OPINIE – Wat doe je als je bent ontslagen en moet leven van een uitkering, wanhopig bent en een drankprobleem hebt. En door een wetswijziging opeens onbeperkt toegang krijgt tot je pensioenpot? Juist, plunderen die pensioenpot.

Dat is wat een Britse ingenieur deed, zo schreef onlangs de Daily Telegraph. Van zijn opgebouwde pensioen van 250.000 pond jaagde hij er in korte tijd de helft doorheen. Hij besteedde zijn geld aan gokken, alcohol en een auto. Vanwege deze geldopname werd zijn uitkering stopgezet. Zodat hij zijn pensioen verder moest opeten.

In Nederland is dit onmogelijk. Een pensioen dat is opgebouwd via je werkgever keert altijd levenslang uit. Je kunt met het pensioengeld niet doen wat je wilt.

In Groot-Brittannië mag dat wel. Britse 55-plussers hoeven hun pensioen niet levenslang te laten uitkeren. Sinds 2015 mag je al vanaf je 55ste je pensioen opnemen en mag je zelf bepalen hoe je het opneemt. Dat mag in één keer of in stukjes.

“Als mensen een Lamborghini kopen in de wetenschap dat ze dan al snel van alleen AOW moeten leven, is dat hun eigen keus”, zo zei de toenmalige Britse minister voor pensioenen Steve Webb bij de invoering van het nieuwe stelsel.

Hoewel er ongetwijfeld meer excessen zijn dan de alcoholistische ingenieur, zijn de eerste ervaringen in Groot-Brittannië per saldo helemaal niet zo negatief. Verreweg de meeste 55-plussers blijken gewoon door te gaan met het opbouwen van pensioen. En de pensioenen die in één keer worden opgenomen, zijn bijna altijd vrij kleine pensioenen, die voor gepensioneerden niet het verschil maken tussen een karige en een royale oude dag.

Er valt veel voor te zeggen het systeem ook in Nederland flexibeler te maken.

Meer eigen verantwoordelijkheid

In een recente evaluatie van het Britse stelsel noemt Netspar, de denktank over pensioenen van de Universiteit van Tilburg, naast de risico’s ook een voordeel. Tegelijkertijd met het vrijgeven van de pensioenpotten is de overheid begonnen met een campagne om het bewustzijn te verhogen en verkeerde keuzes de ontmoedigen. Een eerste, voorzichtige conclusie is dat het bewustzijn inderdaad lijkt te zijn toegenomen.

Niet onlogisch, want als je zelf mag bepalen wat er met het pensioengeld gebeurt, voel je je meer verantwoordelijk. "De voorlopige conclusie is dat de overgrote meerderheid verstandig om gaat met de nieuw verworven vrijheid", schrijven de onderzoekers van Netspar.

Dat de verkoop van dure sportauto’s door 55-plussers in Groot-Brittannië niet omhoog is geschoten, geeft misschien aan dat mensen meer verantwoordelijkheidsbesef hebben dan de overheid denkt. Ze blijken best te kunnen omgaan met zo’n zak geld.

Wat is er eigenlijk op tegen om ook in Nederland een deel van het pensioenkapitaal op verzoek in een keer te laten uitkeren? Bijvoorbeeld om op je 60’ste een tweede huis te kunnen kopen of je hypotheek mee af te lossen. Of om, als je heel ziek wordt, in je laatste levensjaar voldoende zorg te kunnen inkopen.

Tot nu toe heb ik dit in de debatten over het pensioenstelsel niet gehoord. Ik ben benieuwd naar de tegenargumenten.

Paul van der Kwast is onafhankelijk financieel planner en verdient geen geld aan de verkoop van financiële producten. Voor Business Insider volgt hij de pensioenontwikkelingen op de voet.