De lage rente vormt momenteel het grootste probleem voor de wereldeconomie. Ongewone maatregelen, zoals het streven naar een hogere inflatie, zijn nodig om verbetering te brengen.
Dat stelt voormalig CPB-directeur Coen Teulings, hoogleraar aan de universiteit van Cambridge en de UvA, in een video-interview met discussieplatform Me Judice.
De zogenoemde reële rente, die wordt berekend als het verschil tussen van marktrentes (op obligatieleningen, spaargeld enzovoorts) en de inflatie daalt al jaren, maar kan momenteel nauwelijks verder zakken: de basisrente van de grote centrale banken zit dicht bij nul en ook de inflatie vertoont een dalende trend, in ieder geval in Europa.
Om de wereldeconomie een impuls te geven en investeringen en consumptie te stimuleren zou de reële rente eigenlijk nog lager moeten zijn, maar centrale banken staan machteloos, aangezien ze hun rentetarieven niet verder dan nul kunnen verlagen.
Lage rente: inflatie moet omhoog
Een aantal onorthodoxe maatregelen is eigenlijk nodig om uit de spiraal van almaar dalende rentes en dreigende inflatie te raken.
Eén daarvan is het stimuleren van inflatie, volgens Teulings, want een hogere inflatie zorgt bij een nominale rente van nul per saldo voor een negatieve 'reële rente". Dit betekent in feite dat centrale banken als de ECB de geldkraan verder moeten open zetten en geld nog goedkoper moeten maken om de economie te stimuleren.
Aan de andere kant moet ook de onderliggende oorzaak van de lage rentes worden aangepakt en die ligt volgens Teulings bij met mondiale overschot aan besparingen. Er is per saldo meer spaargeld beschikbaar dan er behoefte is aan investeringen. Dat overschot komt deels doordat bijvoorbeeld Chinezen extreem veel sparen, mede bij gebrek aan goede sociale voorzieningen.
Maar in het westen is er ook veel spaargeld doordat pensioenfondsen bijvoorbeeld miljarden aan premies moeten beleggen. Een verhoging van de pensioenleeftijd in westerse landen kan wat dit betreft bijdragen aan een vermindering van het spaaroverschot, aldus Teulings.
Makkelijke oplossingen zijn niet voorhanden, omdat er veel belangentegenstellingen zijn tussen landen en groepen burgers. Zie het interview met Coen Teulings van Me Judice.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl