De overheid heeft diep in de buidel getast om de economie te ondersteunen tijdens de coronacrisis in de eerste helft van 2020.
Per saldo zijn de overheidsuitgaven met liefst 15 miljard euro gestegen in zes maanden tijd.
Na de zware klap van het tweede kwartaal lijkt de economie iets op te krabbelen. Het conjunctuurbeeld oog in september iets minder zwak.
De overheid gaf in de eerste helft van het jaar bijna 15 miljard euro meer uit dan zij ontving. Dit kwam voornamelijk door de maatregelen van het kabinet om de economie tijdens de coronacrisis te ondersteunen.
Deze maatregelen kostten tot zover ongeveer 14 miljard euro, aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) woensdag. De overheidsschuld steeg met 47 miljard euro tot 442 miljard euro.
De overheidsfinanciën werden het tweede kwartaal gedomineerd door corona, merkt het statistiekbureau op. Waar de overheid het eerste kwartaal nog ruim 9 miljard euro overhield, belandde het saldo van inkomsten en uitgaven over het tweede kwartaal met min 24 miljard euro diep in het rood.
De stijging van de overheidsuitgaven kwam grotendeels door een toename van subsidies met bijna 18 miljard euro. Hier droegen de loonsubsidies in het kader van de Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid (NOW) bijna 10 miljard euro aan bij. De doorbetaling aan zorgverleners en de meerkosten van corona in de zorg leidden tot ruim 4 miljard meer subsidielasten.
Hiertegenover stond wel dat de overheid minder heeft betaald voor geleverde zorgproductie, zodat het effect op het overheidstekort per saldo minder dan 1 miljard euro bedroeg.
De inkomenssubsidie aan zelfstandigen via de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo) leidde tot 1,7 miljard euro aan extra lasten voor de overheid. De overheid gaf verder het eerste halfjaar ruim 2 miljard euro meer uit aan uitkeringen en betaalde bijna 2 miljard euro meer voor de beloning van haar werknemers.
De overheidsinkomsten daalden met 5 miljard euro, onder meer door tijdelijke uitstelmaatregelen voor vennootschapsbelasting. Ook liepen de accijnzen, de belasting van personenauto's en motorrijwielen, de energiebelasting, de kansspelbelasting en de toerismebelasting, fors terug.
De overheidsschuld kwam eind juni uit op bijna 442 miljard euro, ongeveer 47 miljard meer dan eind vorig jaar. De schuld als percentage van het bruto binnenlands product (bbp) steeg met 5,7 procentpunt tot 55,2 procent van het nationaal inkomen.
Harde klap economie in tweede kwartaal, lichte verbetering in september
De economie is in het tweede kwartaal met 8,5 procent gekrompen ten opzichte van het vierde kwartaal van vorig jaar, meldde het CBS woensdag op basis van een tweede raming, die gelijk is aan een eerste berekening.
Het totaalbeeld is niet veranderd, zo constateert het statistiekbureau. De economie werd hard geraakt door de maatregelen om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. De daling van het nationaal inkomen was voor meer dan de helft toe te schrijven aan de sterk gedaalde consumptie door huishoudens als gevolg van de crisis. Verder namen bijvoorbeeld ook de investeringen sterk af.
Het conjunctuurbeeld is in in september inmiddels wat minder negatief dan een maand eerder.
In de zogeheten conjunctuurklok van het statistiekbureau, van half september, presteren 11 van de 13 indicatoren slechter dan hun langjarige trend.
De maatregelen tegen de verspreiding van het coronavirus hebben voor veel indicatoren in de klok vanaf maart grote invloed, merkt het CBS op.
