ANALYSE – Groot nieuws: de virtuele munt bitcoin is méér waard dan goud! Pardon?
Vrijdagochtend was een bitcoin ongeveer 1.260 dollar waard, terwijl de goudprijs op 1.227 dollar per troy ounce noteerde. Hier kun je de prijs van de bitcoin volgen, en hier de goudprijs op finanzen.nl.
Dat er een vergelijking tussen bitcoin en goud wordt gemaakt is op zich niet vreemd. Beide zijn als belegging sterk speculatief. Sommige goudbeleggers kiezen voor het edelmetaal uit wantrouwen tegen officiële valuta; dat past goed bij de bitcoin, die door particuliere programmeurs als virtuele munt is ontwikkeld buiten overheden om.
Maar inhoudelijk slaat de vergelijking tussen goud en bitcoin nergens op. Daarvoor is wel wat uitleg nodig.
Hoe maak je bitcoin?
De ruggengraat van de bitcoin is de zogenoemde ‘blockchain’, een openbaar en decentraal digitaal register van alle transacties die ooit zijn gedaan. Deze technologie maakt het mogelijk om zonder tussenkomst van een derde partij een betrouwbare transactie uit te voeren.
Het register is opgedeeld in losse blokken; elke tien minuten wordt er een nieuwe batch met transacties goedgekeurd en aan het overzicht toegevoegd. Inmiddels is de reeks ruim 450 duizend blokken lang.
Hoe gaat dat goedkeuren in z’n werk? Daarvoor zijn computers met elkaar in een strijd verwikkeld om een complexe puzzel op te lossen. Of puzzel... het is meer een loterij waarbij de hoeveelheid rekenkracht een grote rol speelt. (Hoe dit precies in zijn werk gaat, is hier uitgelegd.)
Wie als eerste de oplossing voor de puzzel vindt, krijgt een beloning in de vorm van nieuwe bitcoins (en eventueel de transactiekosten die in rekening kunnen worden gebracht). Dat is de drijfveer voor de zogenoemde bitcoindelvers om te blijven puzzelen.
Het kost gemiddeld 10 minuten om een computerpuzzel op te lossen, waarvoor je 12,5 bitcoin krijgt - iets meer dan 1 bitcoin per minuut. Daarvoor is tegenwoordig enorme rekenkracht nodig, die alleen met grootschalige computercapaciteit kan worden bereikt. China is de plek waar de meeste bitcoins worden gegenereerd met supercomputers die vaak net naast elektriciteitscentrales staan - die veelal draaien op vuile kolen.
Heel simpel gezegd is een bitcoin dus een tijdsinvestering in een stukje computerrekenkracht. Dat levert digitale waarde op die verhandelbaar is.
Goud delven
Bitcoinrekenaars worden 'delvers' genoemd, maar dat gaat dus heel anders dan het fysiek delven van goud. Afgelopen jaar gaf één van de goedkoopste goudproducenten ter wereld aan dat het delven van een ounce goud (31,1 gram) 610 dollar kost, dus ongeveer de helft van de verkoopwaarde.
Het onzinnige van de vergelijking tussen bitcoin en goud is uiteraard dat het om twee kwalitatief verschillende eenheden gaat: een digitale waarde-eenheid versus een gewichtsmaat. Als goud in kilo's wordt afgerekend kost dat momenteel 39.467 dollar per kilo - op die basis is één bitcoin dus nog vele malen goedkoper dan één kilo goud.
Er is nog wel iets dat bitcoin en goud bindt en de vergelijking niet compleet belachelijk maakt: eindige voorraden.
Schaarste bitcoin en goud
De mysterieuze bedenker van bitcoin, Satoshi Nakamoto, heeft bepaald dat er maximaal 21 miljoen bitcoins gegenereerd kunnen worden. Momenteel staat de teller op iets meer dan 16 miljoen.
Van belang hierbij is dat de beloning die bitcoindelvers krijgen voor het oplossen van puzzels periodiek halveert - hiermee wordt het proces van het genereren van nieuwe bitcoins in de loop van de tijd minder profitabel, wat kan leiden tot een tragere productie. Volgens de huidige schattingen zal het plafond van 21 miljoen bitcoin rond 2140 worden bereikt.
Hoe zit dat met goud? De schattingen over de hoeveelheid goud die de mens heeft gedolven lopen uiteen van ruim 171 duizend ton tot 2,5 miljoen ton - ongeveer 16 keer zo veel. Dat heeft vooral te maken met gesteggel onder historici over de efficiëntie van delvingstechnieken in het verleden.
Wat er sinds de Tweede Wereldoorlog is gedolven is vrij nauwkeurig bekend. Maar de mens is al meer dan 6.000 jaar op zoek naar goud.
Volgens de lagere schatting past alle goud in de wereld in een kubus met een zijden van ongeveer 21 meter, voor de grotere hoeveelheid heb je een kubus met zijden van 50 meter nodig. Dat is dus niet extreem veel ruimte.
Maar hoeveel groter kan de goudkubus nog worden? In een rapport uit 2015 schatte zakenbank Goldman Sachs dat de resterende winbare goudreserves op aarde in ongeveer twintig jaar uit de grond kunnen worden gehaald, op basis van de huidige productiecapaciteit onder mijnbouwers.
Dus in pakweg 2035 zou het zo'n beetje klaar zijn met de goudwinning op aarde. Als die voorspelling uitkomt, is de productie van goud ruim een eeuw eerder klaar dan die van bitcoin.
Kleine kanttekening: mogelijk gaat de mens op zeker moment op zoek naar goud in de ruimte.