Boyan Slat ontwierp op zijn achttiende een systeem dat plastic afval uit de oceaan moet vissen, The Ocean Cleanup (TOC). Inmiddels zijn we vier jaar verder en is er veel gebeurd in het leven van de 22-jarige Nederlander, die zijn studie staakte om zich in te zetten voor dit project.

Het idee van Slat is uitgegroeid tot een verhaal waar tienduizenden mensen in geloven. Maar er is ook kritiek vanuit de wetenschap. Business Insider sprak met de jonge uitvinder over wat er allemaal op hem afkomt.

Slat leidt een organisatie van 60 mensen en is verantwoordelijk voor ruim 30 miljoen dollar aan financiering. Binnen 12 maanden zullen de eerste plasticvangers van The Ocean Cleanup de zee op gaan. Het doel: binnen tien jaar een plasticvrije oceaan. Een groot deel van dat plastic wordt dan weer gerecycled en verkocht als product.

Deze week presenteerde Slat een ingrijpende verbetering van de The Ocean Cleanup. Niet alleen de technische verbetering was indrukwekkend, ook de show eromheen.

Duizenden mensen kwamen afgelopen donderdag af op de presentatie in de Utrechtse Werkspoorkathedraal, een industriële eventlocatie met 6000 vierkante meter oppervlak. Met foodtrucks, een grote mainstage, en verkeersregelaars had manifestatie veel weg van een dancefestival.

Peter Thiel en Marc Benioff

Een van de mensen die gelooft in het project is Peter Thiel, medeoprichter van Paypal en bekende investeerder uit Silicon Valley. De miljardair stak een onbekend bedrag in het project van Slat. Ook Marc Benioff, de CEO, oprichter en grootaandeelhouder van het miljardenbedrijf Salesforce, maakte publiek bekend het project financieel te steunen.

Thiel en Benioff, waar Slat regelmatig contact mee heeft, waren er niet bij donderdag. Wel andere sponsors. De eerste twee miljoen van de in totaal 31,5 miljoen dollar die The Ocean Cleanup ophaalde, kwam binnen via crowdfunding onder 38 duizend mensen. Het event van donderdag was volgens de PR-begeleiding een manier om al deze mensen op de hoogte te houden en te bedanken.

Europeaan van het jaar

Slat is inmiddels een bekende figuur. Zijn TEDx-presentatie werd twee miljoen keer bekeken op Youtube en hij prijkt op tal van lijstjes, waaronder Foreign Policy’s Global Thinkers en Forbes’ 30 under 30. Internationaal tijdschrift Het Reader’s Digest benoemde de twintiger zelfs tot European of the Year 2017.

Toch is het niet alleen maar hosanna. Wetenschappers, vooral uit de oceanografie, uiten kritiek op de haalbaarheid van Slats idee. The Ocean Cleanup is op dit moment bezig met het opsturen van een wetenschappelijk artikel over het project voor peer review.

Business Insider kreeg 15 minuten van de organisatie om Slat te interviewen na zijn presentatie in Utrecht.

Wanneer besefte je: mijn project wordt serieus?

"Ik heb nooit echt tijd om na te denken over dat soort dingen, om aan reflectie te doen. Voor mij is het pas een succes als The Ocean Cleanup in zee ligt en plastic opruimt. En eigenlijk zelfs dan niet. Pas als de oceaan schoon is. Voor mij voelt dit nog als voorbereiding. Ik vond vandaag trouwens wel best cool allemaal."

Vind je het leuk om zo op het podium te staan?

"Eigenlijk wil ik alleen maar met techniek bezig zijn en werken met mijn team. Maar ik begrijp wel dat het erbij hoort."

"Het ziet er allemaal heel spannend uit. Op de persfoto’s staan we ook op de voorkant van een schip. Maar vergis je niet, tachtig procent van het werk is typen achter een laptop. Ondernemen is niet ‘leuk’. Het is van probleem naar probleem rennen."

Grote ideeën krijgen altijd met kritiek te maken. Mensen die zeggen: dat gaat je toch niet lukken. Hoe vaak heb jij dat te horen gekregen?

"Dat heb ik niet bijgehouden. Maar heel veel."

Trek je je daar wat van aan?

"Aan het begin wel. In 2013 werd bekend dat we hier mee bezig waren, terwijl ik dat eigenlijk niet wilde. Het ging viral, ik kon daar niet zoveel aan doen."

"Na de openbaring kregen onze plannen de eerste serieuze kritiek. Bijvoorbeeld dat dit probleem niet met techniek valt op te lossen. Dat deed mij wel wat. De kritiek kwam namelijk van wetenschappers van wie ik in mijn voorbereiding juist veel werk had gelezen - autoriteiten op het gebied van techniek en oceanografie. Ik keek tegen hun op qua kennis."

"Op dat moment vond ik dat heel jammer maar inmiddels ben ik er wel aan gewend."

Je gelooft er kennelijk nog steeds in. Hoe ga je om met zulke kritiek? Het zijn immers, zoals je zegt, niet de minsten die je tegenspreken.

"Als je in de geschiedenis kijkt, zie je dat technologie vaak met scepsis wordt ontvangen. Toen in 1880 de commerciële fiets voor het eerst op straat kwam, zeiden mensen dat het een moreel gevaar was. De fiets zou er namelijk voor zorgen dat kinderen verder van huis konden gaan waardoor zij allemaal stoute dingen gaan doen."

"Keer op keer zie je dit patroon bij technologische uitvindingen. Mensen zeggen eerst dat het onmogelijk is, dan zeggen ze dat het een gevaar is en daarna wordt het geaccepteerd. Ik denk dat wij ook door zo’n fase moeten."

Wat heb je meeste geleerd de afgelopen vier jaar?

"Poeh, dat is een goede vraag. Ik wou dat ik iets scherper was. Na vandaag ben ik een beetje moe."

Neem de tijd…

"Oké, als ik kijk naar hoe ik het bedrijf vier jaar geleden leidde, denk ik nu wel echt: wat een amateur. Zoveel fouten. Met de kennis van nu zou ik dat veel beter doen. Maar ja, die ervaring had ik toen niet. En de enige manier om die op te de doen is door het gewoon te proberen."

"Ik weet nog wel dat ik stopte met mijn studie en 300 bedrijven mailde met de vraag of zij The Ocean Cleanup wilde sponsoren. Daar kwam één reactie op. En die was: wat een kut idee. Dat ging dus niet echt goed, maar ik dacht: ik ga gewoon het volgende proberen."

"Zo kwam ik op crowdfunding, dat werd wel een succes. Eigenlijk moet je het gewoon proberen totdat iets wel werkt. Dan kom je uiteindelijk wel weer bij een stap waar mogelijkheden uit komen. Wat ik vooral zie, is dat ik aan het begin veel meer dingen moest proberen om tot die volgende stap te komen. Nu heb ik meer ervaring en gaan de dingen wat sneller."

Je staat op allerlei lijstjes en sprak net duizenden mensen toe op een podium. Merk je dat mensen anders naar je zijn gaan kijken sinds je in de belangstelling staat?

"Uhm … dat weet ik niet."

Herkennen mensen je in het openbaar?

"Eigenlijk vooral in Uber-taxi’s in San Francisco. En soms in restaurants in Nederland. In Amerika leeft het haast meer dan hier. De garbage patch (red, plastic soep in de oceaan) is ook dichterbij. Ik moet daar wel bij zeggen, San Francisco en Silicon Valley zijn natuurlijk niet representatief voor Amerika. Het is wat anders dan bijvoorbeeld Kentucky of een andere staat, waar ik nooit kom."

Doe je dingen naast TOC?

"Op zondagochtend loop ik 10 kilometer hard. Dat duurt een uurtje. Voor nu is dat voldoende om fit te blijven Ik wil gewoon vooral mijn werk afmaken."

"Het voelt namelijk als een enorme verantwoordelijkheid. Topondernemers geven ons 20 miljoen en wij zijn als team in de beste positie om dit probleem op te lossen."

"Daarom moet het ook nu gebeuren. Misschien als het iets langer duurt, kan het mislopen. Als er een economische crisis is of er ergens een ander probleem opduikt dat sexier is. Bovendien stijgt het plastic in de oceaan alsmaar. Het moet echt nu, ik voel die urgentie. No time to waste."

Welk boek heeft meest invloed gehad op jouw leven?

"Dat is ook één van de sollicitatievragen die ik altijd stel aan mensen voordat zij in mijn team komen. Als mensen geen boek lezen, is dat geen goed teken."

"Ik heb er meerdere, maar de biografieën van de gebroeders Wright en Nikola Tesla zijn mijn favoriet. Zij zijn echt pioniers van de industriële revolutie."

"De manier waarop zij denken, vind ik het mooist. Waar zij mee bezig zijn voelt technisch voor mij als een compleet andere wereld, maar het denkframe is nog steeds actueel. Ik denk dat ondernemers daar vandaag veel van kunnen leren. Hoe je een probleem oplost, hoe je van een idee naar de technische uitwerking gaat."

Zijn er al mensen die over jou een biografie wilde schrijven?

"Volgens mij wel. Ik krijg soms aparte verzoeken. Daar denken we pas over na als het straks een succes is geworden."

Je wil in tien jaar tijd al het plastic uit de oceaan halen. Als je de helft van deze doelstellingen haalt, zou je dat dan zien als falen?

"Ja, die zee moet schoon. Ik stop niet voordat die oceaan leeg is van het plastic."

Je bent 22 jaar. Bedenk je je wel eens wat je na TOC gaat doen?

"Soms speelt er wel eens wat in me hoofd. Nieuwe dingen zijn altijd leuk, zo zijn ondernemers. Constant dingen verzinnen en uittesten.  Maar ik forceer die ideeën altijd weer snel uit mijn hoofd. Voor nu is er één doel."