- In onder meer Spanje, Griekenland en Slovenië woeden momenteel hevige bosbranden.
- In totaal hebben bosbranden in Europa dit jaar al ruim drie keer zoveel grond verwoest als gemiddeld.
- Hoewel het lastig is specifieke hittegolven direct aan klimaatverandering te koppelen, is de opwarming van de aarde een belangrijke factor bij het ontstaan van bosbranden.
- Lees ook: Opwarming van de aarde kan volgens VN-klimaatrapport nog binnen de 1,5 graad blijven, als er snel wordt ingegrepen
In heel Europa leidt de aanhoudende droogte tot grote bosbranden. Momenteel heeft vooral de brandweer in Griekenland, Spanje en Slovenië moeite om branden onder controle te krijgen. Eerder was het al raak in onder meer Portugal, Kroatië en Frankrijk.
Op het bij toeristen populaire Spaanse eiland Tenerife heeft een brand die vorige week uitbrak, al meer dan 2.150 hectare verwoest. Wandelaars zijn gewaarschuwd het natuurgebied Teide te vermijden, omdat de vlammen naderen. In totaal hebben branden dit jaar al ongeveer 200.000 hectare verwoest in Spanje.
In Griekenland zijn afgelopen weekend 141 verschillende branden geregistreerd. Volgens de autoriteiten zijn alle beschikbare blushelikopters en -vliegtuigen van heel het land in gebruik. In sommige delen van Griekenland worden voor de komende dagen temperaturen van 40 graden voorspeld met nauwelijks neerslag.
In Nederland geldt op de website natuurbrandrisico.nl fase twee. Dat is de hoogste fase die Brandweer Nederland hanteert voor het risico op natuurbranden. Toch is de droogte geen reden voor een landelijk barbecueverbod voor campings, zo liet brancheorganisatie HISWA-RECRON maandagmiddag weten aan persbureau ANP. Wel worden campingeigenaren en recreanten opgeroepen extra alert te zijn.
Hieronder een kaart voor heel Europa van het risico op bosbranden in de komende dagen van het European Forest Fire Information System (EFFIS), waarbij groen staat voor nauwelijks tot geen risico en paars voor extreem hoog risico.
Volgens het EFFIS is er dit jaar al meer dan drie keer zoveel grond afgebrand in Europa als gemiddeld. Is het toeval dat er deze zomer overal grote branden woeden of is het een gevolg van de opwarming van de aarde?
Hittegolf en bosbranden
Het is moeilijk een specifieke hittegolf direct aan klimaatverandering te koppelen en het directe verband tussen opwarming van de aarde en bosbranden is nog lastiger te leggen, omdat er meer factoren een rol spelen dan alleen hitte en droogte.
Volgens experts die de BBC heeft geraadpleegd, is past het grote aantal bosbranden van deze zomer in elk geval niet in de meerjarige trend. “We hebben de afgelopen decennia juist een afname gezien van door branden verwoest gebied rond de Middellandse Zee en in Europa in het algemeen”, zegt klimaatwetenschapper Matthew Jones van de Universiteit van East Anglia. “Dat komt niet overeen met het snel toenemende risico op branden.”
Volgens Jones komt dat deels doordat mensen in gebieden waar de risico’s groot zijn, zich veel bewuster zijn geworden van de gevaren en dat er uitgebreide voorzorgsmaatregelen worden genomen en voorlichtingscampagnes op poten zijn gezet.
Toch verwachten de Verenigde Naties dat het aantal bosbranden wereldwijd aan het eind van de eeuw met 50 procent is toegenomen. Zelfs met drastisch ingrijpen.
"Oncontroleerbare en verwoestende bosbranden zullen in veel delen van de wereld een vast onderdeel van de seizoenskalender worden", zegt Andrew Sullivan, een van de opstellers van een eerder dit jaar verschenen rapport van het United Nations Environmental Program (UNEP) over klimaatverandering en bosbranden.
Voor bosbranden zijn behalve een ontstekingsbron drie factoren van belang: hoge temperaturen, droogte en harde wind. In het VN-rapport wordt een vicieuze cirkel beschreven. "Klimaatverandering brengt meer droogte en hogere temperaturen met zich mee, waardoor er meer branden ontstaan die zich makkelijker kunnen verspreiden en daarmee komt er meer CO2 in de lucht, waardoor de aarde nog sneller opwarmt."
Ook komt er vaker onweer voor als de temperatuur oploopt en een blikseminslag is de belangrijkste natuurlijke ontstekingsbron van bosbranden. Toch ontstaan bosbranden meestal door menselijk handelen, zoals het weggooien van een sigarettenpeuk, een nasmeulende barbecue of na opzettelijke brandstichting door criminelen of pyromanen of om grond geschikt te maken voor landbouw, veeteelt of woningbouw.
Om bosbranden tegen te gaan is volgens hoofddocent klimaatwetenschap Friederike Otto aan Imperial College London ook beter watermanagement en bosbeheer nodig, zo zegt ze tegen de BBC. "In veel delen van Europa zijn kleine riviertjes, moerassen en uiterwaarden droog komen te liggen, waardoor bossen alleen nog maar droger worden".