- Op een speciale top van Europese landen over Oekraïne hebben leiders naar eigen zeggen afspraken gemaakt over steun in de oorlog.
- Maandag meldde de Oekraïense president Zelensky met Europese landen samen aan een vredesplan te werken.
- De Nederlandse premier Dick Schoof was aanwezig bij de top in Londen, maar hij heeft geen concrete toezeggingen gedaan.
- Lees ook: Trump en Zelensky ruziën openlijk tijdens bezoek Oekraïense president – geen akkoord over grondstoffendeal
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft gezegd met Europa te willen werken aan een vredesvoorstel, om dat voor te leggen aan de Verenigde Staten. “We hebben vrede nodig, geen eindeloze oorlog”, aldus de Oekraïense leider. “In de nabije toekomst zullen wij allemaal in Europa ons gezamenlijke standpunt bepalen, bepalen wat we willen bereiken en bepalen waar geen compromis over mogelijk is”, aldus Zelensky.
Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk stellen een beperkt staakt-het-vuren van een maand voor in Oekraïne. Het bestand zou alleen moeten gelden “in de lucht, op zee en voor de energie-infrastructuur”, zei de Franse president Emmanuel Macron tegen de Franse krant Le Figaro.
Volgens Macron zou het erg moeilijk zijn om een volledig staakt-het-vuren te handhaven, gezien de omvang van de frontlijn. Een stationering van Europese troepen zal pas mogelijk zijn wanneer Rusland en Oekraïne een akkoord tot in de details hebben onderhandeld. “We willen vrede, maar niet tot elke prijs en zonder garanties”, aldus de Franse president.
Macron zei ook dat de Europese landen hun defensie-uitgaven tot 3 à 3,5 procent van het bruto binnenlands product (bbp) zullen moeten brengen. “Sinds drie jaar besteden de Russen 10 procent van hun bbp aan defensie. We moeten ons voorbereiden op wat hierna komt”, aldus Macron in Le Figaro.
Top van Europese landen in Londen
Zondag vond in Londen een top plaats van een reeks Europese landen en vertegenwoordigers van Canada en Turkije. De Britse premier Starmer zei na afloop van de top in Londen dat de aanwezige leiders een aantal belangrijke afspraken hebben gemaakt om Oekraïne te steunen in de oorlog en tot een vredesovereenkomst te komen.
Ze willen onder meer de militaire hulp aan Oekraïne en de economische druk op Rusland voortzetten. Een vredesdeal moet Oekraïense soevereiniteit en veiligheid verzekeren, en Kyiv moet een plek aan de onderhandelingstafel hebben.
Als er een vredesovereenkomst komt, moeten Europese leiders zich inzetten om een toekomstige nieuwe invasie van Rusland in Oekraïne te voorkomen. Een "coalitie van bereidwillige landen" moet de veiligheid van Oekraïne garanderen.
"Europa moet het zware werk doen", aldus Starmer. Hij zei ook dat de steun van de Verenigde Staten nodig is. Hij wil samen met Frankrijk, Oekraïne en andere landen werken aan een vredesplan en dit vervolgens bespreken met de VS. "En dat plan zullen we samen voortzetten."
Hij herhaalde de toezegging dat het Verenigd Koninkrijk bereid is bij te dragen met Britse troepen en vliegtuigen in Oekraïne. Hij verzekerde Kyiv ook van nieuwe Britse steun.
Starmer kondigde aan dat Oekraïne 1,6 miljard pond (1,94 miljard euro) aan Britse exportfinanciering kan gebruiken om meer dan vijfduizend luchtverdedigingsraketten te kopen. Deze moeten in Belfast worden gemaakt, waardoor banen worden gecreëerd in de Britse defensiesector.
Steun voor Oekraïne en sterkere Europese defensie
De Poolse premier Donald Tusk bevestigde bij de top in Londen dat diverse Europese leiders hebben verklaard dat ze bereid zijn om de defensie-uitgaven op te voeren.
Eerder zondag, vlak voor zijn vertrek naar Londen, zei Tusk dat nu de steun van de Verenigde Staten aan Oekraïne lijkt af te nemen, "in Europa een reus is wakker geworden".
NAVO-baas Mark Rutte, aanwezig bij de top in Londen, noemde de bereidheid in Europa om de defensie-uitgaven te verhogen "goed nieuws". Rutte gaf geen details, maar zei dat de landen die dit hebben toegezegd daarover "spoedig" aankondigingen zullen doen.
Nederland heeft geen concrete toezeggingen gedaan tijdens de top zondag in Londen, zei minister-president Dick Schoof na afloop. "Ik heb geen concrete bedragen genoemd, geen concrete toezeggingen gedaan."
Doel van de top was om de positie van Oekraïne te versterken en Rusland economisch en militair verder onder druk te zetten. Ook werd gesproken over het versterken van de Europese defensie. Verscheidene landen kondigden volgens NAVO-topman Mark Rutte tijdens de top extra investeringen in defensie aan.
Volgens Schoof is het "onvermijdelijk" dat ook Nederland daarover gaat praten. Daarover zal de komende tijd in het kabinet en in de Kamer worden gesproken. "Maar de echte besluitvorming vindt plaats bij de NAVO-top", aldus de premier. Die top vindt eind juni plaats.
Het is vooral belangrijk dat alle NAVO-lidstaten eerst voldoen aan de norm om 2 procent van het bruto binnenlands product uit te geven aan defensie, aldus Schoof. "Dat is de eerste stap. Zorgen dat alle landen op die 2 procent zitten, dan maak je al heel veel geld vrij voor de Europese defensie. Vervolgens met elkaar een discussie aangaan op basis van wat hebben we nodig."
Nederlandse militaire planners sluiten snel aan bij de groep die uitzoekt welke veiligheidsgaranties nodig zijn in Oekraïne. Dat gebeurt in de komende dagen, of uiterlijk weken, want "er is enorme druk", zei Schoof. "We hebben ook tegen elkaar gezegd dat het goed is dat de UK en Frankrijk dit gezamenlijk oppakken. En andere landen die daarbij kunnen aansluiten, dat ze dat zo snel mogelijk doen."
Onder de aanwezigen waren de leiders van meer dan tien Europese landen. Ook Turkije en Canada waren vertegenwoordigd. Verder waren naast NAVO-topman Rutte ook de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen en de voorzitter van de Europese Raad António Costa aanwezig.