- De Amerikaanse beursstrateeg John Hussman waarschuwt al geruime tijd dat Amerikaanse aandelen flink zijn overgewaardeerd.
- De afgelopen weken is dat volgens Hussman alleen maar erger geworden.
- Op basis van een reeks door hemzelf ontwikkelde indicatoren stelt Hussman dat de marktomstandigheden vergelijkbaar zijn aan die voorafgaand aan de beurscrashes van 2000 en 2008.
- Lees ook: Amerikaanse techreuzen zijn overgewaardeerd op de beurs – dit zijn interessante alternatieven voor de Magnificent 7, volgens een grote vermogensbeheerder
De brede, Amerikaanse S&P 500-index bereikte afgelopen vrijdag opvallend snel een nieuwe mijlpaal door het niveau van 5.000 punten te passeren. Een golf van optimisme onder beleggers over de gezondheid van de Amerikaanse economie drijft de beurs hoger.
Daarbij is het wel zo dat de beursrally zeer eenzijdig is. Een klein groepje van grote techfondsen die profiteren van de AI-hype trekt de kar, terwijl de rest van de aandelenmarkt niet of zeer beperkt meedoet.
Volgens de Amerikaanse beursstrateeg John Hussman – die vaak negatief gestemd is, maar wel de beurscrashes van 2000 en 2008 voorzag – bevinden aandelenmarkten zich opnieuw in een zeepbel.
In een rapport van begin deze maand schrijft Hussman dat een reeks door hemzelf ontworpen beursindicatoren signaleert dat de marktomstandigheden zelden zo slecht zijn geweest. De huidige situatie op de beurs lijkt sterk op de omstandigheden voorafgaand aan eerdere grote beurscrashes deze eeuw.
Hussman kijkt naar een reeks indicatoren die betrekking hebben op aandelenwaarderingen, het beleggerssentiment en andere eigen metingen.
In de onderstaande grafiek geven de rode balken uitslagen weer van problematische marktcondities die aandelen kwetsbaar maken voor een terugval. De huidige omstandigheden zijn volgens Hussman zorgwekkender dan de piekniveaus van de internetzeepbel van 2000 en de kredietcrisis van 2008.
"Op basis van tientallen maatstaven, waaronder de waardering van aandelen, de mate van overextensie en een reeks technische, fundamentele en cyclische graadmeters is onze inschatting dat de huidige marktomstandigheden tot de 0,1 procent slechtste in de geschiedenis behoren. Ze lijken meer op belangrijke piekniveaus en minder op historische bodemniveaus dan 99,9 procent van de marktsituaties sinds de Tweede Wereldoorlog", schrijft Hussman.
"Het handjevol vergelijkbare extreme gevallen (met name in 1972, 1987, 1998, 2000, 2018, 2020 en 2022) werd meestal gevolgd door abrupte koersdalingen in de orde van grootte van 10 procent tot 30 procent in de daaropvolgende zes tot tien weken (gemiddeld minus 12,5 procent). Daarbij kregen kleinere verliezen later vaak een steviger vervolg", aldus Hussman
Toch wil Hussman niet al te stellige claims doen voor de korte termijn: "Het volstaat om te zeggen dat de huidige omstandigheden behoren tot het soort marktextremen dat de neiging heeft om slecht af te lopen."
Hieronder kijken we naar enkele van de indicatoren die Hussman benoemt, te beginnen met de waardering van aandelen.
Hussman geeft de voorkeur aan zijn eigen waarderingsmaatstaf, die de totale beurswaarde van niet-financiële aandelen afzet tegen de bruto toegevoegde waarde van die aandelen. Dat laatste is vergelijkbaar met de operationele winst van bedrijven. De huidige waardering van bijna 3 keer de bruto toegevoegde waarde zit in de buurt van de hoogtepunten van 1929 en 2022.
De correlatie van bovengenoemde waarderingsmaatstaf met het langetermijnrendement van aandelen is zeer sterk. De huidige waarderingsniveaus suggereren dat het gemiddelde jaarlijkse rendement over de komende 10 jaar minus 5 procent zal zijn.
Foto: Hussman Fund
Als je kijkt naar een meer gangbare waarderingsmaatstaf, dan wordt de zogenoemde Shiller koers-winstverhouding veel gebruikt. Die zet het actuele koersniveau van aandelen af tegen de gemiddelde voor cyclische uitschieters gecorrigeerde winst over de afgelopen tien jaar. Hieronder zie je dat ook de Shiller koers-winstverhouding relatief hoog is in historisch perspectief.
Als volgende kijken we naar een maatstaf die Hussman "market internals" noemt. Het is in wezen een maatstaf voor uniformiteit in het beleggerssentiment. Dit wordt weergegeven door de rode lijn in de grafiek hieronder, terwijl de S&P 500-index in blauw wordt weergegeven.
Wanneer de "market internals" vlak zijn, hebben aandelen de neiging om te stagneren of grote verliezen te lijden. Deze graadmeter was bijvoorbeeld gedurende langere tijd vlak, in de aanloop naar en tijdens de beurscrashes van 2000 en 2008.
Eerder noemde Hussman de combinatie van een hoge waardering en vlakke "market internals" een valkuil voor de aandelenmarkt.
Korte termijn onzeker voor de beurs, lange termijn ziet er niet goed uit
Hussman doet geen harde uitspraken over een daling van aandelen op de korte termijn, al zijn de omstandigheden daar zijns inziens wel rijp voor. Ook de meestal 'bullish' marktstrateeg Tom Lee waarschuwde onlangs voor een zognoemde 'pullback' van aandelen.
Het centrale thema van Hussman is dat de huidige marktomstandigheden wijzen op zwakke rendementen voor aandelen op de langere termijn.
Deze stelling wordt door meer statistieken ondersteund. De grafiek hieronder is van analisten van Bank of America. Deze laat de invloed zien die het waarderingsniveau van aandelen heeft op langetermijnrendementen van de aandelenmarkt. Over een periode van tien jaar verklaren initiële waarderingen van aandelen 80 procent van het rendement.
De maatstaf die Hussman hanteert voor het marktsentiment, loopt redelijk in de pas met met andere veelgebruikte indicatoren voor hoe wijdverspreid de deelname aan een beursrally is.
"Het aantal dalende aandelen overtrof vorige maand in bescheiden mate het aantal stijgende aandelen. In januari waren er minder aandelen in de S&P 500 die nieuwe hoogtepunten bereikten dan in december", schrijven beursstrategen Jeffrey Buchbinder en Adam Turnquist van adviesbureau LPL Financial in rapport van begin deze maand.
"Deze negatieve divergentie, waarbij de S&P 500 stijgt, terwijl de cijfers over de marktbreedte dalen, verhoogt de kans op een potentiële pullback of consolidatiefase voor aandelen."
Diverse sentiment-indicatoren laten intussen zien dat beleggers optimistisch zijn. De Fear and Greed Index van CNN staat bijvoorbeeld in de hoogste categorie: extreme hebzucht. Als de macro-economische cijfers in de komende maanden sterk blijven, kan dit optimistische sentiment leiden tot een breder gedragen beursrally.
Hussman: bekend van dramatische voorspellingen
Hussman heeft regelmatig het nieuws gehaald met dramatische prognoses over een daling van de aandelenmarkt met meer dan 60 procent. Ook in de afgelopen maanden, toen aandelen beurzen bleven stijgen, volhardde hij in zijn doemscenario's.
Maar voordat je Hussman afdoet als een eeuwige pessimist, is het goed om het volgende te weten;
- Hij voorspelde in maart 2000 dat techaandelen met 83 procent zouden kelderen, waarna de techindex Nasdaq 100 precies 83 procent verloor in de periode van 2000 tot 2002.
- Hij voorspelde in 2000 dat de S&P 500 waarschijnlijk een negatief totaalrendement zou hebben in het volgende decennium, wat inderdaad gebeurde.
- Hij voorspelde in april 2007 dat de S&P 500-index 40 procent zou kunnen verliezen. Vervolgens verloor deze index 55 procent in de daaropvolgende beurscrash van 2008 en 2009.
De recente rendementen van de beleggingsfondsen van Hussman zijn echter niet zo geweldig. Zijn Strategic Growth Fund is met ruim 51 procent gedaald sinds december 2010. En de afgelopen 12 maanden daalde dit fonds met bijna 13 procent. Ter vergelijking: de S&P 500 is het afgelopen jaar met ongeveer 23 procent gestegen.