De overheidsfinanciën krijgen een enorme dreun door de coronacrisis.
Minister Hoekstra van Financiën gaat uit van een begrotingstekort van bijna 12 procent dit jaar.
De nieuwe schattingen van het kabinet zijn pessimistischer dan het zwartste scenario dat het Centraal Planbureau enkele weken geleden schetste.
De overheidsfinanciën lopen een flinke dreun op door de coronacrisis. Het kabinet verwacht dat het begrotingstekort in 2020 oploopt tot 92 miljard euro, 11,8 procent van het bruto binnenlands product. Dat staat in de voorjaarsnota, een tussenstand van het lopende begrotingsjaar.
Minister van Financiën Wopke Hoekstra spreekt van het grootste begrotingstekort buiten oorlogstijd. “Dit is enorm”, zegt de bewindsman. “De hele samenleving en het gros van de economie staan natuurlijk op slot, staan stil. Dat zie je in de cijfers terug.” Vorig jaar was er nog sprake van een fors begrotingsoverschot.
Hoekstra rekent daarnaast op een staatsschuld van 65,2 procent van het nationaal inkomen, hoewel het kabinet benadrukt dat het om een “grove schatting” gaat, gebaseerd op eerste berekeningen.
“Het kabinet verwacht een flinke economische krimp, kan rekenen op fors lagere belastinginkomsten en is daarnaast veel geld kwijt aan steunmaatregelen”, vat de bewindsman samen.
De cijfers waar het kabinet nu mee komt, zijn negatiever dan het zwartste scenario van vier opties die het Centraal Planbureau een maand geleden doorrekende.
Het Planbureau ging een maand geleden in het meest negatieve scenario uit van een begrotingssaldo dat dit jaar minus 7,3 procent van het nationaal zou bedragen en een staatsschuld die zou uitkomen op 61,7 procent van het bruto binnenlands product.
De schattingen die het kabinet nu naar buiten brengt (begrotingstekort van 11,8 procent en staatsschuld van ruim 65 procent van het nationaal inkomen) zijn een stuk pessimistischer.
Diepe recessie in 2020
In het meest donkere scenario voorzag het CPB vier weken geleden een krimp van 7,3 procent voor de Nederlandse economie in 2020. Het IMF kwam afgelopen week met een prognose die nog iets slechter was: een krimp van 7,5 procent dit jaar.
Ervan uitgaande dat de situatie in de tweede helft van dit jaar langzaam weer normaliseert en steunmaatregelen een wereldwijde stortvloed aan faillissementen en ontslagrondes voorkomen, zal er volgend jaar wel weer enig herstel te zien zijn.
De Nederlandse economie zal in 2021 waarschijnlijk met 3 procent opkrabbelen, is de inschatting van het IMF.
Economische prognoses zijn met grote onzekerheden omgeven, omdat veel afhangt van de snelheid waarmee lockdownmaatregelen die de economie verlammen, opgeheven kunnen worden. En dat hangt weer samen met de druk op de zorg en op de langere termijn het vinden van medicijnen en een vaccin tegen het coronavirus.
Coronamaatregelen van de overheid
Het economisch steunpakket dat het kabinet al heeft aangekondigd kost het kabinet ongeveer 20 miljard euro. Daarmee kunnen bedrijven die hun omzet zien dalen loonkosten vergoed krijgen. Die regeling hebben al 109.000 bedrijven aangevraagd, meldt het UWV vrijdag.
Daarnaast is er een 'corona-gift' van 4.000 euro voor middelgrote en kleine bedrijven met hoge vaste lasten in de zwaarst getroffen sectoren. Zelfstandigen die opdrachten zien verdwijnen kunnen ook inkomensondersteuning aanvragen.
Maar "de grootste impact op de financiën" wordt veroorzaakt door de 35 tot 45 miljard euro die het kabinet minder aan belastingen en premies ontvangt. Het grootste deel daarvan gaat om uitstel, maar als veel bedrijven failliet gaan is het "niet volledig te verwachten" dat de belastingen alsnog naar de schatkist gaan.
Aan de bezuinigingen die nodig zijn om de overheidsfinanciën weer enigszins op orde te brengen, wil Hoekstra nu nog even niet denken. "Maar de getallen zijn zo fors, dat je in de zomer, als we door deze eerste fase heen zijn, zal moeten kijken: wat is nu verstandig."