De Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk hebben een akkoord gesloten over de Brexit. De regeringsleiders van de EU-landen hebben donderdagmiddag unaniem hun zegen gegeven aan het eerder op de dag door onderhandelaars van beide zijden bereikte akkoord dat een ordelijk vertrek van de Britten uit de EU per 1 november moet regelen.

Nadat de Britse premier Boris Johnson de gelegenheid had gekregen zijn 27 collega’s toe te spreken, hadden zij ruim een uur nodig om groen licht te geven.

“Het is een evenwichtige overeenkomst voor de EU en het VK en het bewijs van onze vastberadenheid oplossingen te vinden”, aldus Juncker. “We hebben een prachtige nieuwe deal die ons weer controle geeft”, zegt Johnson.

Het akkoord moet nu nog goedgekeurd worden door het Britse parlement. Het Lagerhuis stemde het eerdere Brexit-akkoord tussen Londen en Brussel tot drie keer toe weg. Ook het Europees Parlement moet er zijn zegje over doen.

Noord-Ierse politieke bondgenoot van de regering van premier Boris Johnson geeft echter aan de voorstellen die nu op tafel liggen, niet te kunnen steunen. De unionistische DUP-partij verklaart dat de deal "de eenheid van het VK ondermijnt" en niet gunstig is voor de economie in het Britse deel van Ierland (Noord-Ierland) als gevolg van allerlei douaneregelingen.

Ook de Brexit-stuurgroep  van het Europees Parlement reageert met enig wantrouwen op het principeakkoord. Brexitcoördinator en Europarlementariër Guy Verhofstadt sluit niet uit dat de Britten de schuld zullen afschuiven op de EU als de deal uiteindelijk geen goedkeuring krijgt.

De stuurgroep van het parlement, dat ook moet instemmen met de deal, was in een eerste reactie niet positief over het akkoord, zei de Belgische oud-premier in Brussel. Hij betwijfelt of de overeenkomst voldoende garanties biedt voor Ierland.

Noord-Ierland struikelblok bij Brexit

De status van Noord-Ierland na de Brexit geldt als het grote struikelblok in de onderhandelingen over een Brexit-deal. Tussen Ierland en Noord-Ierland ligt na de Brexit de enige landgrens tussen de EU en het VK.

Beide partijen willen die graag openhouden zonder grenscontroles, maar de Britse premier Boris Johnson wil ook uit de douane-unie met de EU. Die twee wensen staan op gespannen voet met elkaar.

De DUP stelde in de verklaring van donderdagochtend dat de partij blijft samenwerken met de Britse regering om te proberen een "verstandige deal" te realiseren. De partij stelde een overeenkomst te willen die de "economische en grondwettige integriteit van het VK beschermt".

Brexit-deal leek al dichtbij

Volgens de Britse krant The Guardian komt de regeling neer op grenscontroles langs de Ierse Zee. Het Britse deel van Ierland (Noord-Ierland) zou formeel wel binnen het douanegebied van het VK blijven.

De EU en het VK hebben de afgelopen dagen intensief onderhandeld over de Brexit. Mocht het lukken de DUP-partij alsnog aan boord te krijgen, dan moet premier Johnson dat ook nog door het Britse parlement zien te loodsen. De DUP-partij levert met tien zetels gedoogsteun aan de minderheidsregering van Johnson en dus cruciaal voor Johnson.

Eerder stemde het Britse parlement tot drie keer toe in meerderheid tegen de Brexit-deal die Johnsons voorganger  Theresa May had gesloten met de Europese Unie.

Pond omhoog

Het Britse pond steeg kort na de aankondiging van een Brexit-deal in waarde, al heeft het veel van zijn eerder gewonnen terrein inmiddels alweer prijsgegeven. Twijfels of de Britse premier de overeenkomst ook door het parlement kan loodsen zetten het pond nu op verlies.

Het pond stond ten opzichte van de dollar 0,5 procent lager op 1,2787 dollar. Eerder op de dag won de Britse nationale munt nog 1,2 procent ten opzichte van de Amerikaanse tot het hoogste niveau van de afgelopen vijf maanden.

De belangrijkste graadmeter van de Londense aandelenbeurs, de FTSE 100, noteerde 0,9 procent hoger. De index voor middelgrote fondsen, waarin meer op de Britse thuismarkt gerichte bedrijven zijn opgenomen, gaf veel van zijn eerdere winsten prijs en stond 0,2 procent in het groen.

Uitstel Brexit waarschijnlijk als er geen deal komt

Johnson heeft steeds gezegd vast te houden aan een Brexit op 31 oktober, met of zonder overeenkomst. Een meerderheid van het Britse parlement wil echter beslist niet zonder deal uit de EU stappen. De parlementariërs hebben tegen de zin van de regering een wet aangenomen om dat scenario te voorkomen.

In de wet, de zogeheten Benn Act, staat dat Johnson uiterlijk zaterdag met een deal moet komen. Die moet ook nog worden goedgekeurd door het parlement. Als de premier dat niet voor elkaar krijgt, moet hij om uitstel van de Brexit vragen. Daar moeten de EU-lidstaten dan nog wel mee instemmen.

Lees meer over de Brexit: