Het is exact een jaar geleden dat de Britse premier Theresa de uittredingsprocedure voor de Brexit in werking stelde. Dat betekent ook dat er vanaf donderdag 29 maart nog exact één jaar te gaan is voordat Groot-Brittannië geacht wordt te vertrekken.
Op verschillende punten is vooruitgang geboekt. In december hebben onderhandelaars uitvoerig de scheidingsvoorwaarden behandeld – waaronder de omstreden scheidingsrekening van 35 miljard euro.
In maart dit jaar kwam het tot een akkoord over een transitieperiode die voorkomt dat Groot-Brittannië zonder de deal de EU uit wordt gezet.
Desalniettemin zijn er ook een hoop dingen nog niet uitonderhandeld. May heeft nog een jaar om uit te leggen hoe aan de Britse regering de volgende beloftes (aan het Britse volk) denkt waar te maken:
- een harde grens met Ierland voorkomen
- een tariefvrije douanesamenwerking met de EU (geen douane-unie) veiligstellen
- de schade voor Britse financiële dienstverleners herstellen, omdat ‘financiële paspoorten’ moeten worden ingeleverd. Financiële instellingen die vanuit de VK opereren, hebben nu automatische toegang tot de rest van de Europese Unie, en dat paspoort raken ze dus kwijt als ze uit de interne markt stappen.
- Een registratievergunning regelen voor 3,7 miljoen Europeanen die in het VK wonen
- Een handelsovereenkomst met president Donald Trump sluiten
May en haar ministers blijven volhouden dat al deze kwesties afgerond kunnen worden in de komende twaalf maanden. Maar, als je kijkt naar de tijdlijn hieronder wordt dat nog een hele uitdaging.
Maart 2018: "Niets wordt overeengekomen totdat alles is overeengekomen"
Brussel en Londen bereikten eerder deze maand een principeakkoord over een overgangsfase na de Brexit-datum van maart 2019. Dat is een twintig maanden lange transitieperiode na het vertrek van het VK, waarin het land zich moet blijven houden aan EU-regelgeving.
Die overeenkomst bracht een eind aan fase 2 van de onderhandelingen.
Maart tot oktober 2018: ping-pong
Het eens zijn over 'het grootste deel' betekent dat de meest heikele punten zijn blijven liggen.
De mantra van de EU is: "Niets wordt overeengekomen tot alles is overeengekomen." Dat betekent dat Brussel geen transitiedeal zal sluiten totdat het VK op de proppen komt met een werkbare oplossing voor de Ierse grenskwestie, Gibraltar, en andere slepende delen van het voorstel van de EU uittredingswet. Dit is het venijnige deel.
18 - 19 oktober 2018: De belangrijke EU top
De EU- top in oktober dit jaar is het belangrijkste moment in de Brexit-kalender. Het VK en de EU hopen alle kwesties te hebben gladgestreken ten tijde van de top zodat ze het over nog maar twee dingen eens hoeven te worden:
- De uittredingswet. Daarin staan de juridische kaders voor uittreding. Onder andere de scheidingsrekening (al overeengekomen), en oplossing voor de harde grens met Noord-Ierland en toezeggingen over rechten van EU-burgers.
- Een politieke verklaring over het kader voor de toekomstige relatie. Hierin staan de ambities van het VK en de EU voor hun handelsrelatie na de Brexit. Dat gaat over voorwaarden voor vrije handelsafspraken maar ook over zaken zoals samenwerking op het gebied van veiligheid.
Herfst 2018: Een betekenisvolle stem?
Het Britse Lagerhuis moet een deal accorderen voordat het VK de Europese Unie verlaat. Het is onduidelijk of dat zal gebeuren voor de EU-top of erna (overheidsrichtlijnen spreken van oktober of november).
Theresa May herhaalde onlangs haar intentie om het Britse parlement een "betekenisvolle stem" te geven in de Brexitdeal. De echte vraag die Brexit-volgers al een tijdje bezighoudt, is of de minieme meerderheid van de Conservatieve partij niet te veel rebellerende ministers heeft die een deal kunnen blokken.
Maar de top van de Labourpartij liet deze week weten dat men een deal waarschijnlijk zal steunen. Dat maakt het verkrijgen van voldoende parlementaire steun een stuk eenvoudiger voor May.
29 maart 2019: Het VK verlaat de EU
Twee jaar nadat May Artikel 50 in werking zette, verlaat het Verenigd Koninkrijk de EU. Dat betekent dat er geen Britse leden meer zijn van het Europees Parlement. Britse vertegenwoordigers hebben ook geen zeggenschap meer aan de Brusselse onderhandelingstafels.
Een twintig maanden durende transitiefase breekt aan waarin het VK gebonden blijft aan Europese regels en lid blijft van de interne Europese markt, met de bijbehorende voordelen en verplichtingen, waaronder het vrije verkeer van personen.
In deze periode zal worden onderhandeld over de details van de vrije handelsovereenkomst met de EU, maar ook met andere landen in de wereld. Op tafel liggen vragen zoals hoe gaan we de financiële sector beschermen tegen de verliezen van het eenvoudige toegang tot de Europese Unie.
Hans de Boer van ondernemersorganisatie VNO-NCW ziet het liefst dat Nederland tegen het einde van 2019 al definitieve afspraken met Londen heeft liggen, maar is sceptisch. ,,Dat zie ik niet gebeuren gelet op de grote interne spanningen in het Verenigd Koninkrijk. Ook is in zo’n korte tijd nog nooit een compleet nieuwe handelsrelatie opgetuigd'', zei hij op een bijeenkomst met vijfhonderd ondernemers.
31 december 2020: Einde transitieperiode
Als premier May zich aan haar voornemens houdt dan is het VK geen lid meer van de Europese douane-unie en ook niet van de interne markt in 2021.
Het land wil dan een vrijhandelsakkoord met de EU hebben, haar grootste handelspartner. Zo'n overeenkomst moet de economische kosten die voortvloeien uit het verlies van toegang tot de interne markt beperken.
Verder wil het land een serie handelsovereenkomsten hebben gesloten met andere landen. Dat zou het VK volgens May een enorme boost moeten geven.