- Sommige Russische banken hebben een verbod gekregen op SWIFT, een berichtendienst voor wereldwijde banken.
- India heeft naar verluidt gekeken naar een Russisch voorstel om het SPFS-systeem te gebruiken voor betalingen in roebels.
- Moskou werkt ook samen met China voor de koppeling met een Chinese betaalsysteem.
- Lees ook: De euro staat op het laagste niveau ten opzichte van de dollar sinds 2017 – eurozone is kwetsbaar voor escalatie van energiestrijd met Rusland
Als onderdeel van de sancties tegen Rusland is een aantal Russische banken verbannen uit SWIFT, de in België gevestigde berichtendienst die banken over de hele wereld laat communiceren over internationale transacties. Het verbod maakte het voor Russische financiële instellingen erg moeilijk om over internationale transacties te communiceren. Daardoor raakte het land economisch geïsoleerd.
Rusland en China proberen nu alternatieven te vinden voor SWIFT, wat ook invloed kan hebben op de dominantie van de Amerikaanse dollar.
Rusland promoot het op de roebel gebaseerde, uit 2014 stammende SPFS-systeem (System for Transfer of Financial Messages) als alternatief betalingssysteem. Eind april zei de centrale bank van het land dat het zou beginnen met het anonimiseren van deelnemers aan het eigen betalingssysteem.
China’s Cross-Border Interbank Payment System (CIPS) – dat betalingen in Chinese yuan verwerkt – kan tot op zekere hoogte ook als alternatief dienen voor SWIFT. Het systeem heeft een uitgebreid netwerk van 1.280 financiële instellingen, aldus Peter Keenan, medeoprichter en CEO van betalingsdienstverlener Apexx. Daarmee is het Chinese betalingssysteem flink groter dan het veel kleinere netwerk van 400 gebruikers van SPFS.
Er zijn weinig echte alternatieven voor SWIFT, vertelt Keenan aan Insider: "Dit is een van de redenen waarom Rusland naar het Chinese systeem kijkt en een alternatief voor andere specifiek Aziatische betalingen."
We leggen uit hoe alternatieven voor SWIFT werken en de invloed van de dollar kunnen omzeilen.
Hoe werken alternatieven voor SWIFT in Rusland en China?
De centrale bank van China lanceerde CIPS in 2015 met als doel het gebruik van de yuan te internationaliseren. CIPS leunt grotendeels op SWIFT voor internationaal berichtenverkeer, maar heeft het potentieel om op zijn eigen berichtensysteem te werken, aldus hoogleraar P.S. Srinivas van het East Asian Institute van de National University of Singapore.
De SPFS van Rusland is daarentegen beperkt tot binnenlands gebruik. Nieuwe leden zullen momenteel waarschijnlijk niet toetreden, omdat dit door de VS en zijn bondgenoten kan worden opgevat als een poging om Rusland te helpen sancties te omzeilen, schreef Srinivas in een rapport van maart. Maar Moskou werkt samen met Beijing om het systeem aan te sluiten op CIPS. Het doel hiervan is om zo het SWIFT-verbod te omzeilen, meldde Reuters.
"Om de risico's weg te nemen die gepaard gaan met het behoud van de handelsomzet, is het nodig om een samenwerking tot stand te brengen tussen de Russische en Chinese financiële berichtensystemen", zei Anatolyi Aksakov, hoofd van de financiële commissie in het Lagerhuis van het Russische parlement, volgens Reuters.
Wat betekenen de alternatieven voor SWIFT voor de Amerikaanse dollar?
Volgens de internationale bankenclub BIS wordt de Amerikaanse dollar in het overgrote deel van de transacties in de wereldhandel gebruikt.
Maar als het Chinese CIPS wordt ingezet om meer handelstransacties af te wikkelen, zou er een door de Chinese yuan aangedreven alternatief ontstaan voor het door de dollar gedreven SWIFT-systeem.
China heeft ambities om van de yuan een belangrijkere reservevaluta in de wereld te maken, maar het heeft nog een lange weg te gaan. Vooral omdat de Chinese overheid de waarde van de valuta strak reguleert. De yuan is momenteel ook niet altijd inwisselbaar tegen andere valuta op de wereldmarkt.
Rusland probeert momenteel in Europa energiebetalingen in roebels te krijgen, al probeert de Europese Unie dit zoveel mogelijk af te houden.
De opkomst van alternatieven voor de dollar in de energiesector zou een domino-effect kunnen hebben op een wereldhandelssysteem dat gedomineerd wordt door de dollar.
"De rol van CIPS voor bilaterale handelsbetalingen tussen Rusland en China in de vorm van yuan-transacties zal op de middellange termijn waarschijnlijk toenemen", zegt Rajiv Biswas, econoom voor Azië-Pacific bij S&P Global Market Intelligence.
De Indiase regering overweegt op zijn beurt een Russisch voorstel om het Russische systeem SPFS te gebruiken voor betalingen in roebels, meldde Bloomberg in maart.
Tegelijkertijd meldde het Indiase Mint media dat de Indiase regering ook overweegt de Chinese yuan te gebruiken als referentiemunt voor de roebel-rupeehandel.
Toch zijn er nog veel factoren die een breder gebruik van het Chinese systeem CIPS in de weg staan. Dat komt vooral doordat de yuan slechts 3 procent van de wereldhandel vertegenwoordigt, terwijl de dollar en de euro 77 procent van de totale wereldwijde betalingen voor hun rekening nemen, vertelt Biswas aan Insider.
Wat zou verzwakking van dollar als internationale handelsmunt betekenen voor de Amerikaanse economie?
De Amerikaanse dollar is 's werelds belangrijkste reservevaluta die op grote schaal internationaal wordt gebruikt. Deze status stelt de Verenigde Staten in staat om gemakkelijker en tegen lagere kosten internationaal geld te lenen.
Als de dollar zijn dominante positie verliest, zal dat de Amerikaanse economie raken. "Het zou waarschijnlijk de waarde van de dollar onder druk zetten en geïmporteerde goederen in de Verenigde Staten duurder maken ", merkte Allianz Global Investors op in een rapport uit 2018.