• De coronapandemie lijkt bedwongen, maar tegelijkertijd rukken er nieuwe varianten van het coronavirus op. Een coronabesmetting kan je nog steeds overkomen.
  • Vergeleken met het begin van de pandemie zijn er tegenwoordig ook meerdere medicijnen beschikbaar voor de behandeling van Covid-19.
  • Business Insider geeft een overzicht van vijf coronamedicijnen die goedgekeurd zijn door de Europese geneesmiddelenautoriteit EMA en worden aanbevolen voor het gebruik door huisartsen en ziekenhuizen.
  • Lees ook: Komt corona terug? ‘Het is niet uit te sluiten dat er een nieuwe variant komt’, zegt viroloog Marion Koopmans

De coronapandemie lijkt bedwongen te zijn. Wij hebben al een tijdje geen coronamaatregelen gezien en zelfs het dragen van de mondkapjes behoort tot het verleden tijd. Toch blijft het mogelijk dat je behoorlijk ziek wordt van Covid en zelfs medicijnen nodig hebt.

Als je naar de algemene trend kijkt, dan is die redelijk positief. Het aantal positieve coronatests daalde afgelopen week voor de derde week op rij en ook de ziekenhuizen krijgen het steeds rustiger, meldde het RIVM dinsdag. In de afgelopen week moesten 469 mensen vanwege hun coronaklachten in een ziekenhuis worden opgenomen, de laagste instroom in vijf weken tijd. 

Maar een nieuwe subvariant van corona, BQ.1, is bezig met een opmars in Europa en ook in Nederland. Deze wordt naar verwachting ergens tussen half november en begin december dominant. De opmars van BQ.1 en subvariant BQ.1.1 leidt waarschijnlijk tot een toename van het aantal coronagevallen in de komende weken tot maanden, verwacht de Europese gezondheidsdienst ECDC. 

De situatie is dus niet alarmerend, maar het coronavirus is, ondanks dat een groot gedeelte van de bevolking gevaccineerd, is nog steeds aanwezig is onze samenleving. Daarnaast kan er altijd een nieuwe coronagolf ontstaan, bijvoorbeeld vanwege een nieuwe virusvariant. Je moet er dus rekening houden dat je een besmetting kunt oplopen.

Een groot verschil tussen nu en het begin van de pandemie is dat we tegenwoordig een hoop nieuwe goedgekeurde medicijnen hebben voor de behandeling van Covid-19. Business Insider heeft een inventarisatie gemaakt van beschikbare coronamedicijnen bij College ter Beoordeling van Geneesmiddelen, de instantie die in Nederland verantwoordelijk is voor goedkeuren van medicijnen.

Daaruit kwamen elf middelen naar voren die goedgekeurd zijn door het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA). Vijf daarvan zijn aanbevolen door de Stichting Werkgroep Antibiotica Beleid (SWAB) in de leidraad 'Medicamenteuze behandeling voor patiënten met Covid-19'. Deze organisatie is verantwoordelijk voor aanbevelingen over het inzetten van coronamedicijnen door huisartsen en ziekenhuizen.

De zes coronamedicijnen die niet aanbevolen worden maar wel goedgekeurd zijn, zijn als volgt: Evusheld, Kineret, Regkirona, Veklury, Molnupiravir en Barcitinib. Deze middelen zijn van belang omdat ze in de toekomst alsnog wel geadviseerd kunnen worden, als er bijvoorbeeld nieuw onderzoek verschijnt dat hun effectiviteit bewijst.

De vijf medicijnen die wel aanbevolen zijn Paxlovid, RoActemra, Ronapreve, Xevudy en Dexamethason. Deze middelen kom je naar alle waarschijnlijkheid tegen als je ernstig ziek wordt van een coronabesmetting, of als je een medicijn ter preventie krijgt.

Op deze middelen gaan we uitgebreid hieronder in, op basis van de gegevens van de EMA, apotheek.nl en College ter Beoordeling van Geneesmiddelen. Wij kijken naar hoe een medicijn wordt gegeven, hoe het werkt, de voordelen en de risico's en het advies van de SWAB.

Hier is het overzicht:

Paxlovid met werkzame stoffen PF-07321332 en ritonavir

  • Hoe wordt het gegeven? De aanbevolen dosering is twee tabletten met elk 150 mg PF-07321332, plus één tablet met 100 mg ritonavir, samen in te nemen via de mond, tweemaal per dag gedurende vijf dagen.
  • Hoe werkt het? Paxlovid is een antiviraal geneesmiddel dat het vermogen van het coronavirus om zich in het lichaam te vermenigvuldigen, vermindert. De werkzame stof PF-07321332 blokkeert de activiteit van een enzym dat het virus nodig heeft om zich te vermenigvuldigen. Paxlovid bevat ook een lage dosis van het geneesmiddel ritonavir, dat ervoor zorgt dat PF-07321332 langer in het lichaam blijft op niveaus die de vermenigvuldiging van het virus beïnvloeden. Samen kunnen de werkzame stoffen het lichaam helpen de virusinfectie te overwinnen en te voorkomen dat de ziekte ernstig wordt.
  • Wat zijn de voordelen? EMA haalt een onderzoek aan dat gedaan is bij patiënten met het coronavirus en ten minste één onderliggende aandoening die hen een risico op ernstige COVID-19 geeft. De patiënten kregen Paxlovid binnen vijf dagen na het begin van de COVID-19-symptomen en kregen geen behandeling met antistoffen. In de maand na de behandeling was het percentage ziekenhuisopnames of sterfgevallen 0,8 procent voor patiënten die Paxlovid kregen, vergeleken met 6,3 procent voor degenen die placebo kregen. Er waren geen sterfgevallen in de Paxlovid-groep en 12 sterfgevallen in de placebogroep. Paxlovid wordt verwacht ook werkzaam te zijn tegen omikron en andere varianten.
  • Wat zijn de risico's? De meest voorkomende bijwerkingen van Paxlovid zijn smaakstoornis, diarree, hoofdpijn en braken. Paxlovid mag daarnaast niet samen met bepaalde geneesmiddelen worden gebruikt.
  • Advies SWAB: De huisarts mag Paxlovid voorschrijven bij patiënten met een zeer hoog risico op een ernstig verloop, en maximaal vijf dagen klachten. Een van de factoren die meegewogen kan worden in de keuze om wel te behandelen is het ontbreken van antistoffen tegen het coronavirus.

RoActemra met werkzame stof tocilizumab

  • Hoe wordt het gegeven? RoActemra is voor het coronavirus verkrijgbaar als concentraat voor het maken van een oplossing voor infuus in een ader.
  • Hoe werkt het? De werkzame stof in RoActemra, tocilizumab, is een monoklonaal antistof, een type eiwit dat is ontworpen om een specifiek doelwit in het lichaam te herkennen en zich daaraan te hechten. Door te voorkomen dat een bepaalde boodschappermolecule zich hecht aan zijn receptoren, vermindert tocilizumab de ontsteking en andere symptomen van de ziekte.
  • Wat zijn de voordelen? In ernstige gevallen van COVID-19 toonde een onderzoek, dat het EMA aanhaalt, aan dat behandeling met RoActemra via een infuus het risico op overlijden vermindert in vergelijking met de standaardbehandeling. In totaal overleed 31 procent van de patiënten die werden behandeld met RoActemra plus standaardbehandeling binnen 28 dagen na de behandeling, vergeleken met 35 procent van de patiënten die alleen standaardbehandeling kregen. Bovendien kon 57 procent van de patiënten die RoActemra kregen het ziekenhuis binnen 28 dagen verlaten, vergeleken met 50 procent van de patiënten die alleen een standaardbehandeling kregen.
  • Wat zijn de risico's? De meest voorkomende bijwerkingen met RoActemra zijn hoge niveaus van transaminasen in het bloed dat een teken is van mogelijke leverproblemen, constipatie en urineweginfecties.
  • Advies SWAB: Tocilizumab is opgenomen in het behandeladvies in de leidraad.

Ronapreve met werkzame stoffen casirivimab en imdevimab

  • Hoe wordt het gegeven? Ronapreve wordt als een eenmalige behandeling gegeven via een infuus in een ader of via een injectie onder de huid. De aanbevolen dosis is 600 mg casirivimab en 600 mg imdevimab. Ronapreve kan ook gebruikt worden om besmetting met het virus te voorkomen.
  • Hoe werkt het? Ronapreve bestaat uit twee monoklonale antistoffen, casirivimab en imdevimab. Casirivimab en imdevimab zijn ontworpen om zich op twee verschillende plaatsen te hechten aan het spike-eiwit van het virus dat COVID-19 veroorzaakt. Wanneer de werkzame stoffen zich aan het spike-eiwit hechten, kan het virus de lichaamscellen niet meer binnendringen.
  • Wat zijn de voordelen? Uit een onderzoek bij patiënten met COVID-19 die geen zuurstof nodig hadden en een verhoogd risico liepen dat hun ziekte ernstig zou worden, bleek dat Ronapreve in de toegestane dosis tot minder ziekenhuisopnames of sterfgevallen leidde in vergelijking met placebo. Daarnaast bleek Ronapreve doeltreffend in het voorkomen dat mensen besmet raken en symptomen ontwikkelen na contact met iemand die ziek is.
  • Wat zijn de risico's? De meest voorkomende bijwerkingen van Ronapreve zijn allergische reacties, waaronder infusiegerelateerde reacties en reacties op de injectieplaats.
  • Advies SWAB:  Indien kan worden vastgesteld dat een infectie veroorzaakt wordt door een niet-omikron-variant van het coronavirus, dan kan er op individuele basis casirivimab plus imdevimab voorgeschreven worden.

Xevudy met werkzame stof sotrovimab

  • Hoe wordt het gegeven? Xevudy wordt gegeven als een eenmalige behandeling via een infuus in een ader. De aanbevolen dosis is 500 mg, gegeven binnen 5 dagen nadat de patiënt symptomen van COVID-19 ontwikkelt.
  • Hoe werkt het? De werkzame stof van Xevudy, sotrovimab, is een monoklonaal antistof. Sotrovimab is ontworpen om zich te hechten aan het spike-eiwit van het virus dat COVID-19 veroorzaakt. Wanneer sotrovimab zich hecht aan het spike-eiwit, kan het virus de lichaamscellen niet meer binnendringen.
  • Wat zijn de voordelen? Een onderzoek, dat EMA aanhaalt, toonde aan dat Xevudy in vergelijking met placebo leidde tot minder patiënten die binnen 29 dagen na de behandeling in het ziekenhuis moesten worden opgenomen of stierven. Xevudy is naar verwachting ook werkzaam tegen verschillende varianten van het coronavirus.
  • Wat zijn de risico's? De meest voorkomende bijwerkingen zijn allergische reacties en infuusgerelateerde reacties.
  • Advies SWAB: Huisartsen kunnen Xevudy voorschrijven bij patiënten die langer dan vijf dagen symptomen van het coronavirus hebben, ongevaccineerd zijn en zeer hoog risico hebben op een ernstig verloop van de ziekte. In ziekenhuizen wordt het gebruik van Xevudy niet geadviseerd.

Dexamethason

  • Hoe wordt het gegeven? Dexamethason kan via de mond worden ingenomen of als injectie of infuus in een ader worden toegediend. In alle gevallen is de aanbevolen dosis bij volwassenen en adolescenten 6 milligram eenmaal daags gedurende maximaal 10 dagen.
  • Hoe werkt het? Dexamethason is een corticosteroïde geneesmiddel dat gebruikt kan worden voor de behandeling van een reeks ontstekingsziekten en voor het verminderen van de immuunrespons van het lichaam bij de behandeling van allergieën en auto-immuunziekten. Het vermogen van Dexamethason om ontstekingen te verminderen speelt een belangrijke rol in het ziekteproces bij sommige patiënten die met COVID-19 in het ziekenhuis zijn opgenomen.
  • Wat zijn de voordelen? Uit een recent onderzoek blijkt dat bij patiënten die aan invasieve mechanische beademing zaten, 29 procent van degenen die met dexamethason werden behandeld binnen 28 dagen na het begin van de behandeling overleed, vergeleken met 41 procent van de patiënten die gebruikelijke zorg kregen.
  • Wat zijn de risico's? De belangrijkste bijwerkingen in het begin zijn: maag-darmklachten, hoofdpijn en spierpijn. Ook kun je last krijgen van veranderingen in emoties, vocht in je benen of handen en heb je meer kans op infecties.
  • Advies SWAB: Dexamethason is opgenomen in het behandeladvies in de leidraad.

Lees meer over het coronavirus: