De kiloprijs voor cocaïne ligt in Nederland nu rond de 42.000 euro, meer dan
een verdubbeling van de prijs van tien jaar terug en een absoluut
hoogtepunt. Dat zegt Ton Nabben, promovendus aan het Bonger Instituut, een
onderdeel van de Universiteit van Amsterdam.

Vraag en aanbod
De prijs van cocaïne wordt bepaald door vraag en aanbod. Dus enerzijds de
belangstelling, anderzijds de hoeveelheid drugs die beschikbaar komt voor
gebruikers. Die laatste is weer afhankelijk van de cocaïne-oogst en de
hoeveelheid cocaïne die in beslag wordt genomen en dus niet de markt
bereikt.

De afgelopen drie jaar werd elk jaar meer dan 40 procent van de
wereldcocaïneproductie onderschept, zo berekende de Verenigde Naties in het World
Drug Report dat in juni uitkwam. Dat komt vooral door succesvoller
optreden in de productielanden zelf: 60 procent van de vangsten vindt nu
plaats in Midden- en Zuid-Amerika.

Nederland is een doorvoerland voor cocaïne en had mede daardoor een lagere
straatprijs dan ons omringende landen. Nabben ziet nu de prijzen in
Nederland naar buitenlandse niveaus kruipen. Waarschijnlijk mede doordat de
aanvoerlijnen uit de productielanden inmiddels langer en dus kostbaarder
zijn.

Straatprijs stabiel
Toch ligt de straatprijs voor een gram coke in Nederland nog steeds rond de
50 euro. Hoe kan dat?

Eén mogelijkheid is dat een deel van de dealers mikt op volume: meer verkopen,
maar tegen gemiddeld lagere marges, zegt Nabben. "De concurrentie is
toegenomen en een deel van de dealers lijkt genoegen te nemen met lagere
winsten."

Een andere verklaring in een truc die ook in opkomst is: minder gewicht
leveren dan afgesproken: oftewel je krijgt niet een gram, maar slechts 0,92
gram. (Sigarettenfabrikanten passen een zelfde tactiek toe: ze stoppen
immers inmiddels negentien sigaretten in een pakje, en niet meer twintig.
Verschil is uiteraard wel dat de cokedealers hun volumedaling verzwijgen.)

Versnijden van coke
Een voor de hand liggende derde optie is versnijden: het mengen van de
cocaïne met andere stoffen. Maar opmerkelijk genoeg lijkt dat in Nederland
niet toe te nemen: coke hier bestaat voor zo'n 60-65 procent uit cocaïne,
een percentage dat stabiel lijkt.

In
het Verenigd Koninkrijk is het percentage inmiddels gezakt naar 23
procent, begin 2009, tegen 32 procent in 2007.

Nabben heeft geen verklaring voor de Nederlandse situatie. Maar signaleert wel
dat sommige dealers zich specialiseren in 'betere kwaliteiten': ze vragen 60
tot 70 euro voor een gram en mikken daarmee op welstandiger gebruikers.

Omvang markt onduidelijk
Hoe groot de Nederlandse cokemarkt precies is, weet niemand. Volgens de
Nationale Drugs Monitor 2007, een jaarlijkse studie, telt ons land ongeveer
32 duizend 'actuele' gebruikers; zo'n 0,6 procent zou 'recent', dat wil
zeggen het afgelopen jaar, eens cocaïne hebben genomen.

Die percentages zijn stabiel. Maar de recessie zou dat kunnen veranderen, schreef
Z24 onlangs.

Het archetype van de Nederlandse gebruiker: hoog opgeleid, wit, single en
tussen de 20 en 30 jaar.

Gevaar van verslaving
Coke-gebruik hoeft niet per se tot een verslaving te leiden, zegt Nabben. In
die zin is het middel vergelijkbaar met alcohol. Maar wie op een gegeven
moment niet meer zonder kan, heeft wel steeds meer nodig voor hetzelfde
effect.

"Maar cocaïne blijft een betaalbaar product. Vaak wordt een pakje van 50
euro gedeeld met een groep. Voor 2 euro heb je dan al een lijntje."

Gemiddeld gebruiken snuivers zo'n kwart gram per avond, stelt Nabben. Wie wel
verslaafd raakt en bijvoorbeeld een gram per week afneemt, is per jaar 2500
euro kwijt.

Daarmee is cocaïne een relatief 'betaalbare' vorm van verslaving. Een
sigarettenroker die per dag een pakje rookt, is jaarlijks zo'n 1600 euro
kwijt.

Maar naast het verdwenen geld riskeren gebruikers ook verlies van gezondheid,
een baan en reputatie. Vraag maar aan topturner en sergeant bij Defensie
Yuri van Gelder.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl