Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland zijn blij met de Brexitdeal.
Toch wordt de handel met de Britten vanaf 1 januari een stuk moeilijker. Ook reizigers van en naar Groot-Brittannië krijgen te maken met meer beperkingen.
Economen zijn over het algemeen positief over de deal.
Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland zijn blij dat er na lang onderhandelen eindelijk een handelsakkoord is gesloten tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk.
Maar ze waarschuwen er wel voor dat de gevolgen van de Brexit vanaf januari direct voelbaar zijn voor ondernemers. De exacte inhoud en omvang van de Brxitdeal moeten nog nader bestudeerd worden.
Om voor een gelijk speelveld te zorgen, gelden er straks strengere eisen dan bij andere vrijhandelsakkoorden van de EU. Een belangrijke vereiste, aldus VNO-NCW en MKB-Nederland.
Handel wordt moeilijker, met extra kosten en papierwerk aan de grens
“Toch moeten we ons niet rijk rekenen. Scheiden doet lijden. Zo is het voor de visserij een hard gelag dat zij hebben moeten inleveren, al waren de gevolgen van een no-deal nog vele malen groter geweest. Hoe dan ook: vanaf 1 januari zal handel met het Verenigd Koninkrijk een stuk moeilijker worden, met extra kosten aan de grens. De werkelijke kosten van de Brexit zullen volgend jaar duidelijk worden.”
Ook de Nederlandse douane waarschuwt voor drukte na 1 januari. Daar moeten ook Nederlandse exporteurs en reizigers rekening mee houden, waarschuwt een woordvoerder.
"Voor ons is het belangrijkste gegeven dat er na 1 januari een Brexit is en dat we dan douaneformaliteiten krijgen die er eerst niet waren. Bedrijven moeten zich dus voorbereiden op zaken die eerder niet hoefden", zo stelt de zegsman.
Een voorbeeld is dat truckersbedrijven hun lading vooraf moeten aanmelden in een digitaal systeem van de Rotterdamse haven voordat ze met de ferry de oversteek kunnen maken.
Reizigers naar het VK moeten rekening houden met nieuwe beperkingen
Voor reizigers die vanuit het Verenigd Koninkrijk op bijvoorbeeld Schiphol landen wordt het ook wennen. Zij mogen bijvoorbeeld niet meer zomaar bepaalde bederfelijke producten het land inbrengen, zoals kazen.
Wie op een tripje in Londen flink inkopen heeft gedaan, krijgt bij nieuwe aanwinsten van meer dan 430 euro bovendien met belastingen te maken bij terugkomst. "Je krijgt echt te maken met een grens, het is anders dan voorheen."
In de afgelopen twee jaar heeft de douane circa negenhonderd nieuwe medewerkers aangenomen om al het extra werk te verzetten. Eerder gaf de douane aan in de eerste vier tot zes weken vertragingen te verwachten in de Rotterdamse haven als gevolg van de Brexit.
Schiphol laat weten dat een van belangrijkste zorgen voor de luchthaven al enkele jaren geleden werd weggenomen door de deal. Ook na de Brexit hoeven reizigers uit het Verenigd Koninkrijk bij een overstap op de Nederlandse luchthaven niet nogmaals langs de controle voor hun aansluitende vlucht.
Economen over het algemeen positief over de Brexitdeal
Elke handelsdeal tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie is beter dan een no-deal. Volgens hoogleraar economie Bas Jacobs van de Erasmus Universiteit Rotterdam is het daarom "waanzinnig goed nieuws" dat er eindelijk een overeenkomst is gesloten. Ook andere economen reageren positief.
"De schade zou niet te overzien zijn geweest als er geen deal was bereikt", benadrukt Jacobs. Dan zouden er allemaal tarieven zijn gekomen die de vrijhandel belemmeren. "En dat was voor Nederland heel slecht geweest, want het het Verenigd Koninkrijk is na Duitsland en België de belangrijkste handelspartner van Nederland."
Wat Jacobs ook erg belangrijk vindt, is dat bedrijven aan beide zijden van het Kanaal nu op gelijke voet met elkaar kunnen blijven concurreren. Het compromis tussen Brussel en Londen heeft er volgens hem voor gezorgd dat de spelregels van de EU voor een gelijk speelveld intact blijven.
"Dit laat onverlet dat het een ongelooflijk stom idee is om uit de EU te stappen. Brexit blijft een treurige beslissing die economisch niet is uit te leggen", aldus Jacobs.
Dat laatste vindt ook Arnoud Boot, hoogleraar ondernemingsfinanciering en financiële markten aan de Universiteit van Amsterdam. Hij heeft echter de indruk dat de onderhandelaars er via alle gemaakte handelsafspraken in zijn geslaagd om een Brexit te regelen die eigenlijk geen Brexit te noemen is. Dat is volgens hem gunstig.
Boot maakt zich wel zorgen over de houdbaarheid. Zo is er een clausule uit de overeenkomst die dit compromis mogelijk heeft gemaakt. Beide partijen hebben afgesproken dat ze bij onenigheid op een later moment alsnog handelstarieven en -belemmeringen kunnen instellen.
Volgens Boot betekent dit eigenlijk dat de overeenkomst later alsnog opgeblazen kan worden en dat het slagen van de deal erg afhankelijk is van het politieke sentiment in de komende jaren.
Voedingsmiddelenbranche en landbouwsector profiteren het meest, vindt econoom Bert Colijn
Econoom Bert Colijn van ING wijst erop dat vooral de Europese voedingsmiddelenbranche en landbouwsector profiteren van de deal. Voor die sectoren hadden de Britten anders flinke handelstarieven willen instellen.
Dat concessies zijn gedaan op het gebied van bijvoorbeeld visserij is in de ogen van Colijn voor de sector zelf zeer relevant, maar in het grote plaatje minder.
"De visserij is economisch gezien maar een kleine sector, maar het is wel een heel tastbare en zichtbare sector. En daarom lag dit politiek erg gevoelig", legt hij uit.
Colijn waarschuwt dat de Brexit ondanks deze afspraken toch voor schade aan de economie kan zorgen. "Na 1 januari zal er toch niet meer zo onverstoord handel kunnen worden gedreven als in de afgelopen jaren", voorziet hij.
"Vrachtwagens zullen straks bijvoorbeeld extra gecontroleerd moeten worden aan de grens. Dat kost tijd en kan voor vertragingen zorgen. Daar moeten bedrijven rekening mee houden."
Concrete afspraken voor de financiële sector moeten nog komen
Het nu bereikte handelsakkoord is goed voor het vertrouwen tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk, constateert voorzitter Chris Buijink van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB).
Dat is hard nodig, want de beide partijen moeten volgens hem nog "verdere afspraken" maken over financiële dienstverlening en data.
De Brexit betekent dat Britse dienstverleners, ondanks het nu gesloten verdrag, niet meer automatisch toegang hebben tot de markt in de overgebleven 27 EU-lidstaten. Dat betekent ook dat spelers in de omvangrijke Londense financiële sector geen automatisch 'paspoort' hebben om in de Europese interne markt te opereren.
De afspraken die al wel gemaakt zijn, voorzien erin dat beide zijden onafhankelijk van elkaar besluiten of de regels goed genoeg aansluiten. In dat geval kan er worden gekozen voor zogenoemde equivalentie-maatregelen.
Dat houdt in dat de EU of het Verenigd Koninkrijk dan kan besluiten om de financiële sector van de ander als gelijkwaardig te zien en volledige toegang te geven tot de eigen markt.
Het Verenigd Koninkrijk heeft al aangegeven dat te willen doen, maar de Europese Commissie heeft die stap nog niet gezet. Die beslissingen vallen buiten de afspraken in het kader van het nu bereikte handelsakkoord.