De zzp-boete is terug. Het afschaffen van de zelfstandigenaftrek is een van de voorstellen die de commissie-Van Dijkhuizen doet in haar tussentijdse rapport voor de herziening van het belastingstelsel. Zolang het ontslagrecht niet wordt versoepeld, is dat een heel slecht advies.

Zo ongeveer eens in de tien jaar vraagt de regering een commissie om ons
belastingstelsel eens onder de loep te nemen. Dat is geen overbodige luxe,
want in tien jaar tijd verwordt het stelsel steevast tot een onontwarbare
kluwen van regels, uitzonderingen op de regels en uitzonderingen op de
uitzonderingen van de regels.

Politici doen namelijk niets liever dan te strooien met een aftrekpostje hier
en een aftrekpostje daar. Na tien jaar is het gewoon tijd voor groot
onderhoud.

De commissie-Van Dijkhuizen doet in
haar rapport een aantal verstandige voorstellen. Sommige daarvan, zoals
het verder verhogen van de btw van 21 naar 23 procent, doen pijn bij burgers
en bedrijven. Andere, zoals het verlagen van de inkomstenbelasting, worden
met gejuich begroet. Maar in principe maakt de commissie hier een duidelijke
keus: belast arbeid minder en consumptie meer. In andere woorden: geef de
burger een extra prikkel om te werken doordat hij meer van elke euro die hij
verdient mag houden.

Daarnaast doet de commissie een aantal aanbevelingen die ons stelsel
aanzienlijk versimpelen. Aftrekposten, zoals de hypotheekrenteaftrek, worden
beperkt of afschaft. Het verdwijnen van die aftrekposten wordt gecompenseerd
door minder inkomstenbelasting te heffen: 37 procent op de euro’s tot 60.000
en 49 procent erboven. Op termijn wil de commissie die tarieven zelfs naar
34 en 46 procent. Lekker simpel.

Voor ondernemers

Helaas verdwijnt in de adviezen van Van Dijkhuizen ook de zelfstandigenaftrek
(lees
hier meer over dat plan). Op het eerste gezicht is dat logisch, want ook
zelfstandigen gaan immers minder inkomstenbelasting betalen. Maar omdat zij
vaak niet heel veel verdienen, pakt de maatregel, zo geeft ook de commissie
grif toe, zeer ongunstig uit voor zzp’ers. Dat is opvallend, omdat bij bijna
alle andere groepen de voorstellen van Van Dijkhuizen geen grote
koopkrachteffecten te verwachten zijn.

Het argument van de commissie is dat de zzp-aftrek zijn doel voorbijschiet.
Zelfstandigen betalen veel minder belasting dan werknemers. Daardoor zijn er
mensen die om fiscale redenen voor een bestaan als zelfstandige kiezen, in
plaats vanuit een intrinsieke motivatie. Ze gaan voor de centen en niet
omdat ze ondernemen zo tof vinden. Ze groeien bovendien ook niet hard genoeg
en zorgen niet voor banen stelt de commissie. Dat laatste wordt gebruikt als
argument om regelingen gunstig voor het MKB wél te handhaven.

De commissie toont hiermee dat ze in de vorige eeuw leeft. Zelfstandigen
creëren inderdaad geen banen in de 20ste eeuwse zin van het woord, geen
dienstbetrekkingen , maar ze creëren wél hun eigen baan. En niet een paar,
maar honderdduizenden.

De commissie kijkt daarnaast alleen met de fiscale bril en ziet een
ongelijkheid in de belastingdruk tussen werknemers en zelfstandigen. Ze gaat
ook voorbij aan het feit dat zelfstandigen minder gebruik maken van sociale
voorzieningen. Alleen dat zou al een reden zijn om de belastingvrijstelling
voor zelfstandigen te handhaven.

Afschaffen zelfstandingenaftrek kost groei

Maar het belangrijkste argument om niet aan de aftrek te komen is economisch.
Die honderdduizenden zelfstandigen creëren een flexibele schil, waardoor
grotere bedrijven zich gemakkelijker kunnen aanpassen aan de economische
omstandigheden. Iets wat ze niet kunnen met werknemers in loondienst.
Zzp’ers vangen zo in crisistijd de klappen op, waardoor grote bedrijven veel
minder reorganisatiekosten hoeven te maken.

Het afschaffen van de zelfstandigenaftrek maakt het werk als zelfstandige
minder aantrekkelijk in vergelijking met loondienst. Dat klopt, en dus
zullen mensen minder vaak kiezen voor een onzeker bestaan als eenpitter.

Maar het is maar de vraag of al het werk dat nu – vaak tegen absurd lage
tarieven – door zzp’ers wordt gedaan, dan wel zal worden uitgevoerd.
Bedrijven zullen immers veel hogere kosten moeten maken als ze het werk
binnen eigen muren moeten laten doen. Het gevolg zal zijn dat er per saldo
minder geproduceerd wordt.

Alleen als tegelijkertijd het ontslagrecht rigoureus wordt versoepeld en
werknemers meer risico gaan dragen bij economisch ontij, zal het afschaffen
van de zelfstandigenaftrek ons geen economische groei kosten. Maar met de
PvdA in de regering – de partij die ironisch genoeg voor het afschaffen van
de zelfstandigenaftrek is – lijkt de kans niet heel groot dat er iets aan
het ontslagrecht gaat gebeuren.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl