China hanteert met AI klassieke veroveringstactiek

De lancering van een geavanceerd AI-model door de Chinese startup DeepSeek heeft techexperts verrast, en investeerders die zich richten op artificial intelligence verbijsterd. Maar de omwenteling van de AI-race zou geen verrassing moeten zijn voor wie bekend is met de strategie die China vaker hanteert om industrieën te ontwrichten.

De presentatie van de nieuwste AI-modellen door DeepSeek heeft het speelveld gewijzigd. Durfkapitalist Marc Andreessen sprak op X van een ‘Spoetnik-moment’, doelend op de lancering van een satelliet door de Sovjet-Unie in 1957, die een technologische achterstand van het Westen aan het licht bracht.

Er was een brede consensus dat de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie steeds krachtigere computers zou vereisen. Bedrijven stonden klaar om massaal de nieuwste chips van AI-chipmaker Nvidia te kopen en geld te steken in de bouw van uitgestrekte datacenters.

De Amerikaanse President Donald Trump kondigde afgelopen week Stargate aan, een joint venture om minimaal 100 miljard dollar te investeren in Amerikaanse computerinfrastructuur om de vooruitgang op het gebied van AI te stimuleren. De investering, die hij presenteerde met Masayoshi Son van SoftBank, Sam Altman van OpenAI en Larry Ellison van Oracle, kan over vier jaar oplopen tot 500 miljard dollar.

DeepSeek bracht prompt twee AI-modellen uit die vergelijkbaar zijn met de beschikbare Amerikaanse modellen. Daarbij vermeldde de Chinese startup dat het voor één daarvan minder dan 6 miljoen dollar aan computerkracht had besteed. DeepSeek maakte daarbij gebruik van oudere Nvidia H800-chips.

Volgens het bedrijf is zijn open-sourcemodel 20 tot 50 keer goedkoper in gebruik dan OpenAI's o1-model, afhankelijk van de taak.

Deze onthulling kwam voor de Amerikaanse techwereld als een schok, vooral omdat de VS al jaren de export van krachtige AI-chips naar China beperkt uit overwegingen van nationale veiligheid.

Beleggers realiseerden zich plotseling dat Nvidia de komende jaren misschien niet zoveel chips zal verkopen als eerder verwacht. Ze schaafden maandag prompt bijna 600 miljard dollar van de marktwaarde van het bedrijf af - meer dan de waarde van Mastercard, ExxonMobil of Oracle.

Ook straften beleggers andere Amerikaanse techconcerns af, omdat het vooruitzicht van felle buitenlandse concurrentie hun toekomstige winsten kan aantasten.

Daarnaast heeft DeepSeek het narratief rond de wereldwijde AI-race op zijn kop gezet: opeens ziet de voorsprong van de VS op China er niet meer zo indrukwekkend uit. De oprichter van de startup, Liang Wenfeng, zou vorige week een besloten bijeenkomst hebben bijgewoond die was georganiseerd door de Chinese premier Li Qiang. Dat suggereert dat China DeepSeek mogelijk ziet als een manier om de VS in te halen, ondanks pogingen van Washington om het land de middelen die het daarvoor nodig heeft te onthouden.

Ondanks alle ophef moet worden benadrukt dat er enige scepsis bestaat ​over de beweringen van DeepSeek over de capaciteiten van zijn modellen, de totale kosten en het gebruik van oudere chips.

De Chinese veroveringstactiek: met ultragoedkope producten westerse concurrenten wegvagen

DeepSeek is het jongste voorbeeld van een Chinees bedrijf dat westerse concurrenten aanvalt met een goedkoper product. Die aanpak is inmiddels een soort Chinese blauwdruk geworden.

Zo hebben Chinese bedrijven met behulp van goedkope staatsfinanciering en de voordelen van verticaal geïntegreerde toeleveringsketens de markten grondstoffen als nikkel, lithium, grafiet, kobalt en koper overspoeld met een hoog aanbod. Hierdoor zijn prijzen gedaald en zijn sommige westerse concurrenten failliet gegaan.

Amerikaanse, Europese en Australische bedrijven hebben moeite om het hoofd financieel boven water te houden bij die lage prijzen, vooral omdat ze te maken hebben met strengere regelgeving en hogere arbeidskosten dan hun Chinese rivalen, zegt marktanalist Hani Abuagla van handelsfirma XTB tegen Business Insider.

De extreem lage prijzen weerhouden westerse bedrijven er bovendien van om nieuwe investeringen te doen. Bovendien hebben Chinese bedrijven leveringsovereenkomsten gesloten in grondstofrijke regio's in Afrika en Zuid-Amerika, waardoor ze de buitenlandse concurrentie buiten de deur houden, zei hij.

"Het vermogen van China om de productie snel op te schalen verrast andere regio's vaak, wat leidt tot periodes van overaanbod", zegt onderzoeksdirecteur William Adams van onderzoeksbureau Fastmarkets, tegen Business Insider.

"Dit overaanbod creëert uitdagingen voor nieuwe projecten, met name in het Westen, waar bedrijven onder druk staan ​​door financiële doelen op de korte termijn, zoals kwartaalwinsten en cashflow", aldus Adams. "Chinese bedrijven geven prioriteit aan langetermijnplanning en profiteren van gemakkelijkere toegang tot financiering, gefaciliteerd door staatsbanken."

"Het beste voorbeeld van China's aanpak vind je terug bij cruciale grondstoffen, zoals zeldzame aardmetalen", zegt econoom Steve Hanke van de Johns Hopkins University tegen Business Insider.

China domineert de wereldwijde productie en verwerking van belangrijke grondstoffen, omdat het land gerichte investeringen doet in industriële projecten, en onderwijs en staatssteun verleent, aldus Hanke.

Beijing heeft sinds de jaren '70 prioriteit gegeven aan zijn aardmetalenindustrie, de sector nauwlettend gecontroleerd en buitenlandse investeringen in de sector beperkt. China gaf ook prioriteit aan onderwijs in relevante vakgebieden die Hanke de "3M's" noemt: mijnbouw en minerale techniek, metallurgische techniek en materiaalkunde en -techniek.

Amerikaanse universiteiten scoren hoog bij de beste universiteiten ter wereld, maar ze zijn "nergens te vinden in mijnbouw en minerale wetenschap", zegt Hanke. Ondertussen behoren relatief veel Chinese universiteiten tot de wereldtop bij deze specialismen.

Elektrisch rijden: vloedgolf van goedkope Chinese auto's

De aanpak van China op het gebied van artificial intelligence vertoont ook gelijkenissen met de strategie van het land om de mondiale markt voor elektrische voertuigen te domineren.

"Het lagekostenmodel van DeepSeek biedt een alternatief dat veel minder kost, maar slechts iets minder krachtig is, net zoals je ziet op de markt voor elektrische voertuigen", zegt analist Phelix Lee van financieel databureau Morningstar tegen Business Insider.

China heeft meer dan tien jaar lang naar schatting 230 miljard dollar geïnvesteerd in stimuleringsmaatregelen voor elektrische voertuigen en plaatselijke startups. Deze enorme uitgavengolf resulteerde de afgelopen jaren in een explosieve groei van de elektrische auto-industrie in het land.

Chinese giganten, zoals BYD, kennen een hoge mate van verticale integratie: alles behalve de banden en ramen van sommige voertuigen wordt in eigen huis geproduceerd. Bovendien heeft het land de wereldwijde toeleveringsketen voor batterijen in een houdgreep.

Chinese producenten hebben die factoren benut om hun elektrische voertuigen veel goedkoper te verkopen dan waar ook.

Ondertussen heeft China er met een groot reservoir van software-ingenieurs en de intrede van technologiebedrijven als Xiaomi voor gezorgd dat Chinese bedrijven hun westerse rivalen uitdagen op het gebied van software en autonoom rijden.

China heeft het strategische besluit genomen dat zijn autoproducenten de grootste buitenlandse rivalen niet zouden kunnen inhalen met traditionele auto's die klassieke verbrandingsmotoren gebruiken. Daarom heeft het land besloten om in plaats daarvan elektrische voertuigen te ontwikkelen, schetst China-specialist Duncan Wrigley van Pantheon Macroeconomics tegenover Business Insider.

"Ze noemden het een haasje-over-strategie, maar het duurde bijna twee decennia", aldus Wrigley. "Bedrijven als BYD deden veel van het zware werk, zoals het ontwikkelen van de technologie en het drukken van de kosten, maar met belangrijke hulp van de staat om de markt op te bouwen door middel van aankoopsubsidies en het promoten van oplaadstations."

Fast fashion en e-commerce

China heeft soortgelijke strategieën ingezet om marktaandeel af te snoepen van westerse bedrijven in andere sectoren.

Shein en Temu hebben de fast fashion- en e-commerce-industrie op zijn kop gezet door vooral op prijs te concurreren. Daarmee zitten ze merken als Zara, H&M, Amazon en eBay dwars.

Daarnaast heeft Xiaomi zijn aandeel in de wereldwijde smartphonemarkt vergroot van ongeveer 2 procent in 2013 tot ongeveer 13 procent afgelopen jaar, blijkt uit gegevens van Statista.

Chinese smartphonemakers zoals Vivo en Transsion hebben ook elk een aandeel van bijna 8 procent. Apple blijft de wereldleider met een marktaandeel van meer dan 20 procent, maar heeft de afgelopen maanden terrein verloren in China aan lokale spelers.

De AI-race laait weer op

Het is onduidelijk hoe revolutionair DeepSeek zal zijn, maar het heeft de Amerikaanse AI-industrie zeker verrast en grote vragen opgeroepen over hoe de technologie zich vanaf nu zal ontwikkelen.

De VS hebben zichzelf mogelijk in de vingers gesneden door te proberen de toegang van China tot de nieuwste chips te beperken. Econoom Hanke zegt dat DeepSeek heeft aangetoond dat "sancties zelden nut hebben en vaak averechts werken."

"De VS probeerde de vooruitgang van China op het gebied van AI te belemmeren door sancties op te leggen rond grafische processoren. In plaats van innovatie te vertragen, hebben Amerikaanse sancties Chinese bedrijven zoals DeepSeek gestimuleerd om te innoveren en een systeem te creëren dat nu veel effectiever is", zegt hij.

LEES OOK: Dit zijn 7 manieren waarop de komst van Chinese AI-startup DeepSeek de techwereld kan ontregelen