De chatbot ChatGPT van de startup OpenAI is binnen enkele weken massaal omarmd door nieuwe gebruikers. CEO Sam Altman van OpenAI tweette dat de chatbot, die gebruikt maakt van artificial intelligence-software, al meer dan een miljoen dagelijks actieve gebruikers heeft.

Ook verschijnen voortdurend screenshots op sociale media van de lange en ‘menselijk’ klinkende antwoorden die de chatbot geeft op vragen van gebruikers. Dit stuwt de geschatte bedrijfswaarde van startup openAI, ondanks berichten over relatief magere inkomsten.

In commentaren wordt regelmatig beweerd dat ChatGPT de potentie heeft om Google als dominante zoekmachine te vervangen. “Eng” las een kop in de New York Post, waarin experts werden geciteerd die zeiden dat ChatGPT “Google binnen twee jaar zou kunnen wegvagen.”

Doomberg, een bekend Twitter-account verklaarde Google “verouderd” na vijf minuten de technologie te hebben gebruikt.

"Het lijkt me duidelijk welke van deze twee benaderingen meer lijkt op de toekomst van zoeken. En het is niet die van Google", verklaarde journalist Casey Newton in zijn nieuwsbrief waarin hij de technologie van OpenAI prees.

De hysterie rond de bedreiging die ChatGPT zou vormen voor Google is zelfs tot bij Google doorgedrongen. Tijdens een recente personeelsbijeenkomst werd hoofd artificial intelligence Jeff Dean van Google geconfronteerd met een vraag of Google de kans om zoekvragen via chatbots te laten lopen had gemist. Dat was volgens Dean zeker niet het geval, meldde CNBC.

Een topman van Google search die met Insider sprak zei dat hij zich absoluut geen zorgen maakte over de bedreiging van ChatGPT.

OpenAI maakt gebruik van softwaretechnologie op basis van zogenoemde Large Language Models. Daar kleven nog heel wat haken en ogen aan. ChatGPT moet het vooral hebben van zijn nieuwigheid, stellen meerdere experts op het gebied van kunstmatige intelligentie en zoektechnologie, waaronder huidige en voormalige Google-medewerkers.

Het belangrijkste probleem met de technologie die OpenAI gebruikt, is dat er vaak verkeerde antwoorden op vragen worden gegeven. De kosten om een antwoord te genereren zijn bovendien exorbitant hoog in vergelijking met Google search. Daarnaast gebruiken mensen Google om andere redenen vergeleken met de chatbot van OpenAI.

"Het is verleidelijk om te geloven dat Large Language Models een revolutionair computermodel bieden, maar dat is niet zo", zegt Gary Marcus, ondernemer en hoogleraar aan de technische faculteit van de New York University.

Marcus, die in het verleden kritisch was over Google, beschrijft ChatGPT en de achterliggende technologie als een goocheltruc. De technologie werkt door het opnemen van miljarden stukken tekst op het internet om een reeks zinnen te genereren die schijnbaar redelijk klinken als antwoord op een vraag. Hij noemt het "autocomplete op steroïden".

De technologie kan zichzelf niet op juistheid controleren. Het kan geen onderscheid maken tussen geverifieerde feiten en verkeerde informatie, zegt Marcus. Erger nog, de technologie heeft de neiging om zelf antwoorden te verzinnen - een fenomeen dat AI-onderzoekers "hallucinaties" noemen.

Iemand kan een Large Language Model bijvoorbeeld verschillende keren vragen wie de auteur van een boek was. Soms geeft hij het juiste antwoord, soms zegt hij "ik weet het niet" en soms noemt hij de verkeerde persoon.

Die laatste optie is uiteraard het meest schadelijk. "Wat verontrustend is, is dat de chatbot foute en goede antwoorden met dezelfde mate van zelfverzekerdheid presenteert", zegt Daniel Tunkelang, een zoekconsultant en voormalig medewerker van Google's zoekteam.

Een woordvoerder van Google weigerde commentaar te geven.

Een woordvoerder van OpenAI vertelde Insider dat ChatGPT nog in ontwikkeling is: "Door ChatGPT beschikbaar te stellen willen we leren van het gebruik ervan in de echte wereld. Dat is volgens ons cruciaal voor het ontwikkelen en inzetten van capabele, veilige AI-systemen. Hierdoor kunnen we lessen uit de praktijkervaring toepassen en inbouwen bij de verdere ontwikkeling. Daarmee maken we het systeem veiliger en betrouwbaarder."

Zoekexperts zijn bezorgd dat technologie zoals die van ChatGPT het internet kan overspoelen met middelmatige en onnauwkeurige informatie. Die bezorgdheid heeft Google er al toe gebracht zijn algoritme te versterken om pagina's van lage kwaliteit niet meer op te nemen.

Het gaat hierbij vooral om pagina's waarvan de zoekgigant denkt dat ze door software op basis van kunstmatige intelligentie zijn gegenereerd. Dit kan leiden tot een oorlog tussen verschillende AI-systemen op het web, omdat Google's eigen technologie voor artificial intelligence probeert pagina's te identificeren en lager in te delen, waarvan de software van Google inschat dat ze door andere ai-software zijn gemaakt.

Google search is natuurlijk niet immuun voor foutieve informatie en laat regelmatig links zien naar pagina's die onjuistheden bevatten. Maar in tegenstelling tot Google search, dat naar informatiebronnen verwijst wanneer het een vraag beantwoordt, loopt een Large Language Model daar tegen grote problemen aan. "Het geeft je geen referenties, maar verzint ze. Het houdt niet bij waar het zijn informatie vandaan haalt", zegt Marcus.

Topman Sam Altman van OpenAI is openhartig over de beperkingen van ChatGPT. Via Twitter liet hij weten dat het nog steeds een preview is en dat nog veel werk te doen is op het gebied van nauwkeurigheid en waarheidsgetrouwheid.

Degenen die stellen dat ChatGPT of vergelijkbare technologie een vervanging kan zijn van Google search gaan vaak voorbij aan de belangrijkste reden waarom mensen zoeken: niet om direct antwoord op een vraag te vinden, maar om naar een webpagina te navigeren, zo stelt voormalig werknemer van Google. Dat is de reden waarom makers van webpagina's vaak veel investeren in het optimaliseren van hun pagina's om bovenaan in zoekresultaten van Google te verschijnen.

Zelfs als ChatGPT een echte bedreiging voor Google zou worden, zijn de kosten exorbitant hoog. Altman tweette dat elke chat "enkele tientallen centen" aan computerrekenkracht kost. Dat klinkt misschien niet duur, maar als het aantal zoekopdrachten van ChatGPT vergelijkbaar zou zijn met het de miljarden zoekopdrachten die Google dagelijks verwerkt, zouden de kosten oplopen tot honderd miljoen dollar per dag.

Het is een uiterst inefficiënte manier om zoekopdrachten af te handelen, aldus een voormalig leidinggevende van Google.

OpenAI heeft naar verluidt een deal met techreus Microsoft, die in de startup heeft geïnvesteerd, om de hoge kosten te compenseren door goedkoop gebruik te mogen maken van cloudcomputingdienst Azure van Microsoft.

Het potentieel van de technologie van Large Language Models als zoekinstrument blijft intrigerend. Een mogelijkheid voor gebruik van de technologie ligt bij het genereren van een reeks antwoorden voor een zoekopdracht. You.com, een zoekmachinestartup onder leiding van de voormalige hoofdwetenschapper van Salesforce, bouwde bijvoorbeeld een hulpmiddel in dat artificial intelligence gebruikt om tekstantwoorden op een vraag te genereren. Het geeft daarnaast ook een lijst met links naar externe webpagina's.

Zelfs in die situatie zouden de zoekresultaten van Google een stevige positie in de markt hebben. Het bedrijf heeft jarenlang geïnvesteerd in grote taalmodellen en testte deze intern. Het verwerkt reeds elementen van Large Language Models in zijn zoektechnologie.

Of de technologie waar OpenAI mee werkt, de toekomst van zoekopdrachten wordt, moet nog blijken. Het is sowieso een toekomst waar Google klaar voor moet zijn.

LEES OOK: Zelfgegenereerde AI-portretten: risico op diefstal werk van digital artists is behoorlijk groot