De Nederlandse bouwsector loopt de komende jaren miljarden aan omzet mis als gevolg van de stikstofproblematiek. Dat berekenden economen van ABN AMRO. Zij ramen de schade de komende vijf jaar op 14 miljard euro.
Vooral veel wegenprojecten zijn door de recente uitspraak van de Raad van State (RvS) onzeker.
Onlangs verklaarde de hoogste algemene bestuursrechter het Nederlandse stikstofbeleid (PAS) ongeldig. Dat zorgde er direct voor dat verschillende bouwprojecten vertraagd werden, of dat er in zijn geheel een streep doorheen ging.
In de stikstofuitspraak van de RvS staat onder meer dat bedrijven in Nederland pas mogen bouwen als ze een stikstofplan hebben. Er mag pas worden gestart met projecten als kan worden bewezen dat de natuur in de omgeving er geen last van heeft. Die bewijslast is erg lastig, omdat er vrijwel altijd wel stikstof vrijkomt.
Eerder was al bekend dat tientallen projecten op het gebied van landbouw, woningbouw en infrastructuur dreigen te worden geblokkeerd als gevolg van de kwestie. Volgens ABN AMRO is zeker 43 procent van alle wegenprojecten onzeker, bij elkaar goed voor 9 miljard euro aan omzet. Daarnaast lopen bouwers tot en met 2023 jaarlijks zeker 1 miljard euro mis omdat woningbouwprojecten op losse schroeven komen te staan.
Veel onzekere projecten
ABN AMRO benadrukt dat Nederland 118 zogeheten Natura 2000-gebieden, een Europees netwerk van beschermde natuurgebieden, telt. Alle projecten nabij deze gebieden worden door de PAS-kwestie geraakt.
Volgens de lijst die de RvS eerder beschikbaar stelde, gaat het in ieder geval om twee grote infraprojecten. Allereerst het project A27/A12 rond Utrecht, waarvan het tracébesluit inmiddels is vernietigd. Daarnaast gaat het om de klus A12/A15 bij Arnhem. Tezamen goed voor 2 miljard euro.
Verder wijst ABN AMRO op een oudere lijst van projecten uit een bijlage van de Regeling natuurbescherming die mogelijk geraakt worden. Dit betreft volgens de bank tien infraprojecten met een totale waarde van 4,5 miljard euro. Ook gemeentelijke en provinciale projecten worden getroffen. Voor de woningbouwproductie levert de PAS-kwestie extra problemen op aangezien de bouwsector kampt met personeelstekort en er een nijpend tekort is aan woningen.
Het A10-ringproject Zuidasdok is in de berekening niet meegenomen. "Maar gezien de huidige stand van zaken is het niet onwaarschijnlijk dat de RvS-uitspraak ook het Zuidasdok raakt", aldus ABN AMRO.
'Noodwet nodig'
Joep Rats van de brancheorganisatie Bouwend Nederland vindt dat er noodwetgeving moet komen om te voorkomen dat bouwbedrijven ten onder gaan door de stikstofuitspraak. Dat zei hij op BNR Nieuwsradio.
Dat de raad het Nederlandse stikstofbeleid ongeldig verklaarde, kwam volgens Rats als "een duveltje uit een doosje", waardoor veel bouwers in onzekerheid zijn gestort en productie zijn kwijtgeraakt. Daardoor wordt het voor hen moeilijk om te investeren in schonere technieken, zoals elektrische bouwmachines.
Volgens Rats zijn er wel oplossingen denkbaar, vooral als de korte en de langere termijn uit elkaar worden gehaald. De verhoogde stikstofuitstoot tijdens de bouw van bijvoorbeeld een windmolen kan dan worden weggestreept tegen de hogere duurzaamheid van het eindproduct. Maar dat kan alleen als de Rijksoverheid de regie neemt, luidt zijn betoog.