ANALYSE – De Britse premier Boris Johnson heeft herhaaldelijk geroepen dat het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie op 31 oktober verlaat. Met of zonder deal. In werkelijkheid is de kans dat dit gebeurt, zeer klein geworden. Johnson zal vrijwel zeker worden gedwongen om ten minste tot januari 2020 uitstel te vragen voor de Brexit.
Dat Johnson steeds blijft hameren op een vertrek uit de EU op 31 oktober, heeft vooral te maken met zijn wens om snel nieuwe verkiezingen te houden…en heel weinig met een oprecht geloof dat het mogelijk is om de Brexit eind deze maand te laten doorgaan.
Eerder deze maand nam het Britse parlement een wet aan die Johnson verplicht uitstel te vragen voor de Brexit, als hij op 19 oktober nog geen overeenkomst heeft gesloten met de Europese Unie over een ordelijk vertrek. De kans dat Johnson nog een deal sluit met de EU neemt met de dag af.
Afgelopen woensdag kwam de regering van Johnson eindelijk met concrete voorstellen, maar die werden door hoofdonderhandelaar Michel Barnier van de Europese Unie afgedaan als “niet uitvoerbaar.”
Officieel heeft de Europese Commissie de voorstellen van Johnson over een alternatieve regeling voor de grens tussen Ierland en Noord-Ierland nog niet afgewezen. Maar tal van hoge EU-functionarissen hebben al aangegeven dat de voorstellen kansloos zijn, omdat ze uitgaan van douanecontroles in Noord-Ierland die tegen het Goedvrijdagakkoord ingaan. Die overeenkomst uit 1998 vormt nog altijd de basis van het vredesproces in Noord-Ierland.
Vanuit Brussel heeft Johnson de boodschap gekregen dat hij nog een week heeft om zijn voorstellen aan te passen. Daarmee tikt de tijd weg om een definitieve deal te sluiten vóór 31 oktober.
Brexit op 31 oktober: dat wordt lastig, met of zonder deal
Zonder deal met de Europese Unie wordt het heel lastig voor de regering van Johnson om uitstel van de Brexit te voorkomen.
De Britse regering wekt weliswaar regelmatig de indruk dat er mazen zitten in wet die Johnson verplicht om uitstel te vragen voor de Brexit. Maar niemand heeft nog duidelijk kunnen maken hoe Johnson de uitstelwet kan omzeilen.
Afgelopen vrijdag bleek uit documenten die de Britse regering heeft ingediend bij een rechtbank in Schotland, dat Johnson erkent dat er uitstel gevraagd moet worden voor de Brexit, op het moment dat er geen deal komt met de Europese Unie.
Johnson mikt op nieuwe verkiezingen
Johnson heeft zijn geloofwaardigheid verbonden aan de belofte om de Brexit door te zetten. De Conservatieven weten dat de Brexit Party van Nigel Farage een grote bedreiging vormt, als Johnson zijn belofte niet waar kan maken. De regering wil daarom naar buiten toe de indruk wekken echt alles in het werk te hebben gesteld om de Brexit eind oktober te laten plaatsvinden.
Op het moment dat er dan toch een verzoek om uitstel komt, zullen de Conservatieven proberen de schuld daarvan te leggen bij het Britse parlement, dat eigenlijk geen Brexit zou willen. En bij de rechterlijke macht, die de schorsing van het parlement door Johnson heeft teruggedraaid.
De grote vraag is natuurlijk of Johnson zijn huidige populariteit in de peilingen kan behouden, als duidelijk wordt dat hij zijn belangrijkste belofte - een vertrek per 31 oktober - niet kan waarmaken. Waarschijnlijk wordt het antwoord op die vraag al binnen enkele weken duidelijk.