De Chinese economie kampt dit jaar met een groeivertraging die, in het meest optimistische scenario, zeker tot begin volgend jaar duurt. Maar is China nu wel of niet een financiële tijdbom?
Financieel analist Charlene Chu van adviesbureau Autonomous Research geeft tegenover Business Insider aan wat de belangrijke dingen zijn om op te letten bij de ontwikkeling van de Chinese economie.
“Je leest nu veel over de handelsoorlog tussen China en de VS. Maar in werkelijkheid heeft de Chinese economie helemaal niet zo veel last van de hogere Amerikaanse importtarieven”, aldus Chu. “Als je met bedrijven in China spreekt, zeggen die dat de invoerheffingen een beperkt effect hebben, ook omdat de Chinese munt iets in waarde is gedaald.”
De belangrijkste oorzaak van de vertraging van de economische groei ligt volgens Chu bij de Chinese overheid: die heeft op de rem getrapt bij het circuit van informele kredietverlening, buiten de commerciële banken om.
“De groei van de Chinese economie is sterk afhankelijk van de kredietgroei”, zegt Chu. “De economie teert op nieuwe financiering. En volgens mijn berekeningen ligt de groei van de kredietverlening in 2018 zo’n 40 procent lager vergeleken met het voorgaande jaar.”
Chinese consumenten zijn somber
De cijfers van Chu worden over het algemeen zeer serieus genomen. Ze staat bekend als dé analist die je moet hebben als je echt wilt weten wat er gebeurt met de Chinese economie. Vooral als het gaat om de kredietverlening.
Chu ontkent niet dat de handelsoorlog een grotere invloed kan krijgen, als de Verenigde Staten de invoertarieven op Chinese producten verhoogt tot 25 procent. Maar ze ziet dat meer als een bijkomend effect. De crux is dat Chinese beleidsmakers sinds eind 2017 zelf op de rem hebben getrapt.
Volgens Chu zal de Chinese overheid pas beslissen over maatregelen om de economie weer te stimuleren, nadat duidelijk is wat de gesprekken met Donald Trump over de handel opleveren. Dat zal rond 1 maart dit jaar zijn.
"Opvallend is wel dat Chinese consumenten relatief somber zijn", zegt Chu. "Normaal gesproken zie je dat buitenlandse beleggers huiverig worden als de Chinese economische groei vertraagt. Maar nu is het omgekeerd. Gewone Chinezen zijn bezorgd over hun baan en inkomen. Daarom vertraagt de groei van de bestedingen."
Chinese staatsbedrijven zijn beter af dan de private sector
Maar niet iedereen heeft dezelfde zorgen in China. "Als je een gedetailleerde analyse maakt van de kredietverlening, zie je dat 'schaduwbankieren' flink aan banden is gelegd", benadrukt Chu.
Het gaat hier om een systeem van kredietverlening, veelal aan private bedrijven, dat los staat van gereguleerde banken. Zo kunnen bijvoorbeeld vermogensbeheerders en financiële makelaars optreden als intermediairs bij de kredietverlening. Vaak gaat dit om leningen met relatief hoge rentes. Naar schatting heeft het systeem van schaduwbanken een omvang van zo'n 10.000 miljard dollar.
Door veel strengere regelgeving en scherper toezicht heeft de Chinese overheid de kredietverlening door schaduwbanken echter flink beperkt in 2018. "De traditionele financieringskanalen, zoals leningen van commerciële banken en de uitgifte van obligatieleningen, staat helemaal niet onder druk. En die kredieten gaan grotendeels naar Chinese staatsbedrijven", legt Chu uit.
Gevolg is dat private bedrijven in China het veel zwaarder hebben dan staatsbedrijven. De Chinese overheid doet wel iets om de pijn voor het private bedrijfsleven te verlichten, maar het Chinese midden- en kleinbedrijf heeft wel geklaagd dat deze maatregelen volstrekt onvoldoende zijn.
Signalen dat de kredietverlening groeit
Omdat particuliere ondernemers het naar verhouding zwaar hebben, kunnen staatsbedrijven kwakkelende particuliere ondernemingen relatief makkelijk opkopen.
"De dingen die je hoort als je met particuliere ondernemingen en staatsbedrijven spreekt, zijn heel verschillend", geeft Chu aan. "Als je met staatsbedrijven praat, vooral als ze betrokken zijn bij infrastructuur, kun je al gauw het gevoel krijgen dat er eigenlijk niets aan de hand is. Hoezo crisis?"
Voor particuliere bedrijven en consumenten ligt dat heel anders. Iedereen wacht op een omslag in de leencondities.
Volgens Chu is de ontwikkeling van de primaire geldhoeveelheid - dus munten en briefjes in omloop en geld dat op rekeningen-courant staat - een belangrijke indicator. "Om te zien of overheidsstimulering werkt en de kredietmachine weer op gang komt, is een blik op de ontwikkeling van rekening-courant tegoeden en kortlopende deposito's van bedrijven een prima indicator. Want zodra de kredietverlening groeit, zie je dat terug via de toename van geld dat op reguliere bankrekeningen van bedrijven verschijnt."
Ofwel: je kunt somberen over de Chinese economie, totdat Chinese ondernemingen hun banksaldi weer zien toenemen.