• Thierry Baudet heeft zich teruggetrokken als lijsttrekker van Forum voor Democratie voor de komende Tweede Kamerverkiezingen. Hij stopt ook als partijvoorzitter.
  • De FVD-leider nam dat besluit onder druk van de partijtop, na nieuwe berichten over racistische uitlatingen van leden van de jongerentak van de partij.
  • Nadat Forum voor Democratie in maart 2019 de grootste partij werd bij de Provinciale Statenverkiezingen is het snel bergafwaarts gegaan in de peilingen.
  • De boreale speech van Baudet op de verkiezingsavond, het vertrek van medeoprichter Henk Otten en het geflirt met coronacomplotdenkers zijn daar de belangrijkste oorzaken van.

Thierry Baudet heeft zich onder druk van zijn partijtop teruggetrokken als lijsttrekker van Forum voor Democratie. Hij maakte maandagavond via een filmpje op Twitter bekend af te zien van de bovenste plek op de kieslijst voor de komende Tweede Kamerverkiezingen, nadat er opnieuw beelden en berichten waren opgedoken van racistische uitlatingen van leden van de jongerenbeweging van de partij.

Baudet stelt dat er binnen de partij allerlei mensen zijn die op basis van berichten daarover in de media niet willen wachten op een onderzoek naar de incidenten. “Als er een cultuur ontstaat van ’trial by media’, en/of als er daadwerkelijk dingen zijn voorgevallen die niet door de beugel kunnen, in beide gevallen wil ik politieke verantwoordelijkheid nemen.”

Dinsdag liet Baudet weten ook te stoppen als partijvoorzitter. Vicevoorzitter Lennart van der Linden neemt het voorzitterschap voorlopig over.

De partijtop, inclusief nummer twee Theo Hiddema, eiste dat voorzitter Freek Jansen van de jongerentak JFVD zou vertrekken en van de kandidatenlijst voor Tweede Kamer zou worden geschrapt. Maar Baudet wilde zijn vriend en vertrouweling niet loslaten.

In maart 2019 werd Forum voor Democratie de grootste partij bij de Provinciale Statenverkiezingen, maar sindsdien is er veel gedoe rond Thierry Baudet en zijn partij.

Dat begon al met zijn boreale visioenen op de verkiezingsavond van 20 maart 2019 en eindigde deze maandag met zijn terugtrekking als lijsttrekker.


De uil van Minerva en de boreale wereld

Thierry Baudet (FvD) spreekt de aanwezigen toe tijdens de uitslagenavond van de Provinciale Statenverkiezingen 2019. Foto: ANP/Bart Maat
Thierry Baudet (FvD) spreekt de aanwezigen toe tijdens de uitslagenavond van de Provinciale Statenverkiezingen 2019. Foto: ANP/Bart Maat

De provinciale verkiezingen in maart 2019 vormden het hoogtepunt in de onstuimige politieke carrière van Baudet. Die politieke loopbaan kreeg drie jaar eerder vorm na de succesvolle referendumcampagne tegen het associatieverdrag met Oekraïne.

In 2019 veroverde Forum voor Democratie 86 zetels in de Provinciale Staten en werd daarmee vóór de VVD de grootste partij.

In de euforie van de verkiezingsavond hield Baudet een bombastische speech, die al snel veel kritiek kreeg.

Hij begon zijn toespraak met de zinsnede "de uil van Minerva spreidt zijn vleugels bij het vallen van de avond" en sprak verder over "de boreale wereld" en "ondermijning door journalisten en universiteiten".

De uitdrukking "boreaal" staat onder rechtsextremisten synoniem voor een wit Europa. Daarom spraken niet alleen links, maar ook geestverwanten hun zorgen uit over zijn geflirt met witte superioriteit. Daaronder ook medeoprichter Henk Otten van Forum voor Democratie in een interview met NRC.

"Ik had wel van tevoren tegen hem gezegd: ik zou een verbindende speech houden. Forum voor Democratie is nu een grote partij en dan moet je laten zien dat je serieus bent."


Henk Otten wordt vanwege een 'poging tot fraude' uit de partij gezet

Thierry Baudet en Henk Otten in betere tijden. Foto: ANP/Bart Maat
Thierry Baudet en Henk Otten in betere tijden. Foto: ANP/Bart Maat

Na het interview werd Otten beschuldigd van een greep uit de kas, uit het bestuur gezet en uiteindelijk in juli 2019 uit de hele partij.

In een officiële verklaring sprak Forum voor Democratie later alleen nog van "een poging tot fraude". Otten sprak alle beschuldigingen aan zijn adres tegen en noemde het "pure smaad".

Otten was van 2016 tot 2019 bestuurslid en penningmeester van Forum voor Democratie en speelde een belangrijke rol bij de groei en de organisatie van de partij. Maar hij botste in toenemende mate met Baudet en vond dat het succes van Forum niet van één man afhankelijk moest zijn, zoals de PVV van Geert Wilders.

"De partij is groter dan Baudet. Ik hoor van veel kiezers: jullie hebben zulke goeie mensen. Laat dat dan ook zien", zei hij tegen NRC.

Baudet noemde het in augustus 2019 zeer ongeloofwaardig dat Otten, nadat hij uit de de partij was gezet, ineens openlijk kritiek ging leveren op Forum voor Democratie en een eigen beweging begon. Daarbij nam Otten twee FVD-senatoren mee.

Tegen RTL Nieuws, zei Baudet: "De koers is al jaren hetzelfde. We zijn een brede partij met veel verschillende geluiden. Juist de verschillen zijn onze kracht."


Baudet flirt met coronacomplotdenkers

Thierry Baudet spreekt begin oktober demonstranten toe die protesteren tegen de coronawet op het Plein. Foto: ANP/Remko de Waal
Thierry Baudet spreekt begin oktober demonstranten toe die protesteren tegen de coronawet op het Plein. Foto: ANP/Remko de Waal

Toen het coronavirus in februari en maart was opgedoken in Nederland, pleitte Baudet voor een strenge lockdown, maar daarna keerde hij zich juist fel tegen beperkende maatregelen.

De manier waarop het kabinet op het coronavirus reageert resulteert erin dat we "de hele samenleving onnodig stilleggen", zei hij eind september tegen WNL op Zondag. "De economie, de cultuur- en evenementensector, de sport en de entertainmentindustrie, noem het allemaal maar op."

In recente peilingen is volgens de NOS te zien dat veel potentiële kiezers van Forum zijn afgehaakt, omdat Baudet zich te veel afficheert met complotdenkers, zoals Willem Engel van de actiegroep Viruswaarheid. Zo zei Baudet in het FVD-journaal van 29 juni dat Engel één van de mensen is die Forum steunt in de "strijd" tegen de "absurde lockdown".

Afgelopen week stond Forum volgens de Peilingwijzer op zo'n zes zetels, als er verkiezingen zouden worden gehouden voor de Tweede Kamer. Aan het begin van de coronacrisis kon Forum volgens de peilingen nog rekenen op vijftien zetels in de Tweede Kamer, en in maart vorig jaar zelfs op vierentwintig.


Racistische uitlatingen van FVD-jongeren

JFVD-voorzitter Freek Jansen tijdens een congres van Forum voor Democratie in 2018. Foto: ANP/Jeroen Jumelet
JFVD-voorzitter Freek Jansen tijdens een congres van Forum voor Democratie in 2018. Foto: ANP/Jeroen Jumelet

Afgelopen april bleek voor het eerst dat leden van de jongerenbeweging van Forum voor Democratie (JFVD) fascistische en antisemitische uitingen hadden gedaan in appgroepen.

Bezorgde JFVD-leden hadden daar hun zorgen over geuit in een anonieme brief aan het hoofdbestuur van de partij die in handen was gekomen van HP/De Tijd. Drie leden werden daarop geroyeerd en drie anderen geschorst.

Afgelopen weekend kwam Het Parool met nieuwe screenshots van appgroepen en Instagramaccounts waarop actieve JFVD-leden zich antisemitisch en homofoob uiten en nazisympathieën tentoonspreiden.

Prominente FVD’ers als Theo Hiddema, Annabel Nanninga en Joost Eerdmans riepen vervolgens op tot een grote schoonmaak binnen de JFVD en drongen aan op het vertrek van JFVD-voorzitter Freek Jansen, een goede vriend en vertrouweling van Baudet.

Jansen wordt verweten te weinig te doen tegen de racistische uitlatingen van de FVD-jongeren en hij wordt zelf ook verdacht van verwerpelijk gedachtegoed. Jansen regelde in oktober 2017 een veel bekritiseerd gesprek tussen Thierry Baudet en de Amerikaanse alt-right-ideoloog Jared Taylor.

Baudet wilde Jansen niet laten vallen en kondigde maandagavond in een filmpje op Twitter aan "zijn politieke verantwoordelijkheid te nemen" en niet langer lijsttrekker te zijn voor de komende Tweede Kamerverkiezingen. Hij haalde daarbij fel uit naar de 'trial by media' en verweet partijgenoten niet eerst het door de partij ingestelde onderzoek naar de racistische incidenten af te willen wachten.

In het filmpje zei Baudet wel lijstduwer te willen zijn voor de komende verkiezingen. Maandag liet een woordvoerder van de partij aan persbureau ANP weten dat hij aanblijft als partijvoorzitter, maar een dag later legde Baudet ook die functie neer. Ook Jansen heeft zijn plek op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer opgegeven.

Wie lijsttrekker wordt namens Forum voor Democratie bij de komende Tweede Kamerverkiezingen is nog niet bekend.

Lees meer over Thierry Baudet en Forum voor Democratie: