Op het dieptepunt van de kredietcrisis eind 2008 hebben de top van het
kabinet-Balkenende en de Nederlandsche Bank (DNB) de optie besproken dat ze
in het uiterste geval alle Nederlandse financiële instellingen in één klap
onder publiek bestuur zouden brengen.

Dat schrijft Het
Financieele Dagblad zaterdag 1 mei.

Zij zouden daarmee zonder duidelijke wettelijke bevoegdheden alle banken
nationaliseren en aandeelhouders buitenspel zetten.Dat zegt Wouter Bos in
een interview met Het Financieele Dagblad waarin hij terugblikt op zijn
termijn als minister van Financiën.

Vrees voor instorting
Bos heeft de Nederlandse delen van ABN Amro en Fortis genationaliseerd en
andere banken kapitaalinjecties gegeven. Verschillende keren vreesde hij dat
het financiële systeem in zou storten. Een complete nationalisatie was toen
een uiterste optie, aldus Bos. "We waren op alles voorbereid."

Op de vraag of het kabinet aan een volledige nationalisatie van de bancaire
sector heeft gedacht, zegt Bos: "Er was een regiegroep waarin de ministers
van Algemene Zaken, Economische Zaken en Financiën zaten, waar DNB bij zat.
Daarin werd met enige regelmaat over dat soort zaken gesproken."

Ultieme mogelijkheid
Ofschoon er geen uitgewerkt plan lag, wisten Bos en een handjevol
topambtenaren wel wat de ultieme mogelijkheden waren als het wereldwijde
financiële systeem was geïmplodeerd. DNB kon toezichthouders plaatsen binnen
banken, het bestuur overnemen, banken gecontroleerd failliet laten gaan en
aandeelhoudersrechten tijdelijk opschorten.

"We wisten ook hoe moeilijk het zou zijn om banken met private aandeelhouders
over te nemen." Dat Nederland geen wet heeft die regelt wanneer banken
genationaliseerd mogen worden, ervaart Bos als een gemis maar niet als een
belemmering. "Toen hadden we waarschijnlijk een minder koninklijke weg
moeten kiezen."

Niet eens met Wellink over ING
De oud-minister is het niet eens met de analyse van DNB-president Nout Wellink
dat ING louter last heeft gehad van een boekhoudkundig probleem met zijn
Amerikaanse hypotheekportefeuille: "Eén aspect van het probleem is zeker
boekhoudkundig van aard. Maar er was echt wel iets meer aan de hand dan
dat." Bos wijst erop dat zelfs het ING-bestuur zelf toegaf dat de
risicostructuur van de bank beter kon.

Onlangs bepleitte Wellink in deze krant dat eurocommissaris Neelie Kroes zich
publiekelijk moet verantwoorden voor haar beleid tijdens de crisis. Alle
bestuurders en politici moeten politieke verantwoording afleggen, dus de
Commissie ook, zo redeneert de DNB-president. Volgens Bos bieden bestaande
juridische procedures daar al voldoende mogelijkheden toe: "Er zijn
juridische procedures mogelijk waardoor je de Commissie dwingt zich te
verantwoorden. Die mogelijkheden zijn er, en die moeten dan maar gebruikt
worden."

Griekenland
De Europese begrotingsafspraken in het stabiliteitspact moeten strenger, aldus
Bos. Van landen zoals Griekenland die zich niet houden aan de regels moet
tijdelijk hun stemrecht afgepakt worden, zo zegt hij. Bos denkt dat dat de
effectiefste sanctie is.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl