Het Centraal Planbureau (CPB) wijdt een apart hoofdstuk aan de huizenmarkt in
de Macro-economische Verkenning, het stuk dat ingaat op de economie in
Nederland.
De economen van het CPB zijn ongemeen kritisch. Het kabinet verlaagt de
overdrachtsbelasting voor huizenkopers tussen juli 2011 en medio 2012 van
zes naar twee procent. Het effect op de huizenmarkt noemt het CPB
"verwaarloosbaar".
De huidige en de toekomstige vraag naar koopwoningen bepaalt de huizenprijs,
zegt het adviesorgaan. Niet de tijdelijke verlaging van de
overdrachtsbelasting.
Wel zal een groep mensen hun verhuizing naar voren halen, zegt het CPB: "Dat
zorgt voor meer transacties dit jaar en begin volgend jaar, maar leidt juist
tot minder transacties in de tweede helft van volgend jaar. In de tweede
helft van volgend jaar komt daardoor het aantal transacties naar verwachting
circa 5 procent lager uit."
Negatieve overwaarde
En zo groot zal het effect van die verlaagde overdrachtsbelasting ook niet
zijn, zegt het CPB. Het betoogt dat diverse huiseigenaren toch niet hun
huidige huis willen verkopen, omdat door de prijsdalingen van de afgelopen
jaren meer huizenbezitters met een ‘negatieve overwaarde’ zitten. Met andere
woorden: hun hypotheekschuld is hoger dan de marktwaarde van hun huis
Conclusie van het CPB: per saldo is het effect van de tijdelijke verlaging
verwaarloosbaar. Nadelig is ook nog eens dat de maatregel 700 miljoen euro
kost in 2011 en 2012, iets wat nota bene met lastenverzwaring moet worden
gefinancierd.
Moet de overdrachtsbelasting dan structureel verlaagd worden? Niet wat het CPB
betreft. Dat zou een gat in de begroting opleveren van jaarlijks 1,7 miljard
euro. Elders in de MEV zegt het Planbureau onomwonden: "Pogingen om
aanpassingen in bijvoorbeeld de huizenprijs en de bouwproductie (zoals die
zich de afgelopen periode hebben voorgedaan) te kenteren met (tijdelijke)
fiscale maatregelen, leidt wel tot een verdere druk op de begroting en een
toename van de totale fiscale subsidie op de woningmarkt."
En het CPB is daar allesbehalve een voorstander van, zo blijkt: "Zoals
onder andere opgemerkt door het het IMF bestaat de grootste fiscale
verstoring op de woningmarkt uit de belastingsubsidie via de
hypotheekrenteaftrek - hierdoor is de gemiddelde Nederlandse hypotheekschuld
in internationaal opzicht hoog, wat de kwetsbaarheid voor dalingen op de
huizenmarkt versterkt."
Tegenvaller
Het kabinet Rutte hoopt dat de tijdelijke verlaging van de
overdrachtsbelasting tot 15 procent meer transacties leidt in zowel de
tweede helft van 2011 als de eerste helft van 2012. Per saldo mikt het
kabinet zo op extra inkomsten uit overdrachtsbelasting: die moeten stijgen
van 2,4 miljard euro in 2011 naar 2,6 miljard euro in 2012.
Maar voorlopig lijkt het daar niet op. Donderdag 15 september werd bekend dat
het aantal transacties in augustus juist met 3,9 procent is gedaald. De
eerste tegenvaller voor het kabinet lijkt zich zo al aan te dienen.
Lees ook:
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl