europa (…). Het legt aanzienlijke verschillen bloot in Rusland, waar het overgrote merendeel van het vermogen aan de top in offshore rekeningen zit.”
Rond de 60 procent van het vermogen van Ruslands rijkste huishoudens, is gestald in het buitenland.

Tax evasion 1

Hoewel veel landen na de Panama Papers en LuxLeaks klaar zijn met de aanpak van belastingontwijking ‘is er nog maar zeer weinig bereikt’ in de voorbije jaren. Vooral ontwikkelende landen die belasting mislopen, ondervinden een fors nadeel van de offshore vermogens. “Dit heeft enorme implicaties voor de concentratie van geld [in een kleine groep] in de meeste ontwikkelingslanden van de wereld.”

 

Offshore wealth v GDP

Al dit verborgen geld betekent dus vooral dat we een vertekend beeld hebben van de wereldeconomie en met name van ongelijkheid tussen landen. Wereldwijde ongelijkheid is al op een historisch hoog niveau, maar met deze cijfers blijkt het verschil tussen arm en rijk nog groter te zijn. “De concentratie van vermogen lijkt te zijn teruggekeerd naar de niveau’s van de jaren 50, met een U-vormige ontwikkeling sindsdien.”

Nog een paar historische vergelijkingen: hoewel Europeanen meer gebruik maken van schimmige bedrijven in belastingparadijzen, is er meer vermogen geconcentreerd in de VS. De rijkste 0,01 procent van Amerika bezit relatief net zoveel als de elite in het Europa aan het begin van de twintigste eeuw. Pal voor de twee wereldoorlogen en een democratische ontwikkelingsgolf dus.

 

USA inequality vs. Europe

Maar ook Europese ongelijkheid is toegenomen, ondanks verbeterde sociale zekerheid en arbeidsvoorwaarden. Zelfs bijzonder egalitaire landen als Zweden en Noorwegen hebben de ongelijkheid zien stijgen. “Als we offshore vermogens meetellen, zien wij dat zowel Scandinavië als andere Europese landen een vergelijkbare trend doormaakten wat betreft concentratie van rijkdom aan top. Belastingontwijking stijgt snel naarmate een persoon rijker is, een fenomeen dat willekeurige controles niet kunnen voorkomen.”Norway Inequality

Gemiddeld ontwijken Scandinaviërs 3 procent van hun belastingen, maar dat aandeel stijgt tot maar liefst 30 procent als je alleen kijkt naar de 0,01 procent rijkste huishoudens – met meer dan 45 miljoen dollar aan vermogen.

LEES OOK: Een voormalig Navy SEAL tweette zijn oplossing voor de crisis met Noord-Korea — en het zou best eens kunnen werken