Als je denkt dat je alleen bij het BKR staat geregistreerd als wanbetaler dan heb je het goed mis. Je beland al vrij snel in hun database, ook als je een mobiele abonnement hebt of een creditcard. Of je nou wel of niet betaalt, je staat wel geregistreerd.

De term ‘BKR’ staat synoniem aan betalingsachterstanden en deurwaarders. Staan je gegevens in de database, dan kun je een hypotheek voorlopig op je buik schrijven. Bovendien kom je van het stempel ‘wanbetaler’ niet snel af.

Dat is het beeld dat veel Nederlanders bij het Bureau Krediet Registratie (BKR) hebben. Een aantal fabels en feiten op een rij.

BKR is uitsluitend bedoeld voor leningen

Bij het BKR worden alle kredieten geregistreerd die de afgelopen vijf jaar zijn afgenomen. Het betreft leningen van 500 tot 175.000 euro, met een looptijd van minimaal drie maanden. Ook creditcards en betaalrekeningen met een kredietlimiet vallen hieronder. Hypotheken daarentegen blijven buiten schot, behalve als sprake is van een betalingsachterstand van meer dan 120 dagen.

Hier blijft het echter niet bij. Alle afgesloten gsm-abonnementen van grote telecomaanbieders belanden eveneens in de database. Prepaid bellers ontspringen de dans.

Alleen wanbetalers worden geregistreerd

In tegenstelling tot wat velen denken beperkt het register zich niet tot consumenten met een betalingsachterstand. Ook als je alle rekeningen op tijd betaalt, sta je bekend in Tiel. De kans is dus groot dat ook jouw naam daar bekend is. De database herbergt namelijk de gegevens van ruim 11 miljoen mensen.

Dankzij deze enorme lijst kunnen banken, kredietverleners, thuiswinkelbedrijven, creditcardorganisaties en telecombedrijven beter
beoordelen of het verantwoord is jou een nieuwe lening of telefoonabonnement te verschaffen. Zo moet worden voorkomen dat Nederlanders zich te diep in de schulden steken. In 2008 is het register maar liefst 21 miljoen keer geraadpleegd.

Al mijn gegevens zijn in Tiel bekend

Het BKR registreert hoe lang de lening loopt, hoe hoog het geleende of maximaal besteedbare bedrag is en wanneer het krediet volledig moet zijn afgelost. Ook eventuele aflossingsproblemen worden vermeld.

Maar er blijft ook veel informatie buiten beeld. Je inkomen bijvoorbeeld. Of informatie over eventuele huur- of belastingschulden, onbetaalde rekeningen en de studiefinanciering.

De BKR-gegevens zijn openbaar

Het is niet mogelijk om in de gegevens van je neef of buurman te snuffelen. Wel heb je het recht om je eigen gegevens in te zien en te checken wie de afgelopen twaalf maanden naar jouw gegevens hebben geïnformeerd. Dit kost 4,95 euro per aanvraag. Je kunt hiervoor terecht bij elke bank in Nederland of bij het BKR zelf. Legitimatie met een paspoort is verplicht. Binnen zeven werkdagen krijg je het overzicht thuisgestuurd.

Om onaangename verrassingen bij de aanvraag van een hypotheek of lening te voorkomen is het verstandig vooraf je gegevens op te vragen. Je kunt dan ook eventuele fouten opsporen.

Een registratie als wanbetaler heb je snel te pakken...

Wie zijn rekeningen niet op tijd betaalt, loopt het risico achter zijn naam een code te krijgen, die aangeeft dat er betalingsproblemen zijn. Dit kan ook bij kleine bedragen. Hieraan gaan wel een reeks aanmaningen plus een vooraankondiging van BKR-registratie vooraf. Volgens een woordvoerder van het BKR moet je circa zeven signalen hebben genegeerd, voor je de code te pakken hebt.

... en je komt er niet snel vanaf

De registratie gaat in zodra je een krediet afsluit. Is de lening of je telefoonabonnement beëindigd, dan blijven je gegevens nog vijf jaar bewaard. Die termijn geldt ook voor betalingsachterstanden. Heb je bedragen open staan, dan is dat dus nog tot mei 2015 zichtbaar. Wel wordt het erbij vermeld als de nota is voldaan.

Die vijf jaar is een wettelijke termijn. Hiervan wordt niet afgeweken, met uitzondering van de preventieve betaalregeling. Als die regeling is beëindigd, wordt de code hiervoor verwijderd.

Protesteren heeft geen zin

Zijn jouw gegevens volgens jou onjuist, dan kun je het betreffende bedrijf vragen om deze aan te passen. Wordt jouw verzoek niet gehonoreerd, dan kun je naar de rechter stappen. Een goedkopere optie is de Geschillencommissie BKR, die een bindende uitspraak doet. De kosten hiervan (22,50 euro) krijg je terug als je in het gelijk wordt gesteld.

Dat laatste gebeurt verrassend vaak. Van de zeven zaken die in 2009 dienden, werd de consument zesmaal in het gelijk gesteld. Opvallend is overigens dat het BKR, die bij elke zaak advies uitbrengt, alle klachten ongegrond heeft verklaard. Maar die adviezen aan de geschillencommissie worden dus niet altijd opgevolgd.

Als wanbetaler kun je geen lening meer krijgen

Sta je geregistreerd als wanbetaler, dan bestaat de kans dat geen krediet meer kunt lospeuteren. Maar dat hoeft niet. Organisaties die bij BKR zijn aangesloten zijn verplicht jouw gegevens te checken, maar vrij om daar wel of geen gevolg aan te geven. Zo kan het gebeuren dat je met een negatieve codering bij de ene bank wel een krediet kan krijgen, maar bij de andere bot vangt. Banken kijken namelijk niet alleen naar je betalingsgedrag, maar bijvoorbeeld ook naar je inkomen.

Er zijn ook kredietverstrekkers die reclame maken voor leningen aan consumenten met negatieve BKR-notering, maar dat gaat vaak om kleine bedragen waarvoor je bovendien de hoofdprijs betaalt.

Overigens kan een betalingsachterstand ook consequenties hebben voor de aanvraag van een betaalrekening of een lopende creditcardovereenkomst.