- Er zijn grote zorgen over de toekomst van de westerse militaire steun aan Oekraïne, mede door de Amerikaanse verkiezingen van november.
- Als Donald Trump president wordt, kan dat de hoeveelheid steun die de VS aan Oekraïne geeft, beïnvloeden.
- De NAVO heeft nu een initiatief genomen om de steun voor Oekraïne op lange termijn te handhaven.
- Lees ook: 9 dingen die je mogelijk nog niet wist over de NAVO, het militaire bondgenootschap dat 75 jaar bestaat.
De NAVO heeft een nieuw initiatief gelanceerd om meer controle te krijgen over de westerse militaire steun aan het Oekraïense leger. Het militaire bondgenootschap wil zo de steun aan Oekraïne op de lange termijn kunnen verzekeren.
Een van de redenen voor het nieuwe initiatief is dat er weinig vertrouwen is in de VS. Er was dit jaar sprake van een politieke strijd in het Congres over een nieuw miljardenpakket voor Oekraïne, waardoor cruciale hulp maandenlang werd geblokkeerd.
Belangrijker nog: de Amerikaanse presidentsverkiezingen komen eraan. Dat betekent dat voormalig president Donald Trump kan terug keren in het Witte Huis. Trump is een uitgesproken criticus van de NAVO en tegenstander van de grote hoeveelheid steun die naar Oekraïne wordt gestuurd.
De zorgen over de mogelijke verandering in het leiderschap van de VS werden ook besproken op de NAVO-top in Washington deze week.
Topambtenaren van verschillende NAVO-landen benadrukten dat ze bereid waren om samen te werken met iedere Amerikaanse president, maar dat ze er ook voor willen zorgen dat Oekraïne westerse steun blijft krijgen.
NAVO-landen hebben woensdag hun goedkeuring gegeven aan het besluit om een nieuwe steungroep voor Oekraïne in te stellen: de "NAVO Veiligheidsbijstand- en Training voor Oekraïne", of NSATU. De steungroep moet de toekomstige levering van militaire hulp en training voor het Oekraïense leger te coördineren.
Dit nieuwe NAVO-initiatief "heeft tot doel de veiligheidsbijstand aan Oekraïne op een duurzame leest te schoeien en te zorgen voor versterkte, voorspelbare en coherente steun", zo valt te lezen in de NAVO-verklaring.
"NSATU zal volgens het internationaal recht de NAVO geen partij maken in het conflict, zeiden ze, en legden uit dat het doel is om "de transformatie van de Oekraïense defensie- en veiligheidstroepen te ondersteunen, zodat het land verder kan integreren in de NAVO".
Aparte NAVO-steungroep voor Oekraïne zetelt in Duitsland
NSATU heeft zijn hoofdkwartier in Duitsland, met verschillende logistieke knooppunten langs de oostgrens van NAVO-landen in Polen, Roemenië en Slowakije. Er zullen ongeveer 700 mensen in dienst zijn, die rapporteren aan een 3-sterrengeneraal.
Het initiatief richt zich op het coördineren van de training van soldaten, het faciliteren van de levering van uitrusting, en toekomstige ontwikkeling van troepen namens de bondgenoten, en zal naar verwachting in de komende maanden van start gaan.
Een NAVO-functionaris die donderdag met verslaggevers sprak, zei dat het idee voor het nieuwe initiatief eerder dit jaar werd besproken. Het bondgenootschap wilde alle verschillende manieren waarop Oekraïne tijdens de oorlog is gesteund "samenvoegen", om die verschillende inspanningen consistenter en duurzamer te maken op de lange termijn.
Het nieuwe NSATU-programma komt niet in de plaats van de door de VS-geleide Ukraine Defense Contact Group, een coalitie van landen die al meer dan twee jaar regelmatig bijeenkomt om de stroom van militaire hulp voor Oekraïne te coördineren. De NAVO-functionaris zei dat deze groep meer een "diplomatiek" forum is.
Naast NSATU neemt het bondgenootschap ook andere stappen om militaire uitrusting, ondersteuning en training voor Oekraïne op de lange termijn te garanderen - waaronder een toezegging van ten minste 43 miljard dollar aan veiligheidshulp in 2025.
Verder kondigden NAVO=landen de overdracht aan van extra luchtverdedigingssystemen aan het begin van de top, een dag nadat Russische raketaanvallen tientallen mensen doodden in Oekraïne en een deel van een kinderziekenhuis in Kyiv verwoestten.
De Trump-factor
Het nieuwe initiatief is een poging van de NAVO om de steun aan Oekraïne op peil te houden en wordt gezien als een manier om militaire hulp op lange termijn "Trump-proof" te maken, mocht hij de komende presidentsverkiezingen winnen.
Volgens Ivo Daalder, de voormalige Amerikaanse ambassadeur in Oekraïne, is het idee om de coördinatie van de training en bijstand voor Oekraïne niet bij de VS, maar bij onderdelen van de NAVO te leggen. Tegen de Wall Street Journal zei hij hier onlangs over: "Zelfs als de VS de steun voor de inspanning vermindert of intrekt, deze niet zal worden geëlimineerd".
Trump heeft eerder kritiek geuit op NAVO-landen, omdat ze niet genoeg uitgeven aan defensie. Hij ging zelfs zo ver om te zeggen dat de VS landen die de NAVO-norm om 2 procent van het nationaal inkomen aan defensie uit te geven, niet zou beschermen. Trump suggereerde dat hij Rusland met die landen vrij spel zou willen geven.
De voormalige president heeft ook gedreigd de militaire hulp aan Oekraïne stop te zetten en heeft de president van Oekraïne, Volodymyr Zelensky, bekritiseerd vanwege zijn lobby voor meer steun.
De VS heeft Oekraïne sinds het begin van de de oorlog meer dan 53 miljard dollar aan militaire steun gegeven, meer dan welk Europees land dan ook. Volgens het Kiel Institute for the World Economy hebben de Europese landen samen echter zo'n 30 miljard dollar meer uitgegeven dan de VS om Oekraïne te steunen.
Andere NAVO-landen zullen ongetwijfeld de Amerikaanse verkiezingen nauwlettend in de gaten houden. Er is geen "veilig Europa" zonder de steun van de VS, zei Laurynas Kasčiūnas, de Litouwse minister van Defensie, dinsdag op een evenement van Politico en de Duitse televisiezender Welt. "We moeten bereid zijn om samen te werken met Republikeins of Democratisch leiderschap."