Voor veel Nederlandse huishoudens geldt dit jaar dat ze profiteren van gedaalde prijzen van gas en stroom, als ze een variabel of dynamisch contract hebben. Maar bij de energierekening spelen niet alleen de marktprijzen een rol. Ook de energiebelasting en andere fiscale heffingen hebben grote invloed.

De rol van belastingen bij de energierekening is behoorlijk complex, aangezien er verschillende zaken door elkaar spelen. In essentie gaat het dan om drie dingen: de energiebelasting, de btw en de zogenoemde vaste heffingskorting op de te betalen belasting.

  • Energiebelasting: dit is een vast tarief gekoppeld aan het verbruik van gas en stroom. In 2024 gaat het voor gas om 0,583 euro per kuub bij een verbruik tot 170.000 kuub per jaar; voor stroom gaat het om 0,1088 euro per kWh tot een verbruik van 10.000 kWh per jaar.
  • BTW: de btw van 21 procent komt bovenop de kale marktprijs en de energiebelasting. Ook wordt er btw geheven op de vaste leveringskosten van energieleveranciers en de kosten van de netbeheerder.
  • Vaste heffingskorting: op jaarbasis krijg je een korting op de te betalen belasting voor de energierekening van 631,35 euro in 2024.

Hoe de belastingdruk van de energierekening in de praktijk uitpakt, hangt sterk af van je verbruiksprofiel van gas en stroom. Financiële vergelijker Energievergelijk.nl heeft hiervoor een aantal voorbeelden gemaakt. Het gaat dan om drie scenario's:

  • Een huishouden dat zowel gas als stroom verbruikt;
  • Een huishouden met zonnepanelen dat profiteert van de salderingsregeling en alleen betaalt voor gas;
  • Een huishouden met zonnepanelen en een volledig elektrische warmtepomp dat alleen betaalt voor de netto stroomafname.

Energierekening: gas en stroom, aandeel belastingen

In de tabel hieronder op basis van de berekening van Energievergelijk.nl is een overzicht gegeven van de totale jaarkosten op de energierekening bij verschillende verhoudingen van het verbruik van stroom en gas.

Uitgangspunt is dat de gasprijs inclusief belastingen 1,30 euro per kuub bedraagt en dat de stroomprijs inclusief belastingen op 0,25 euro per kWh ligt.

Het volgende is hierbij van belang: bij een totale verbruiksprijs voor gas van 1,30 euro per kuub, komt het aandeel van de belastingen op ongeveer 0,91 euro per kuub; absoluut gezien is dat fors hoger dan het belastingaandeel van iets meer dan 0,15 euro per kWh bij een totale stroomprijs van 0,25 euro per kWh.

Dit betekent dat een relatief sterke stijging van het gasverbruik ervoor zorgt dat de belastingdruk toeneemt. In de tabel hierboven is dat te zien bij het verschil tussen een verbruiksverhouding van 1.500 kWh stroom/400 kuub gas en de verbruiksverhouding van 3.500 kWh stroom/1.600 kuub gas.

In het tweede geval is het stroomverbruik 40 procent hoger (verschil tussen 3.500 kWh en 2.500 kWh), maar het gasverbruik is 300 procent hoger (verschil tussen 1.600 kuub en 400 kuub). Dit is terug te zien in het aandeel van de belastingdruk: respectievelijk 6 procent tegen 43 procent.

Energierekening: alleen kosten voor gas (salderingsregeling voor zonnepanelen)

Huiseigenaren met zonnepanelen kunnen op basis van de zogenoemde salderingsregeling de zonne-stroom die ze terugleveren aan de energieleverancier wegstrepen tegen de stroom die ze afnemen. Dit gebeurt tegen dezelfde tarieven inclusief belastingen, wat een flink voordeel oplevert.

Iemand die bijvoorbeeld 2.000 kWh stroom teruglevert met zonnepanelen en 2.000 kWh afneemt van de energieleverancier, komt per saldo op nul stroomkosten uit. Als er daarnaast nog 650 kuub gas per jaar wordt verbruikt, is alleen dat relevant voor de belastingdruk van de energierekening.

In de tabel hieronder is te zien hoe dat uitpakt. Energievergelijk.nl merkt hierbij op dat huishoudens met zonnepanelen nog steeds de vaste heffingskorting van 631,35 euro krijgen. Per saldo is de belastingdruk bij een gasverbruik van 650 kuub per jaar dan slechts 3,5 procent en bij een verbruik van 1.150 kuub per jaar iets meer dan 26 procent.

Energierekening: alleen kosten voor stroom (warmtepomp en zonnepanelen)

Tot slot geldt voor huishoudens met moderne woningen met zonnepanelen én een volledige elektrische warmtepomp, dat ze helemaal van het gas af zijn. De warmtepomp vraagt veel stroom, maar mét zonnepanelen kan de netto-stroomafname van de energieleverancier beperkt blijven.

In de tabel hieronder is weergegeven hoe de belastingdruk uitpakt, als een huishouden alleen stroom afneemt. Aangezien de vaste heffingskorting van 631,35 euro nog steeds geldt, zorgt dit ervoor dat er bij een jaarverbruik tot 3.500 kWh een fiscaal voordeel is (dus netto krijg je geld toe van de fiscus).

Pas bij een hoger stroomverbruik dan 3.500 kWh is er in dit geval sprake van belastingafdracht, maar de belastingdruk is relatief laag.

LEES OOK: Vaste leveringskosten energieleveranciers sinds 1 juli fors hoger: zo groot zijn de verschillen