Groot-Brittannië wil het volledige rapport over de verhoormethoden van de Amerikaanse inlichtingendienst CIA inzien.
Dat maakte de voorzitter van de commissie voor geheime diensten in het Lagerhuis zondag bekend.
Tot nu toe hebben de Britten alleen de beschikking over de vrijgegeven samenvatting maar ze willen ook het geheime deel, aldus commissievoorzitter Malcolm Rifkind, voormalig minister van Buitenlandse Zaken.
De rol van de Britse geheime diensten bij de verhoormethoden is onduidelijk. De Britse regering heeft toegegeven dat informatie daarover bewust niet naar buiten is gebracht. Dat gebeurde niet om iets te verdoezelen maar vanwege de nationale veiligheid.
Wrede verhoormethoden
Uit het rapport bleek vorige week dat de CIA terreurverdachten op wrede en nutteloze wijze heeft verhoord. In sommige gevallen werden mensen gemarteld. Bovendien verzweeg de CIA voor de Amerikaanse overheid hoe wijdverbreid en wreed de verhoormethoden waren.
Tot die harde conclusies kwam een speciale Senaatscommissie die onderzocht hoe de CIA informatie aan verdachten in gevangenissen over de hele wereld probeerde te ontfutselen. Vorige week dinsdag werd een 480 pagina’s tellende samenvatting van een verder geheim rapport van 6000 pagina’s onthuld.
Waterboarden (waarbij een verdachte denkt dat hij verdrinkt), verdachten continu wakker houden, ze slaan en blootstellen aan kou: het gebeurde allemaal na de aanslagen van 11 september 2001. In één geval zou een gevangene zijn overleden aan onderkoeling. Veel meer gevangenen leden aan hallucinaties, paranoia en slapeloosheid of probeerden zichzelf iets aan te doen.
Maar veel leverde het niet op, stellen de onderzoekers. Er werd geen directe dreiging onschadelijk gemaakt, en soms werkten de technieken averechts.
Kritiek op rapport
Verscheidene kopstukken achter het CIA-martelschandaal veegden vorige week de vloer aan met het rapport. Volgens oud-vicepresident Dick Cheney zit het rapport "vol rotzooi''. Het is "een verschrikkelijk stuk werk'' met "grove fouten'', liet hij in een interview met FoxNews weten.
Michael Hayden, directeur van de inlichtingendienst tussen mei 2006 en februari 2009, heeft ook geen spijt en houdt vol dat hij niets te maken had met het programma. Hij was alleen degene die moest getuigen voor de Senaatscommissie. Het waren vooral zijn voorgangers George Tenet en Porter Goss die met de zaak te maken hadden.
"Ik ben de domme klootzak die erheen ging om te proberen het programma in alle details uit te leggen. Ik word twee keer zo vaak (in het rapport) genoemd als George Tenet, maar hij en Porter Goss hadden 97 gevangenen gedurende hun termijn en ik twee'', aldus Hayden in gesprek met de website Politico. De manier waarop ze aan hun conclusies zijn gekomen is beledigend, vindt Hayden.
'Duizenden levens gered'
Cheney laakt het gebrek aan getuigenissen uit eerste hand van CIA-functionarissen. "Je ziet in Washington maar al te vaak een groep politici bij elkaar komen om professionals onder een bus te gooien'', aldus de gewezen rechterhand van president George W. Bush. "Ik denk dat we deden wat nodig was. Ik denk dat we het volledig terecht hebben gedaan en ik zou het zo weer doen.''
Oud-CIA-baas George Tenet (chef van december 1996 tot juli 2004) verdedigt de praktijken ook nog altijd met de woorden dat ze "duizenden Amerikaanse levens hebben gered''. Het hele onderzoek en het daaruit voortvloeiende rapport zijn een politieke aangelegenheid, stelt hij net als Hayden en Cheney.
Goss, Hayden en Tenet schrijven in een open brief dat, in tegenstelling tot wat het rapport stelt, er wel degelijk belangrijke informatie is verkregen. Getuigenissen van twee verdachten leidden tot de arrestatie van Khalid Sheikh Mohammed, het brein achter 11 september. Ook werd de CIA op het spoor gezet van Hambali, de man achter de aanslag op een nachtclub op Bali in oktober 2002, waarbij ook vier Nederlanders de dood vonden.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl