Een historische dag: de bitcoin is op 31 oktober 2018 tien jaar oud. Althans: het idee achter de bitcoin.
Precies tien jaar geleden verscheen er een studie van ene Satoshi Nakamoto, waarin het idee voor een decentrale digitale munt uiteen werd gezet.
Hieronder kijken we terug op het roerige bestaan van de bitcoin. Maar eerst een blik op het koersverloop en wat beleggen in bitcoin je had kunnen opleveren.
De eerste handel in de bitcoin op een publiek handelsplatform vond plaats in april 2010, toen een bitcoin 3 dollarcent waard was. Enkele maanden later werd een bitcoin voor 10 dollarcent verhandeld. En in februari 2011 werd de pariteit met de dollar bereikt.
Eind 2013 gaat de bitcoin voor het eerst boven de 1.000 dollar. En nog eens vier jaar later bereikt de belangrijkste cryptomunt het voorlopige hoogtepunt van net geen 20.000 dollar, of zo’n 16.000 euro, zoals te zien is in de onderstaande grafiek:
Hoe rijk zou je nu zijn als je vroeg in de bitcoin geld had gestoken? Wij rekenden uit wat een investering van 100 euro op zou hebben geleverd voor verschillende instapmomenten. Dat is in onderstaande tabel te zien:
Een vroege instapper uit april 2010 zou met 100 euro nu een vermogen van 214 miljoen euro hebben. Wie daarentegen in december 2017 op de piek van de cryptohype voor 100 euro bitcoins kocht, zou nu nog 34 euro over hebben.
De belangrijkste momenten uit het bestaan van de bitcoin in vogelvlucht:
2008: Een pdf'je met een revolutionair idee
Op 31 oktober 2008 post een zekere Satoshi Nakamoto een 'whitepaper' met het idee voor een nieuw elektronisch betalingssysteem. De wereld steekt in een diepe economische crisis, gevestigde banken moeten door overheden voor bankroet worden behoed.
Nakamoto stelt in zijn rapport een peer-to-peer geldeenheid voor. Gebruikers zouden elkaar virtueel geld moeten kunnen sturen, zonder tussenkomst van financiële instellingen. Een decentraal netwerk houdt een logboek bij van alle transacties, dat niet kan worden veranderd. Deze blockchaintechnologie wordt de vertrouwensbasis onder de virtuele munteenheid.
Op 3 januari 2009 voegt Nakamoto het eerste block toe aan de bitcoin-blockchain. De eerste transactie vindt op 12 januari 2009 plaats tussen Nakamoto en ontwikkelaar Hal Finney. In oktober 2009 worden met tussenkomst van betalingsdienst PayPal bitcoins uitgewisseld voor dollars. Een dollar is dan 1.309 bitcoin waard.
Wie Satoshi Nakamoto is, blijft al die jaren een groot mysterie. Satoshi Nakamoto zou de naam van een collectief kunnen zijn - het idee is zo revolutionair, dat het onmogelijk door één persoon bedacht kan zijn, menen sommige deskundigen.
2010: Bitcoin trekt de échte wereld in
De bitcoin is in het begin vooral een speeltje voor technerds. De anarchistische opzet van de virtuele munteenheid sluit goed aan bij de tijdgeest. In de dagen van de Occupy-beweging is de ontgoocheling over de gevestigde financiële sector groot.
Softwareontwikkelaar Lazlo Hanyecz vindt het in 2010 tijd om te kijken of hij echt iets kan kopen voor bitcoins. "Ik betaal 10.000 bitcoin voor twee pizza’s… twee grote, zodat ik nog iets voor morgen heb. Ik hou van pizzarestjes. Je mag de pizza zelf maken en naar mijn huis brengen. Of je kunt hem voor me bestellen en laten bezorgen", post Hanyecz op het forum Bitcoin Talk.
De eerste bitcointransactie in de échte wereld verloopt via een tussenpersoon. Hanyecz betaalt op 22 mei een Brit met bitcoin, die vervolgens bij een pizzaketen de pizza's bestelt voor Hanyecz. Die telt 10.000 bitcoin neer voor twee pizza's, op dat moment enkele tientjes waard in euro's. Per 31 oktober 2018 zijn die 10.000 bitcoins ruim 55 miljoen euro waard.
In juli 2010 ziet Mt. Gox het licht, dat uitgroeit tot de grootste bitcoinbeurs ter wereld.
2014: Mt. Gox gaat failliet
Het eerste grote schandaal rond de bitcoin: hackers breken in bij cryptobeurs Mt. Gox en stelen 850.000 bitcoins (toen ter waarde van een half miljard dollar) en 28 miljoen dollar in traditioneel geld. De diefstal toont de risico's van beleggen in ongereguleerde virtuele munten aan. Mt. Gox komt het schandaal niet te boven en gaat failliet.
Ondertussen maken media jacht op de mysterieuze bedenker van bitcoin. Newsweek 'onthult' in 2014 dat Dorian Nakamoto, een Japanse Amerikaan uit de buurt van Los Angeles, 'Satoshi' zou zijn. Die onthulling was vals, wordt nu algemeen aangenomen.
In 2015 houden Gizmodo en Wired het op de Australiër Craig Wright. Die bevestigt het verhaal eerst, zegt dan dat hij geholpen zou zijn door anderen en ziet er uiteindelijk van af om te bewijzen dat hij echt Satoshi Nakamoto is.
2017: Bitcoin wordt een hype
De ondergang van Mt. Gox verhindert niet dat de bitcoinkoersen stormachtig blijven stijgen, mede aangewakkerd door de lage rentes op spaargeld en de aantrekkingskracht van tal van nieuwe cryptomunten die als paddenstoelen uit de grond schieten.
2017 wordt het jaar van de cryptohype. In december 2017 noteert bitcoin een koers van 16.497 euro, een voorlopig record.
De Limburger Didi Taihuttu groeit uit tot een internationale mediaheld, wanneer hij zijn huis verkoopt voor bitcoin en met zijn gezin op een camping gaat wonen.
2018: Een crash hoeft niet het einde te zijn
In januari en februari 2018 maakt bitcoin een harde val, nadat monetaire autoriteiten meer toezichtmaatregelen nemen en de twijfel toeslaat over het gebrek aan onderliggende verdienmodellen van blockchainprojecten waar nieuwe cryptomunten voor worden uitgegeven.
De inherente zwaktes van bitcoin komen ondertussen sterker aan het licht. Het onderliggende economische model blijft vaag, criminelen hebben vrij spel bij witwaspraktijken en de technologie maakt het lastig om het aantal transacties uit te breiden. Bovendien wordt er stevig met geleend geld gespeculeerd.
Dit alles leidt tot een flinke crash waarbij de bitcoin vanaf het piekniveau zo'n twee derde van z'n waarde verliest.
Toch blijft de blockchaintechnologie veelbelovend. Net zoals de eerste dotcombubbel het internet niet de nek omdraaide, zouden de bitcoin en de blockchain na de crisis op een verrassende manier kunnen doorstarten.