- Nederlandse cao-lonen lieten in de eerste drie maanden van 2023 een stijging van 5 procent zien; de grootste stijging in veertig jaar.
- Centrale banken zijn beducht voor het gevaar van een loon-prijsspiraal, waar ze eerder nog wel ruimte zagen voor loonsverhogingen.
- De stijgingen zijn nog niet genoeg om de inflatie te compenseren: die bedroeg in dezelfde periode zo’n 6,6 procent.
- Lees ook: Zelfde prijs in supermarkt, maar kleinere hoeveelheid: bekende truc om stiekem prijzen te verhogen is toegestaan, volgens toezichthouder
De Nederlandse cao-lonen lieten in de eerste drie maanden van 2023 de grootste stijging in veertig jaar zien. Dit meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), dat een gemiddelde loonstijging van 5 procent optekent.
Deze forse stijgingen brengen ook ook een gevaar met zich mee, stellen economen en centrale banken als De Nederlandsche Bank (DNB) en de Europese Centrale Bank (ECB). Zij waarschuwen dat er een loon-prijsspiraal kan ontstaan.
Overigens zijn de forse stijgingen niet genoeg om de inflatie bij te houden, die bedroeg in dezelfde periode rond de 6,6 procent.
De centrale banken zijn overigens niet doof voor geluiden dat juist bedrijfswinsten de inflatie verder opstuwen. Bedrijven die hun prijzen fors verhogen en op die manier extra winst boeken, hebben mogelijk een grotere impact op de inflatie dan algemeen wordt aangenomen, zo zei directielid Fabio Panetta van de ECB.
Gemiddeld gingen werknemers er in het eerste kwartaal dus zo'n 1,5 procent op achteruit, stellen de statistici. Wel waren er verschillen in beroepsgroepen. Zo stegen de lonen in de horeca gemiddeld met 8 procent, mede door de verhoging van het minimumloon. Een jaar geleden had de horeca nog een van de laagste loonstijgingen.
Ook in de vervoer- en opslagbranche gingen de lonen stevig omhoog, met 7,8 procent. De sector verhuur en handel van onroerend goed had met een toename van 2,5 procent de kleinste loonstijging. Maar in die sector waren de lonen begin 2022 wel hard omhoog gegaan.
De hoge loonstijgingen zijn mede te danken aan de vele stakingen van de afgelopen maanden. Daarmee dwongen de vakbonden werkgevers om de lonen verder te verhogen.
Ondertussen zijn de centrale banken dus ook beducht op een loon-prijsspiraal. Dat verschijnsel doet zich voor als bedrijven de hogere lonen die ze moeten betalen gaan doorberekenen in de prijzen van hun producten. Daardoor zullen die producten weer duurder worden en blijft de inflatie langer hoog, waardoor werknemers weer hogere lonen eisen.
Overigens had DNB-president Klaas Knot eerder nog niet het gevoel dat zo'n loon-prijsspiraal aanstaande leek. Hij benadrukte juist nog ruimte te zien voor werkgevers om de lonen extra te verhogen. Knot zei in december een rekensom gemaakt te hebben waaruit naar voren kwam dat de lonen 5 tot 7 procent omhoog zouden kunnen.